Հայաստանի Կենտրոնական բանկի փոխնախագահ Արմեն Նուրբեկյանը վերջերս ներկայացրել է նոր կարգավորումների փաթեթ, որը սահմանում է կրիպտո ակտիվների՝ որպես վճարման միջոցի օգտագործման հնարավորություններն ու սահմանափակումները։ Նա այս մասին խոսել է Ազգային ժողովի խորհրդարանական հանձնաժողովի նիստի ընթացքում՝ շեշտադրելով թե՛ սահմանափակումները, թե՛ բացառությունները։
Կրիպտո ակտիվները վճարումների համար՝ ընդհանրական արգելք
Նուրբեկյանի խոսքով՝ ներկայիս կարգավորիչ դաշտը չի թույլատրում կրիպտո ակտիվների օգտագործումը որպես վճարման միջոց Հայաստանում։ Սա նշանակում է, որ քաղաքացիները կամ կազմակերպությունները չեն կարող օրինական գործարքներ իրականացնել՝ օգտագործելով բիթքոյն, էթերիում կամ այլ կրիպտոարժույթներ։
Նման սահմանափակումը բխում է կարգավորող մարմինների մտահոգություններից՝ կապված թվային ակտիվների անկայունության, փողերի լվացման հնարավոր ռիսկերու և սպառողների պաշտպանության անհրաժեշտության հետ։
Բացառություն՝ էլեկտրոնային փողի կարգավիճակով
Սակայն կարգավորումը ներառում է մեկ կարևոր բացառություն․ այն կրիպտո ակտիվները, որոնք դասակարգվում են որպես «էլեկտրոնային փող», կարող են օգտագործվել վճարումների համար։ Սա ենթադրում է, որ եթե կրիպտո ակտիվը՝ չնայած ապակենտրոնացված տեխնոլոգիային, համապատասխանեցվում է էլեկտրոնային փողի չափանիշներին՝ այդ թվում կայունությանը, վերահսկելիությանը և թափանցիկությանը, ապա այն կարող է օրինական դառնալ վճարումների մեջ։
Այս մոտեցումը հնարավորություն է տալիս «ստաբլքոյն» տիպի թվային ակտիվներին՝ որոնք ամրագրված են ազգային արժույթին կամ ակտիվին, ինտեգրվել ՀՀ ֆինանսական համակարգում։
Ո՞վ կարող է ինտեգրել կրիպտո վճարային տեխնոլոգիաներ
Չնայած թվային դրամապանակներ արդեն գոյություն ունեն, Նուրբեկյանն ընդգծել է, որ միայն որակավորված, լիցենզավորված ինստիտուցիոնալ խաղացողները կարող են ինտեգրել կրիպտո տեխնոլոգիաներ վճարումների մեջ։
Այս մոտեցումը միտված է ապահովելու, որ բոլոր տեխնոլոգիաները համապատասխանեն անվտանգության, տվյալների պաշտպանության և ֆինանսական հոսքերի վերահսկելիության պահանջներին։
Ավտոմատ փոխարկում՝ դեպի դրամ
Կենտրոնական բանկը նաև նախատեսում է ներդնել նոր վճարային ենթակառուցվածք, որը թույլ կտա իրականացնելու կրիպտո գործարքներ՝ այն պայմանով, որ վերջիններս ավտոմատ կերպով փոխարկվեն հայկական դրամի։
Այս մոդելը միտված է լուծելու կրիպտո ակտիվների անկայունության և արժութային ռիսկեր的问题։ Օրինակ, օգտատերը կարող է դրամապանակի միջոցով կատարել կրիպտո փոխանցում, սակայն ստացող կողմը կստանա դրամ։
Նախաձեռնությունն արդեն քննարկվել է Երևանում անցկացված «Doing Digital» թվային ֆինանսական համաժողովում, որտեղ ԿԲ-ն ներկայացրել է իր տեսլականը թվային ֆինանսների ապագայի վերաբերյալ։
Ինչու է սա կարևոր՝ տնտեսության ու թվային անցման համատեքստում
Այս նոր մոտեցումը հնարավորություն է տալիս կարգավորել կրիպտո ոլորտը՝ առանց խոչընդոտելու թվային նորարարություններին։ Այն հավասարակշռություն է ստեղծում՝ մի կողմից սահմանափակելով չկարգավորված ու ռիսկային գործառույթները, իսկ մյուս կողմից՝ թույլատրելով տեխնոլոգիական զարգացումներ այն դեպքերում, երբ դրանք համապատասխանում են ֆինանսական օրենսդրությանը։
Սա նաև նախադեպ է՝ տարածաշրջանում պետական կառույցի կողմից որոշակի հավանության արժանացած թվային արժույթների օգտագործման համար՝ պատրաստելով հողը ապագայում կենտրոնական բանկերի կողմից թողարկվող թվային արժույթների (CBDC) ներդրման համար։
