Հայաստանի կառավարությունը որոշել է ստեղծել «Ատոմային նոր էներգաբլոկի կառուցում» փակ բաժնետիրական ընկերություն՝ նպատակ ունենալով իրականացնել նոր ատոմային էներգաբլոկի (էներգաբլոկների) կառուցման ծրագիրը: Կազմակերպությունը կգործի Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (ԱԷՄԳ) ուղեցույցի հիման վրա և կկառավարվի ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից: Ֆինանսավորումը կիրականացվի պետական բյուջեի հաշվին, ինչը թույլ կտա ապահովել ծրագրի անխափան իրականացումը:
Նոր էներգաբլոկի կառուցման անհրաժեշտությունը
Մեծամորի ԱԷԿ-ի գործող 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգումը (մինչև 2036 թվականը) Ռուսաստանի «Ռոսատոմ սերվիս» ընկերության կողմից իրականացվող աշխատանքի շրջանակներում ընդգծում է նոր էներգաբլոկի անհրաժեշտությունը՝ Հայաստանի էներգետիկ անվտանգությունը պահպանելու համար։ Նոր էներգաբլոկի կառուցումը կապահովի անխափան էլեկտրաէներգիայի մատակարարումը և կնպաստի երկրի տնտեսական աճին։
Նոր ընկերության կազմակերպական կառուցվածքը և առաջադրանքները
Նորաստեղծ ընկերությունը պատասխանատվություն կկրի նոր էներգաբլոկի շինարարական և շահագործման գործընթացների համար։ Այն պետք է անցկացնի համեմատական ուսումնասիրություն բոլոր առաջարկվող ատոմակայանների տեխնոլոգիաների և տեխնիկատնտեսական հիմնավորումների միջև, ինչպես նաև ներկայացնի տեխնոլոգիայի ընտրության վերաբերյալ մասնագիտական առաջարկ՝ հիմնվելով միջազգային չափանիշների վրա։ Ընկերության նախնական բյուջեն 2024 թվականի համար կկազմի 200 միլիոն դրամ, իսկ ծրագրի նախապատրաստական փուլում տարեկան մոտ 800 միլիոն դրամ կպահանջվի։
Միջազգային համագործակցություն և տեխնոլոգիաների ընտրություն
Հայաստանի կառավարությունը բանակցում է մի շարք երկրների, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, Կորեայի, Չինաստանի և Ֆրանսիայի հետ՝ նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցման նպատակով: Մասնավորապես, ամերիկյան ընկերությունները ներկայումս իրականացնում են տեխնիկատնտեսական հետազոտություններ փոքր մոդուլային ռեակտորների կիրառման նպատակահարմարության վերաբերյալ։
Անձնակազմի հավաքագրում և կրթական նախաձեռնություններ
Ատոմային նոր էներգաբլոկի կառուցման ծրագրի իրականացման համար անհրաժեշտ կլինի բարձր որակավորում ունեցող 50-60 մասնագետներով համալրված անձնակազմ։ Կառավարությունը պատրաստ է ապահովել անհրաժեշտ կրթական միջոցառումները և ուսուցում, որպեսզի մասնագետները պատրաստ լինեն նոր տեխնոլոգիաների կիրառմանը և նոր կայանի շահագործմանը:
Վերջնական արդյունքը և հեռանկարները
Կառավարությունն ակնկալում է, որ նոր ընկերությունը ստեղծումից հետո 1,5-2 տարի անց կկարողանա ներկայացնել տեխնոլոգիայի ընտրության վերաբերյալ հիմնավորված եզրակացություն: Նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցումը հնարավորություն կտա Հայաստանին պահպանել էներգետիկ անկախությունը և ապահովել կայուն տնտեսական աճ։
Այս նոր ծրագիրը կարևոր քայլ է Հայաստանի էներգետիկ ապագայի համար, որը թույլ կտա ապահովել երկրի էներգետիկ անվտանգությունը և տնտեսական կայունությունը։
