Tesla-ի 2024 թվականի չորրորդ եռամսյակի ֆինանսական հաշվետվության ժամանակ, որտեղ ներկայացվեցին սպասվածից ցածր վաճառքներ և շահույթներ, Իլոն Մասկն հայտարարեց, որ Tesla-ի «առանց վարորդի» ռոբոտաքսի ծառայությունը կգործարկի այս տարվա հունիսին Օսթինում (Տեխաս), իսկ հաջորդ տարի այն հասանելի կլինի ավելի լայն շուկայում՝ կարգավորող հաստատումների դեպքում:
Այս հայտարարությունը գալիս է այն պահին, երբ Tesla-ն մեծ ուշադրություն է դարձնում իր ամբողջությամբ ինքնավար վարորդական համակարգի (FSD) զարգացման վրա: Սակայն Մասկի պնդումները, թե այս տեխնոլոգիան շուտով հասանելի կլինի գրեթե բոլոր շուկաներում, առաջացրել են մեծ քննադատություն և կասկածներ թե՛ ավտոմեքենաների անվտանգության մասնագետների, թե՛ կարգավորող մարմինների շրջանում:
Ինչպես է գործելու Tesla-ի ռոբոտաքսի ծառայությունը
Tesla-ի ռոբոտաքսին, ըստ Մասկի, կառաջարկվի Tesla-ի սեփական պարկի մեքենաների միջոցով, ինչպես նաև անհատական հաճախորդների՝ իրենց մեքենաները պարկում վարձակալելու հնարավորությամբ: Սա նշանակում է, որ հաճախորդները կկարողանան թույլ տալ, որ իրենց Tesla-ն ինքնուրույն աշխատի որպես տաքսի՝ գումար վաստակելով նրանց համար:
FSD ծրագրակազմը, որը ներկայումս դեռևս գտնվում է բետա-փուլում, կլինի հիմնական գործիքը, որի միջոցով մեքենաները կաշխատեն առանց վարորդի: Ըստ Մասկի՝ Tesla-ն կկարողանա ապացուցել կարգավորող մարմիններին, որ իր համակարգը շատ ավելի անվտանգ է, քան մարդկային վարորդները՝ վթարների քանակի հիման վրա:
Արդյոք Tesla-ի անվտանգության պնդումները իրականությանը մոտ են
Tesla-ն հայտարարել է, որ FSD-ով օժտված մեքենաները միջինում ունենում են վթար մեկ 5.9 միլիոն մղոնի վրա, ինչը 8.5 անգամ ավելի անվտանգ է, քան մարդկային վարորդների միջին ցուցանիշը, ըստ ԱՄՆ ճանապարհային անվտանգության ազգային վարչության (NHTSA):
Սակայն, փորձագետները կասկածի տակ են դնում այս թվերը:
- Tesla-ի հաշվարկներն ընդգրկում են միայն այն վթարները, որոնց դեպքում անվտանգության բարձիկը բացվում է, ինչը վթարների միայն մի մասն է:
- NHTSA-ի վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ ԱՄՆ-ում մարդու վարած մեքենաները միջինում վթարի են ենթարկվում յուրաքանչյուր 600,000 մղոնը մեկ՝ հիմնվելով ոստիկանության գրանցած վթարների վրա:
- Անկախ փորձագետները, ովքեր հետևել են FSD-ի վարքագծին, արձանագրել են, որ յուրաքանչյուր 400 մղոնի վրա վարորդները ստիպված են լինում միջամտել՝ խուսափելու համար հնարավոր վթարից:
Համեմատության համար՝ Waymo-ի ինքնավար տաքսիները, որոնք արդեն գործում են մի շարք քաղաքներում, ապահովագրական դեպք են արձանագրում միջինը 2.3 միլիոն մղոնի վրա մեկ անգամ: Սա ցույց է տալիս, որ Tesla-ի տեխնոլոգիան դեռևս լուրջ մարտահրավերների առջև է:
Կարգավորող խոչընդոտներ
Մասկը պնդում է, որ միակ խոչընդոտը, որը կանգնած է Tesla-ի ռոբոտաքսի ծառայության ճանապարհին, կարգավորող մարմինների չափազանց զգուշավոր մոտեցումն է:
Այս պահին ԱՄՆ-ում ամբողջությամբ անօդաչու տաքսիների համար թույլտվություն ունեն միայն որոշ ընկերություններ՝ օրինակ՝ Waymo-ն և Cruise-ը, որոնք փորձարկումներ են անցել տարիներ շարունակ:
- Տեխասը, որտեղ Tesla-ն նախատեսում է առաջին գործարկումը, համարվում է թույլ կարգավորվող նահանգ: Սա թերևս պատճառներից մեկն է, թե ինչու ընկերությունն այստեղից է սկսում ծառայությունը:
- Կալիֆորնիայում, որտեղ գործում են խիստ կանոններ, Tesla-ն նույնիսկ չի դիմել առանց վարորդի փորձարկման լիցենզիա ստանալու համար:
- Այլ նահանգներում, որտեղ դեռևս կանոնակարգեր չկան կամ ընթացքի մեջ են, Tesla-ի մուտքը կարող է բախվել իրավական բարդությունների:
Ռիսկերը՝ տեխնոլոգիա, անվտանգություն և հասարակական ընկալում
Tesla-ի ռոբոտաքսի ծառայությունը կարող է բախվել մի շարք ռիսկերին, որոնք կարող են դանդաղեցնել կամ խափանել ընկերության ծրագրերը.
Անվտանգության հարցեր
Չնայած Tesla-ն պնդում է, որ իր համակարգը ավելի անվտանգ է, անկախ փորձագետներն ու մեքենաների սեփականատերերը դեռևս արձանագրում են վտանգավոր վարքագծեր՝ անսպասելի արգելակումներ, խաչմերուկներում սխալ որոշումներ, անհասկանալի մանևրներ:
Կարգավորող խոչընդոտներ
Տեսանելի ապագայում Tesla-ի ծառայությունը կարող է հասանելի լինել միայն շատ սահմանափակ շրջաններում, քանի որ կանոնակարգերը տարբեր երկրներում ու նահանգներում խիստ տարբերվում են:
Մրցակցային շուկա
Waymo-ն, որը համարվում է շուկայի առաջատար, արդեն իրականացնում է առանց վարորդի տաքսի ծառայություններ Ֆինիքսում, Սան Ֆրանցիսկոյում և շուտով Օսթինում: Tesla-ն շատ ավելի քիչ փորձ ունի այս ոլորտում:
Հասարակական վստահություն
Tesla-ի ինքնավար տեխնոլոգիայի շուրջ արդեն իսկ կան բազմաթիվ վեճեր, և Մասկի պնդումները հաճախ ընկալվում են որպես չափազանցված ու առանց բավարար ապացույցների:
Ինչ կարելի է սպասել Tesla-ի ռոբոտաքսի ծառայությունից
- 2024-ի հունիսին սպասվում է, որ Tesla-ն կփորձարկի ծառայությունը Օսթինում՝ շատ սահմանափակ ծավալով:
- 2025-ին՝ եթե կարգավորող մարմինները հաստատեն, հնարավոր է ընդլայնում որոշ այլ նահանգներում:
- Մրցակցային ընկերությունների (Waymo, Cruise) գործողությունները և տեխնոլոգիական առաջընթացը կարող են խոչընդոտել Tesla-ի արագ տարածումը:
- Հասարակական ընկալումը և անվտանգության հարցերը վճռորոշ դեր կխաղան Tesla-ի ռոբոտաքսիի ընդունման հարցում:
Tesla-ն դեռ շատ անելիքներ ունի, որպեսզի իր առանց վարորդի տաքսիները դառնան նույնքան հուսալի, որքան իր մրցակիցները: Մինչդեռ Մասկը հայտարարում է մեծ ծրագրերի մասին, կարգավորող մարմիններն ու փորձագետները զգուշացնում են՝ անվտանգությունն ու տեխնոլոգիան դեռ պետք է ապացուցեն իրենց հուսալիությունը:
Աղբյուր՝ B24
