2025 թվականի մայիսից մեկնարկում է Հայաստանի պետական հանրակրթական դպրոցներում առաջին դասարանցիների հայտագրման գործընթացը, որը նախատեսվում է անցկացնել փուլ առ փուլ՝ սկսած երեխայի տվյալների ստուգումից մինչև հայտագրման վերջնական փուլը։
Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության փոխանցմամբ՝ այս գործընթացը միտված է ապահովելու յուրաքանչյուր երեխայի հավասար ու թափանցիկ մուտքը դպրոց՝ առանց տեխնիկական խոչընդոտների։
Տվյալների նախնական ստուգում
Մինչ հայտագրման փաստացի գործընթացի սկսվելը՝ ծնողները պետք է ստուգեն իրենց երեխայի տվյալները՝ համոզվելու համար, որ այն ամբողջությամբ և ճշգրիտ է գրանցված էլեկտրոնային համակարգում։ Այս ստուգման փուլը սկսվում է 2025 թվականի մայիսի 5-ից։ Դրա համար անհրաժեշտ է այցելել stugum.emis.am կայք և մուտքագրելով անհրաժեշտ տվյալները՝ ստուգել երեխայի անձնական տվյալների առկայությունն ու համապատասխանությունը պետական ռեգիստրում գրանցված տեղեկատվությանը։
Այս նախնական քայլը չափազանց կարևոր է՝ հայտագրման հիմնական փուլում անսարքություններից և սխալ գրանցումներից խուսափելու համար։ Եթե որևէ տվյալ բացակայում է կամ սխալ է, անհրաժեշտ կլինի դիմել համապատասխան կառույցներ այն ուղղելու համար, մինչ հայտագրման սկսվելը։
Հայտագրման փուլերը և նրանց առանձնահատկությունները
Հայտագրման բուն գործընթացը կմեկնարկի հունիսի 9-ից և կանցկացվի երեք փուլով։ Հայտագրումը կիրականացվի ԿԳՄՍ նախարարության ենթակայությամբ գործող «Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոնի» կողմից վարվող «Սովորողներին դպրոց հայտագրելու էլեկտրոնային համակարգի» միջոցով։ Հայերեն ուսուցմամբ դպրոցների համար հայտագրման կայքը կլինի hayt.emis.am, իսկ ռուսերեն ուսուցմամբ դասարանների համար՝ haytru.emis.am։
Առաջին փուլ
Առաջին փուլը կանցկացվի 2025 թվականի հունիսի 9-ից մինչև հունիսի 22-ը ներառյալ։ Այս փուլում հայտագրումը հասանելի կլինի այն երեխաների համար, որոնք ունեն որոշակի արտոնություններ։ Այդ արտոնությունների շարքում են հետևյալ դեպքերը․ երբ երեխայի քույրը կամ եղբայրը սովորում է նույն դպրոցում, երբ ծնողը տվյալ դպրոցի աշխատակից է կամ աշխատում է ՀՀ պետական համակարգում և ծառայողական պարտականությունների պատճառով ժամանակավորապես տեղափոխվել է այլ բնակավայր։ Այս խմբերի ծնողները հնարավորություն կունենան առաջնահերթ գրանցել իրենց երեխաներին նախընտրած դպրոցում՝ առանց մրցակցության։
Հատուկ կարգավորում նախատեսված է այն ընտանիքների համար, որոնք ընդգրկված են անապահովության գնահատման համակարգում, ինչպես նաև եթե երեխան կամ ծնողներից որևէ մեկը ունի հաշմանդամություն կամ երեխայի նկատմամբ սահմանվել է խնամակալություն։ Այս դեպքերում արտոնությունների ժամկետային սահմանափակումը չի գործում։ Նման ընտանիքները կարող են դիմել ԿԳՄՍ նախարարություն՝ ներկայացնելով անհրաժեշտ փաստաթղթերը, և նրանց հայտագրումն իրականացվում է համաձայն 2010 թվականի նոյեմբերի 24-ի N 1640-Ն հրամանով հաստատված կարգի։
Երկրորդ փուլ
Երկրորդ փուլը կսկսվի հունիսի 24-ից։ Այս փուլում հայտագրումը հասանելի կլինի բոլոր այն ընտանիքների համար, որոնք ցանկանում են իրենց երեխաներին ընդունել հայերեն ուսուցմամբ հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում։ Այս փուլում մասնակցում են նաև օտարերկրյա քաղաքացիները, քաղաքացիություն չունեցող անձինք կամ երկքաղաքացիություն ունեցողները։ Նույնպես այս փուլով կարող են գրանցվել այն երեխաները, որոնց ծնողներից մեկը ազգային փոքրամասնություն ներկայացնող ՀՀ քաղաքացի է, իսկ մյուսը՝ այլ քաղաքացիական կարգավիճակ ունի։
Երրորդ փուլ
Երրորդ փուլը մեկնարկում է հուլիսի 1-ից և վերաբերում է միայն ռուսերեն ուսուցմամբ դասարաններին։ Այս փուլում հայտագրված երեխաները սովորելու են այն դպրոցներում, որոնք տրամադրում են ռուսերենով ուսուցում։ Այս փուլով կարող են գրանցվել երեխաներ, որոնց ծնողներից մեկը օտարերկրացի է, քաղաքացիություն չունեցող անձ է կամ երկքաղաքացի, կամ երբ ծնողներից մեկը ազգային փոքրամասնություն ներկայացնող ՀՀ քաղաքացի է։
Որպես հատուկ կարգավորում՝ նախարարությունը նշում է, որ եթե մեկ ընտանիքում կան երկյակներ, եռյակներ, քառյակներ կամ ավելի շատ երեխաներ, ապա նրանցից մեկի ընդունվելը որևէ հանրակրթական դպրոց, ավտոմատ կերպով ապահովում է նաև մյուսների ընդունելությունը նույն հաստատություն՝ անկախ այն բանից, թե արդյոք տվյալ դպրոցում կան բավարար տեղեր ըստ լիցենզիայի սահմանափակումների։
Թեպետ հայտագրման փուլերը սահմանված են հստակ ժամանակահատվածներով, nevertheless, գործընթացը փաստացի շարունակվելու է ամբողջ ուսումնական տարվա ընթացքում։ Սակայն առաջին փուլերում մասնակցելն ապահովում է երեխայի համար ավելի մեծ հնարավորություն՝ ընդունվելու նախընտրելի դպրոց։
***
Այսպիսով, առաջին դասարանցիների ընդունելության գործընթացը 2025 թվականին լինելու է առավել համակարգված, հստակ փուլերով կազմակերպված և տեխնոլոգիական հարթակների միջոցով իրականացվող։ Ծնողների կողմից պատասխանատու վերաբերմունքը՝ տվյալների նախնական ստուգումից մինչև ճիշտ ժամանակին հայտագրում, երաշխիք է՝ երեխան դպրոց կընդունվի առանց խոչընդոտների ու ուշացումների։
