Դեռահասների ապշեցուցիչ տոկոսը կարծում է, որ արհեստական բանականության հետ խոսելն ավելի լավ է, քան իրական կյանքի ընկերների հետ խոսելը

Վերջերս հրապարակված հարցումը ցույց է տվել, որ ԱՄՆ-ում 13–17 տարեկան դեռահասների կեսից ավելին կանոնավոր կերպով օգտվում է արհեստական բանականությամբ աշխատող ուղեկիցներից, ինչպիսիք են Character.AI-ն և Replika-ն։ Այս նոր իրականությունը բազմաթիվ օգտակար, բայց միևնույն ժամանակ մտահոգիչ կողմեր ունի։ Ստորև ներկայացնում ենք համապարփակ վերլուծություն, թե ինչպիսին է իրավիճակը, ինչու է դա կարևոր, և ինչ կարող են անել ծնողները:

Ինչ են արհեստական բանականության ուղեկիցները

Սրանք AI-ով աշխատող չաթբոտեր են, որոնք նախատեսված են նմանակելու կոնկրետ անձնավորության կամ կերպարի վարքագիծը։ Ի տարբերություն ChatGPT-ի, որոնք հիմնականում տեղեկատվական նպատակներ են ծառայում, այս ուղեկիցները ձևավորվում են որպես «ընկերներ», «զուգընկերներ», երբեմն էլ՝ «խորհրդատուներ»։ Դրանք հաճախ կարող են զբաղվել հուզական, նույնիսկ ռոմանտիկ շփումներով:

Ինչ է ցույց տալիս հարցումը

Common Sense Media-ի անցկացրած հարցման արդյունքներով՝

• Երեխաների մոտ 75%-ը գոնե մեկ անգամ օգտագործել է AI ուղեկից
   
• Ավելի քան 50%-ը օգտագործում է դրանք պարբերաբար (ամսական մի քանի անգամ)
   
• Մոտ 33%-ը օգտվում է դրանք սոցիալական փոխազդեցության, ընկերության, դերային խաղերի կամ ռոմանտիկ շփումների համար
   
• 31%-ը կարծում է, որ AI ուղեկցի հետ շփումն այնքան բավարարված է, որքան իրական մարդու հետ
   
• 10%-ը նույնիսկ համարում է՝ ավելի լավ
   

Ի՞նչ են փնտրում դեռահասները AI ուղեկիցների մեջ

• Զվարճանք և հետաքրքրասիրության բավարարում
   
• Զրույցի պրակտիկա՝ առանց դատողության
   
• Հուզական աջակցություն կամ վստահելի միջավայր
   
• Գաղտնիություն ու վերահսկելիություն

Այդուհանդերձ, մի մասն ավելի խորն է կապվում այդ բոտերի հետ, երբեմն՝ նրանց հետ քննարկելով զգայուն կամ անձնական թեմաներ՝ փոխարենը դիմելու իրական ընկերներին։

Ինչ վտանգներ կան

1. Սեռական և հուզական չարաշահում
   Հիշարժան օրինակ է 14-ամյա Սյուել Սեթզեր III-ի դեպքը, որը հաղորդակցվել է Character.AI-ի բոտի հետ ինտենսիվ, սեռական բնույթի զրույցներով և հետագայում ինքնասպան եղել։
    
2. Անվտանգության բացեր
   AI ուղեկիցները կարող են առաջարկել ոչ հարմար, վտանգավոր կամ անճիշտ տեղեկատվություն։ Շատերը չունեն հստակ տարիքային հսկողության մեխանիզմներ։
    
3. Անձնական տվյալների պաշտպանություն
   Շատ հարթակների ծառայության պայմանները ընկերություններին թույլ են տալիս անվերջ օգտագործել դեռահասների կիսած տեղեկատվությունը՝ անվան, գտնվելու վայրի, լուսանկարների և նույնիսկ անձնական մտքերի տեսքով։
    
4. Վստահության շփոթ
   Երբ դեռահասը սկսում է առավել վստահել AI-ին, քան իր հասակակիցներին կամ ընտանիքի անդամներին, դա կարող է ազդել նրա իրական կյանքի հարաբերությունների վրա։
   
    

Ինչ պետք է իմանան ծնողները

• Այս հարթակները գոյություն ունեն և ակտիվորեն օգտագործվում են դեռահասների կողմից
   
• Տարիքային սահմանափակումները հաճախ ձևական են. գրանցման համար հաճախ բավական է միայն էլ. փոստի հասցե
   
• Ծնողները հաճախ չեն իմանում, որ իրենց երեխաներն օգտվում են այս հարթակներից
   
• AI հարթակները չեն կարգավորվում պատշաճ կերպով, ուստի բեռը ընկնում է ծնողների ուսերին
   

Ինչ կարող են անել ծնողները

Զրուցել երեխայի հետ՝ առանց դատողության
Ուղղակի և բաց երկխոսություն վարել AI-ի մասին՝ իմանալու, թե ինչպես է երեխան օգտագործում այն, ինչ զգացողություններ ունի, և ինչու է դիմում այդ հարթակներին։

Սովորել հարթակների մասին
Նախքան արգելելու կամ թույլ տալու որոշում կայացնելը՝ ծնողը պետք է ինքը հասկանա՝ ինչ տեսակի շփումներ են հնարավոր տվյալ հարթակում։

Խրախուսել իրական սոցիալական շփումը
Օգնել երեխային զարգացնել իրական ընկերություններ, հմտություններ և կապեր՝ որպեսզի AI-ի հետ շփումը լրացում լինի, ոչ թե փոխարինում։

Կարգավորել տեխնոլոգիական միջավայրը
Օգտագործել հասանելի գործիքներ՝ հսկելու համար երեխայի օգտագործած հավելվածները, կամ գոնե միասին քննարկել՝ ինչ նպատակով է օգտագործում դրանք։

Հետևել նորություններին և ուսումնասիրություններին
Տեխնոլոգիան շատ արագ է զարգանում. ծնողները պետք է լինեն տեղեկացված՝ կարողանալով հարմարվել նոր իրողություններին։

***

AI ուղեկիցները չեն անհետանալու։ Դրանք շատերի համար դառնում են զրույցի, փորձարկման կամ ինքնարտահայտման հարթակ։ Սակայն դրանց անկանոն զարգացումը, անբավարար կարգավորումը և դեռահասների խոցելիությունը ստեղծում են իրական վտանգներ։

Դրա համար ամենակարևորը ոչ թե արգելելն է, այլ՝ հասկանալը, տեղեկացված լինելու և երեխայի հետ վստահելի կապ հաստատելու միջոցով նրա տեխնոլոգիական փորձը դարձնել անվտանգ և վերահսկելի։

Նյութի աղբյուր՝ Futurism

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: