2024 թվականին Հայաստանի բանկային համակարգը գործել է շահույթով՝ ցուցաբերելով կայուն աճ բոլոր հիմնական ցուցանիշներով: Փետրվարի 25-ին կայացած ասուլիսի ժամանակ Հայաստանի բանկերի միության (ՀԲՄ) նախագահ Դանիել Ազատյանը ներկայացրեց բանկային ոլորտի վիճակագրական տվյալները և ընդգծեց տարվա ընթացքում գրանցված հիմնական միտումները:
Բանկային ակտիվները և կապիտալը
Տարվա վերջի դրությամբ Հայաստանի բանկային համակարգի ընդհանուր ակտիվները կազմել են 11 տրլն դրամ: Այս ցուցանիշը ներառում է բանկերի վարկային պորտֆելը, ավանդները և այլ ֆինանսական գործիքներ։ Բանկերի ընդհանուր կապիտալը 2024-ին աճել է շուրջ 20%-ով կամ 300 մլրդ դրամով, հասնելով 1.8 տրլն դրամի:
Վարկեր և ավանդներ
- Բանկային վարկային պորտֆելը 2024-ի ընթացքում աճել է 1.2 տրլն դրամով, կազմելով 6.4 տրլն դրամ:
- Բանկերի պարտավորությունները աճել են 1.5 տրլն դրամով:
- Ավանդները ևս զգալի աճ են գրանցել՝ ավելանալով 780 մլրդ դրամով և հասնելով 6.4 տրլն դրամի:
Վարկային պորտֆելի կառուցվածքը
Բանկերի կողմից տրամադրված վարկերը բաշխվել են հետևյալ կերպ.
- Սպառողական վարկեր՝ 22.8% (շուրջ 1.45 տրլն դրամ)
- Հիփոթեքային վարկեր՝ 22.4% (մոտ 1.4 տրլն դրամ)
- Իրավաբանական անձանց տրամադրված վարկեր (իրական տնտեսության ֆինանսավորում)՝ 44%
- Գյուղատնտեսական և այլ վարկեր՝ 5%
- Ֆինանսական կազմակերպությունների միջև տրամադրված վարկեր՝ 6%
Այս տվյալները վկայում են, որ բանկերի վարկային պորտֆելի շուրջ 45%-ը բաժին է հասնում ֆիզիկական անձանց տրամադրված սպառողական և հիփոթեքային վարկերին։
Սպառողական և հիփոթեքային վարկերի աճի պատճառները
ՀԲՄ նախագահ Դանիել Ազատյանը սպառողական վարկերի աճը պայմանավորել է ֆիզիկական անձանց եկամուտների աճով: Նրա խոսքով, բանկերը վարկավորման գործընթացում կիրառում են միավորներով համակարգ, որը հաշվարկում է վարկառուների վճարունակությունը՝ հաշվի առնելով նրանց եկամուտները:
Ինչ վերաբերում է հիփոթեքային վարկերին, ապա դրանց աճը պայմանավորված է Երևանում եկամտային հարկի վերադարձի ծրագրի սահմանափակմամբ: Նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին նկատվել է ակտիվություն հիփոթեքային վարկավորման ոլորտում, քանի որ քաղաքացիները փորձել են օգտվել գործող արտոնություններից մինչև ծրագրի փոփոխությունները:
***
Հայաստանի բանկային համակարգը 2024 թվականին ցուցաբերել է դրական դինամիկա՝ պայմանավորված ինչպես ընդհանուր տնտեսական աճով, այնպես էլ բանկային ոլորտում վարկավորման ակտիվացմամբ։ Սպառողական և հիփոթեքային վարկերի մեծ պահանջարկը վկայում է քաղաքացիների եկամուտների ավելացման և ֆինանսական շուկայի կայունության մասին։ Առաջիկայում հնարավոր է, որ վարկային պորտֆելի աճը պահպանվի՝ պայմանավորված տնտեսության զարգացմամբ և բանկային ոլորտի շարունակական հարմարվողականությամբ։
