Fitch Ratings-ը վերաhաստատել է Հայաստանի վարկանիշը «BB-» մակարդակում՝ «կայուն» հեռանկարով 

Fitch Ratings միջազգային վարկանիշային գործակալությունը 2025-ի հուլիսին վերաhաստատել է Հայաստանի արտարժույթով երկարաժամկետ թողարկողի դեֆոլտի վարկանիշը (IDR) BB- մակարդակում՝ պահպանելով կայուն հեռանկարը։ Այս որոշումը հիմնված է Հայաստանի տնտեսության վերջին տարիների աճի, ֆինանսական և շինարարական ոլորտների ակտիվության, ինչպես նաև բյուջետային ու արտաքին պարտքի կառավարման վրա։

Ինչ է սա նշանակում հայաստանյան բիզնեսի և ներդրողների համար

Ինչու է կարևոր «BB-» վարկանիշը

Վարկանիշը ցույց է տալիս, թե որքանով է երկիրը ֆինանսապես կայուն և վստահելի արտաքին ներդրողների և վարկատուների համար։ BB- մակարդակը միջինից մի փոքր ցածր է (ինվեստիցիոն մակարդակից բացակայում է ներդրումների լավագույն «նիշը»), սակայն այս վարկանիշը, կայուն հեռանկարով, արձանագրում է ֆինանսական կառավարման բավարար որակ։

Կայուն հեռանկարը ցույց է տալիս, որ ոչ մի շոշափելի ցնցում այս պահին սպասվող չէ, և առաջիկայում վարկանիշի փոփոխության ռիսկերն էլ նվազագույն են։

Վարկանիշի հետ կապված հիմնական ցուցանիշներ

2025 թվականի առաջին եռամսյակում ՀՆԱ-ի աճը կազմել է 5.2%, իսկ միջին աճի կանխատեսումը մինչև 2027 թվականը կազմում է 4.7%։

Պետական պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ին 2025-ին կհասնի 51.3%, իսկ 2027-ին՝ 54.2% (շուրջավորապես BB երկրների միջին ցուցանիշ)։

2025-ի հունիսին միջազգային պահուստները կազմում էին 4 մլրդ դոլար՝ բավական է 3.7 ամսվա արտաքին վճարումների համար։ Նախատեսվում է, որ այս ցուցանիշը մոտ ապագայում կնվազի։

Գնաճը առաջին կիսամյակում եղել է 3.3%՝ ԿԲ թիրախի սահմաններում։

Դրամավարկային քաղաքականությունը նկատելիորեն մեղմացվել է՝ տոկոսադրույքը նվազեցվելով 225 բազիսային կետով՝ հասնելով 6.75%-ի։

Ի՞նչ հետևանքներ կարող են լինել

Կայուն վարկանիշը կարող է բերել առավել բարենպաստ պայմանների պետական և մասնավոր վարկերի համար՝ օրինակ՝ ավելի ցածր տոկոսադրույքներ և/կամ երկարաժամկետ ֆինանսավորումներ։

Ներդրողներն ու արտաքին գործընկերները կշարունակեն վստահել Հայաստանի տնտեսությանը, ինչն իր հերթին կբերի նոր ծրագրերի իրականացմանը:

Բյուջետային դեֆիցիտն ու պետական պարտքի բարձրացումը՝ ԼՂ-ից տեղահանվածների հետ կապված սոցիալական և վերականգնողական ծախսերի պատճառով, մնում են ռիսկային, սակայն մարկետինգային վարկանիշի պահպանումն օգնում է կառավարությանը ժամանակ լցնել ռեֆորմների և համախմբման համար։

Հիմնական մարտահրավերները մնում են արտաքին պարտքի բարձր մակարդակը և արտարժույթով պարտքի ծավալը (մայիսին՝ շուրջ 50%)։ Այս պայմաններում կարևոր է կառավարական անցումային և ռիսկերի կրճատման մոտեցումը, ինչն արդեն որոշակիորեն արձանագրված է Fitch-ի զեկույցում։

***
Հայաստանի համար BB-, կայուն վարկանիշի պահպանումը կարևոր դրական ուղերձ է ինչպես գոյություն ունեցող և ապագա ներդրողների, այնպես էլ տեղական բիզնեսի համար։ Դա ենթադրում է, որ երկիրը ֆինանսական շուկաներում դիտարկվում է որպես կանխատեսելի և հարաբերականորեն կայուն, սակայն միաժամանակ կարիք կա շարունակել բարեփոխումները հատկապես բյուջետային ու արտաքին պարտքի կառավարումում։ 

Հատկանշական է, որ վերջերս հրապարակվել են ՀԷՑ-ի ազգայնացման մասին լուրեր, ինչը ևս կարող է անդրադառնալ ինչպես ֆինանսական ցանկություններին, այնպես էլ տեղական շուկայի վրա։

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ