Հայաստանի զարգացման առանցքային գործընկեր
Ասիական Զարգացման Բանկը (ԱԶԲ) 2024 թվականին շարունակաբար աջակցել է Հայաստանի զարգացմանը՝ ներդրումներ կատարելով ենթակառուցվածքների, ֆինանսական համակարգի, մասնավոր սեկտորի, առողջապահության եւ սոցիալական ոլորտներում: ԱԶԲ-ն, հանդիսանալով Ասիայի եւ Խաղաղ օվկիանոսի տարածաշրջանի Կլիմայական բանկ, մեծ ուշադրություն է դարձրել կլիմայական խնդիրների լուծմանը՝ կազմակերպելով վերապատրաստումներ առանցքային լրատվամիջոցների համար եւ վարելով ռազմավարական երկխոսություններ Հայաստանի կառավարության հետ:
Ենթակառուցվածքային զարգացման նախաձեռնություններ
ԱԶԲ-ն զգալի ներդրումներ է իրականացրել տրանսպորտային ենթակառուցվածքներում, մասնավորապես՝ Հյուսիս-Հարավ ճանապարհային միջանցքի շրջանակում: 2024 թվականին ավարտվել է Թալին-Լանջիկ Տրանշ 3-րդ հատվածի (18.7 կմ) կառուցումը, ինչպես նաեւ հաստատվել է €236 մլն վարկ՝ Սյունիքի մարզում նոր ճանապարհային հատվածի ֆինանսավորման համար:
«Դիմակայուն եւ Ներառական Ճանապարհային Հատվածի Բարելավման Ծրագիրը» ներառում է 27.1 կիլոմետր երկարությամբ ճանապարհ, 16 կամուրջ եւ երեք թունել, ինչը կբարելավի անվտանգությունն ու կրճատի ուղեւորության ժամանակը 90 րոպեով:
Սեյսմիկ անվտանգության բարելավման նպատակով բացվել է երկու դպրոց՝ նախատեսված մոտ 1000 աշակերտի համար, որոնք ոչ միայն համապատասխանում են սեյսմիկ չափանիշներին, այլեւ ներառական են եւ էներգաարդյունավետ: Ավելին, ծրագրի շրջանակում նախատեսվում է ավարտել 46 դպրոցի կառուցումը, որոնցից 18-ն արդեն շահագործման է հանձնվել:
Ֆինանսական համակարգի կայունության ամրապնդում
2024թ. նոյեմբերին ԱԶԲ-ն հաստատել է €89.47 մլն վարկ, որը նախատեսված է Հայաստանի ֆինանսական շուկաների զարգացման եւ ֆիսկալ կայունության ապահովման համար: Այս ծրագիրը իրականացվում է Ֆրանսիայի Զարգացման Գործակալության հետ համատեղ եւ ուղղված է պետական ֆինանսական կառավարման համակարգի բարելավմանը:
Առողջապահական ոլորտի զարգացում
ԱԶԲ-ն տրամադրել է €45.31 մլն արդյունքահեն վարկ, որը ուղղված է «Առողջապահության Որակի Բարելավման Ծրագրին»: Ծրագրի շրջանակում 24 բուժհաստատություն կթարմացվի՝ դրանք դարձնելով ներառական, դիմակայուն եւ գենդերազգայուն: Ծրագրի ֆինանսավորմանը աջակցում է նաեւ Ճապոնիայի կառավարությունը՝ տրամադրելով $2 մլն դրամաշնորհ:
Մասնավոր սեկտորի աջակցություն եւ ներդրումներ
ԱԶԲ-ն շարունակել է աջակցել մասնավոր հատվածի զարգացմանը՝ ներդրումներ կատարելով ենթակառուցվածքներում, «կանաչ» ֆինանսավորման եւ տեխնոլոգիական նախաձեռնություններում:
- $18.5 մլն ներդրում՝ «Տելեկոմ Արմենիա» ԲԲԸ-ի $75 մլն պարտատոմսային թողարկման շրջանակում՝ Հայաստանի թվային ենթակառուցվածքների զարգացման եւ կլիմայական նպատակներին աջակցելու համար:
- «Կանաչ» ֆինանսավորման խթանում՝ տեղական ֆինանսական հաստատությունների միջոցով «կանաչ» վարկավորման ընդլայնման համար:
- Քամու էներգիայի կենսունակության գնահատում Հայաստանում, ինչպես նաեւ տվյալների կենտրոնի շուկայի ուսումնասիրություն՝ երկրի տեխնոլոգիական զարգացման հնարավորությունները հասկանալու նպատակով:
Սոցիալական աջակցություն եւ արտակարգ իրավիճակների արձագանք
2023 թվականին էթնիկ հայերի զանգվածային տեղահանումից հետո ԱԶԲ-ն տրամադրել է $1.25 մլն աջակցություն, որը ներառում է՝
- Հաշմանդամ անձանց համար օժանդակ սարքավորումների ձեռքբերում եւ տեղադրում
- Հաշմանդամության էլեկտրոնային հարթակի մշակում
- Տեղահանվածների եւ նրանց գույքային իրավունքների վարչական ռեգիստրի ստեղծման աջակցություն
Գենդերային հավասարություն եւ վերապատրաստումներ
ԱԶԲ-ն մեծ ուշադրություն է դարձրել գենդերային համաչափ քաղաքային զարգացմանը, պետական ներկայացուցիչների համար կազմակերպել է աշխատաժողովներ եւ իր աշխատակիցների համար՝ կանանց ներուժի հզորացման դասընթացներ:
Բացի այդ, ԱԶԲ-ն անցկացրել է վերապատրաստման դասընթացներ Հայաստանի նախարարությունների համար, անդրադառնալով թեմաների լայն շրջանակի՝
- Կլիմայական փոփոխություններ
- Աղետի ռիսկերի կառավարում
- Ճանապարհային անվտանգություն
- Սեյսմիկ պաշտպանություն
- Տեղեկատվության եւ հաղորդակցության տեխնոլոգիաներ
Տեխնիկական աջակցություն եւ նորարարություն
ԱԶԲ-ն շարունակել է ներգրավել տեխնիկական աջակցության ծրագրեր՝ խթանելու գիտելիքահեն որոշումների կայացումը եւ նորարարության զարգացումը:
- Կլիմայական տվյալների վրա հիմնված հարկաբյուջետային քաղաքականություն
- Կայուն քաղաքային պլանավորում
- Համակցված եւ դիմակայուն ջրային կառավարում
Առողջապահության ոլորտում մշակվել է կլիմայապես պատասխանատու ծրագիր, որը ներառում է նոր տեխնոլոգիաներ՝ հաշմանդամության էլեկտրոնային համակարգ եւ առողջապահական աշխատուժի տեղեկատվական համակարգ:
ԱԶԲ-ի հանձնառությունը Հայաստանի զարգացմանը
2024 թվականին ԱԶԲ-ն Հայաստանի կառավարության հետ սերտ համագործակցության շրջանակում իրականացրել է բազմաբնույթ ծրագրեր՝ ներառելով ենթակառուցվածքներ, ֆինանսական բարեփոխումներ, մասնավոր սեկտորի զարգացում, սոցիալական եւ առողջապահական նախաձեռնություններ: ԱԶԲ-ն շարունակում է հավատարիմ մնալ Հայաստանի բարգավաճման, ներառական զարգացման, դիմակայունության եւ կայուն զարգացման առաջնահերթություններին, նպաստելով երկրի տնտեսական եւ սոցիալական առաջընթացին:
