Նոր ուսումնասիրությունը, որը հրապարակվել է «Advanced Science» ամսագրում, բացահայտում է, թե ինչպես են ժամանակակից սահմանափակող դիետաները՝ հատկապես այսպես կոչված «յո-յո դիետաները», ազդում ոչ միայն մարմնի վրա, այլև ուղեղի մեխանիզմների, նյութափոխանակության և աղիքային միկրոֆլորայի վրա՝ թողնելով երկարատև հետևանքներ։

Ի՞նչ է յո-յո դիետան և ինչու է այն խնդիր առաջացնում

Յո-յո դիետաները բնութագրվում են քաշի կրկնվող կորստով և հետագա ավելացմամբ։ Մարդիկ մի պահ անցնում են կտրուկ սահմանափակող սննդակարգի, ապա կտրուկ վերադառնում են նախորդ սովորություններին՝ հաճախ չափից շատ ուտելով։ Սա դառնում է մի շրջանառվող ցիկլ, որը վնասում է մարմնի հավասարակշռությանը։

Գիտնականները ցույց են տվել երկարատև ազդեցությունները

Ֆրանսիայի Ռենի համալսարանի և Փարիզ-Սակլե համալսարանի հետազոտողները մկների վրա անցկացրած ուսումնասիրությամբ հայտնաբերել են հետևյալը.

Յո-յո դիետաների արդյունքում աղիքային մանրէների կառուցվածքում առաջանում են փոփոխություններ, որոնք պահպանվում են նույնիսկ այն ժամանակ, երբ դիետան ավարտվել է։

Այս փոփոխությունները կարող են ազդել ուղեղի վրա՝ պարգևատրման և հաճույքի մեխանիզմը վերագործարկելով։ Այսինքն՝ մկներն ուտում էին ոչ թե քաղցից, այլ հաճույքի համար։

Երբ առողջ մկների աղիքային մանրէները փոխպատվաստվեցին յո-յո դիետան անցած մկներից, նրանք ևս սկսեցին չափից շատ ուտել՝ նույն վարքագծով։

Ինչպիսի՞ ռիսկեր են ներկայացնում այս դիետաները

Ըստ գիտնականների՝ յո-յո դիետաները կարող են նաև.

• Բարձրացնել սրտի և երիկամների հիվանդությունների ռիսկը,
• Կառաջացնեն հորմոնալ խանգարումներ, որոնք դանդաղեցնում են նյութափոխանակությունը,
• Եվ ամենակարևորը՝ փոխեն մարդու վերաբերմունքը սննդի նկատմամբ, ձևավորելով կախվածություն որոշակի կերակուրների նկատմամբ։

Ինչ է սա նշանակում մեզ համար

Թեև ուսումնասիրությունը կատարվել է մկների վրա, արդյունքները համահունչ են այն դիտարկումներին, որոնք մարդիկ ունեն դիետաներից հետո։ Շատերը զգացել են, թե ինչպես մի քանի շաբաթ դիետայից հետո մի քանի կծու բուրգերը թվում է՝ անսովոր հաճույք է պատճառում։

Սա ցույց է տալիս, որ սննդային սովորությունները պետք է ձևավորել կայուն և հավասարակշռված մոտեցմամբ, այլ ոչ թե ժամանակավոր սահմանափակումներով։ Քաշի կորստի և առողջության ուղին ոչ թե խիստ դիետաներն են, այլ՝ կյանքի որակի բարելավումը սննդի, շարժունության և հոգեկան առողջության տեսանկյունից։

***

Նորաձև դիետաները կարող են կարճաժամկետ արդյունքներ ապահովել, սակայն երկարաժամկետ հեռանկարում դրանք կարող են վնասել մեր առողջությանը՝ փոխելով ոչ միայն նյութափոխանակությունը, այլև մեր ուղեղը։ Եթե ցանկանում եք առողջ և կայուն ապրելակերպ, խուսափեք յո-յո դիետաներից և ընտրեք համահավասարակշռված սննդակարգ՝ հարուստ մանրաթելերով, օգտակար ճարպերով և բնական սննդամթերքներով։

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ