ՏՏ ոլորտի խոշոր հարկատուների ազդեցությունը պետբյուջեի վրա՝ 2023-2024 թթ․
Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (ՏՏ) ոլորտը շարունակում է դառնալ Հայաստանի տնտեսության կարեւոր հատվածներից մեկը, ինչը ցուցադրվում է ոլորտի խոշոր հարկատուների ցուցանիշներով։ Ահա 2023-2024 թվականների տվյալների մանրամասները, որոնք վկայում են ոլորտի ֆինանսական ազդեցության և դինամիկայի մասին։
ՏՏ ոլորտի տեղը խոշոր հարկատուների ցանկում
2024 թվականի 1000 խոշոր հարկատուների ցանկում ընդգրկվել է 80 ՏՏ ընկերություն։ Նրանք միասին պետբյուջեի համար ապահովել են 84.4 մլրդ դրամի եկամուտ, որը 452 մլն դրամով գերազանցում է 2023 թվականի նույն ցուցանիշը։ Սա վկայում է ՏՏ ոլորտի աճող դերի մասին պետական եկամուտների ձևավորման գործում։
Հարկերի բաժինը ընդհանուր եկամուտներում
1000 խոշոր հարկատուների ընդհանուր հարկային եկամուտների 3.5%-ը ապահովվել է հենց ՏՏ ընկերությունների կողմից։ Նրանց վճարած հարկերը ներառում են շահութահարկ, եկամտային հարկ և այլ տեսակներ, որոնք զգալի ներդրում են ապահովում պետական բյուջեի համար։
Շահութահարկի նշանակությունը
ՏՏ ոլորտի ընկերությունները 2024 թվականին վճարել են 12 մլրդ դրամ շահութահարկ։ Այդ ցուցանիշում առաջատար է Synopsys Armenia ընկերությունը՝ 1․4 մլրդ դրամ վճարած շահութահարկով, որը կազմում է ոլորտի ընդհանուր շահութահարկի 11.6%-ը։ Այս թիվը ընդգծում է Synopsys Armenia-ի՝ որպես ՏՏ ոլորտի առաջատարի, տնտեսական կարևորությունը։
Անվանացանկային անկումներ
Չնայած աճին՝ ՏՏ ոլորտի 20 խոշորագույն հարկատուներից 9-ը նվազեցրել են իրենց վճարած հարկերը։ Հատկապես նկատելի է Veeam Armenia-ի դեպքը, որտեղ հարկերի նվազումը պայմանավորված է գերազանցապես եկամտային հարկի նվազմամբ։ Սա հնարավոր է կապված է ընկերության եկամուտների կամ աշխատակիցների թվի կրճատման հետ։
Հարկային հաշվարկները կատարվել են պետական բյուջեին ընկերությունների վճարված ընդհանուր գումարներից և ԱԱՀ, ակցիզային հարկի մասով վերադարձված գումարների տարբերությամբ։ Այս մեթոդաբանությունը թույլ է տալիս առավել ճշգրիտ պատկերացում կազմել ՏՏ ընկերությունների վճարած հարկերի մասին։
ՏՏ ոլորտը շարունակում է մնալ Հայաստանի տնտեսության շարժիչ ուժերից մեկը՝ ապահովելով զգալի եկամուտներ պետական բյուջեի համար։ Սակայն հարկային ցուցանիշների որոշակի անկումները հուշում են, որ անհրաժեշտ է առավել խորը վերլուծություն կատարել՝ հասկանալու, թե ինչպես աջակցել ոլորտի կայուն զարգացմանը։
Այս արդյունքները կարևոր են՝ ճիշտ ռազմավարություններ մշակելու և պետական մակարդակում ՏՏ ոլորտի աճը խթանելու համար։
