Բիզնես պլանը հիմնարար փաստաթուղթ է, որը ներկայացնում է ձեր բիզնեսի նպատակը, ռազմավարությունը և զարգացման ուղին։ Այն ոչ միայն անհրաժեշտ է ներդրողներին կամ գործընկերներին, այլև ձեզ՝ որպես ձեռնարկատեր, օգնում է հստակեցնել նպատակները և գտնել դրանց հասնելու լավագույն ուղիները։
Ստորև բերված են բիզնես պլան կազմելու ամենակարևոր բաղադրիչներն ու քայլերը՝ մանրամասն բացատրություններով։
1. Բիզնես գաղափարի ձևակերպում
Ձեր բիզնես պլանի առաջին և հիմնական մասը բիզնես գաղափարի հստակ ձևակերպումն է։ Պատկերացրեք սա որպես ձեր բիզնեսի “անձնագիր”, որը տալիս է կարճ և հստակ պատասխաններ հետևյալ հարցերին՝
- Ի՞նչ է ձեր բիզնեսը։
- Ի՞նչ խնդիր է այն լուծում։
- Ո՞վ է դրա թիրախային հաճախորդը։
- Ինչո՞վ է այն տարբերվում մրցակիցներից։
Օրինակ, եթե դուք բացում եք սրճարան, պետք է նշեք՝
- Ի՞նչ յուրահատուկ առաջարկ եք անում (օրինակ՝ հատուկ դիետիկ սնունդ, էկոլոգիական մենյու)։
- Ինչո՞ւ մարդիկ կգան հենց ձեզ մոտ։
2. Շուկայի ուսումնասիրություն և վերլուծություն
Շուկայի վերլուծությունը ձեր բիզնես պլանի հիմնաքարերից է, քանի որ այն ցույց է տալիս, թե որքանով է ձեր գաղափարը իրագործելի և կենսունակ։ Այս հատվածը ներառում է հետևյալը․
- Թիրախային շուկայի սահմանում․ Ովքե՞ր են ձեր հաճախորդները։ (օրինակ՝ տարիք, սեռ, բնակության վայր, վարքագիծ)։
- Մրցակցային վերլուծություն․
- Ո՞վ են ձեր հիմնական մրցակիցները։
- Ի՞նչ ուժեղ և թույլ կողմեր ունեն նրանք։
- Ինչո՞վ եք դուք տարբերվելու։
- Տնտեսական միջավայրի գնահատում․
- Շուկայում ի՞նչ տեղ է զբաղեցնում ձեր ոլորտը։
- Արդյո՞ք կա պահանջարկ ձեր ապրանքի կամ ծառայության նկատմամբ։
Օրինակ․ եթե ձեր բիզնեսը առողջ սննդի արտադրությունն է, կարող եք նշել, որ շուկան մեծանում է՝ պայմանավորված առողջ ապրելակերպի աճող պահանջարկով։
3. Բիզնես մոդելի ընտրություն
Բիզնես մոդելը նկարագրում է՝ ինչպես է ձեր բիզնեսը գումար վաստակելու։ Կարևոր է հստակեցնել՝
- Ինչպե՞ս եք վաճառելու ձեր ապրանքը կամ ծառայությունը։
- Ինչպիսի՞ եկամտի հոսքեր եք ակնկալում (օրինակ՝ անմիջական վաճառք, բաժանորդագրություն, առցանց ծառայություններ)։
Օրինակ․ Եթե դուք առաջարկում եք առցանց ուսուցման ծառայություններ, ձեր բիզնես մոդելը կարող է հիմնված լինել վճարովի մուտքի կամ բաժանորդագրության վրա։
4. Ֆինանսական պլանավորում
Ֆինանսական պլանը ամենակարևոր բաժիններից է, հատկապես եթե պլանը ներկայացվում է ներդրողներին։ Ֆինանսական հատվածը պետք է ներառի՝
- Սկզբնական ներդրումների կարիքներ․
- Որքա՞ն գումար է անհրաժեշտ ձեր բիզնեսը սկսելու համար։
- Որտեղի՞ց եք նախատեսում ստանալ այդ գումարը։
- Գործառնական ծախսեր․
- Ի՞նչ կանոնավոր ծախսեր կունենաք (օրինակ՝ աշխատավարձեր, վարձակալություն, մատակարարներ)։
- Եկամուտների կանխատեսում․
- Որքա՞ն եկամուտ եք ակնկալում առաջին տարում։
- Ո՞ր ամսվա կամ տարվա ընթացքում եք ակնկալում հասնել շահույթին։
- Ռիսկերի վերլուծություն․
- Ի՞նչ ռիսկեր կարող են առաջանալ, և ինչպե՞ս եք դրանք մեղմացնելու։
Օրինակ․ Սկզբնական փուլում հնարավոր է մեծ ծախսեր ունենալ մարքեթինգի վրա՝ հաճախորդներ ներգրավելու համար։
5. Մարքեթինգային ռազմավարություն
Ձեր բիզնեսի հաջողությունը կախված է նրանից, թե ինչպես եք հասցնում ձեր ապրանքը կամ ծառայությունը թիրախային շուկային։ Մարքեթինգային ռազմավարությունը ներառում է՝
- Բրենդի դիրքավորում․ Ի՞նչ կերպար պետք է ունենա ձեր բիզնեսը հաճախորդների աչքում։
- Վաճառքի ռազմավարություն․
- Որտե՞ղ եք վաճառելու ձեր արտադրանքը։
- Ի՞նչ միջոցներով եք առաջ մղելու այն (օրինակ՝ սոցիալական մեդիա, գովազդ, email մարքեթինգ)։
- Գնային քաղաքականություն․
- Ինչպիսի՞ գներ եք սահմանելու։
- Արդյո՞ք դրանք մրցունակ են։
Օրինակ․ Եթե ձեր բիզնեսը օնլայն խանութ է, կարևոր է ունենալ հստակ թվային մարքեթինգի ռազմավարություն։
6. Կառավարման թիմ և կազմակերպչական կառուցվածք
Բիզնես պլանը պետք է ներկայացնի ձեր թիմի կազմը, որովհետև ներդրողները հաճախ մեծ ուշադրություն են դարձնում բիզնեսի հետևում կանգնած մարդկանց։
- Ովքե՞ր են ձեր թիմի հիմնական անդամները։
- Ինչպիսի՞ փորձ ու հմտություններ ունեն նրանք։
- Ո՞վ ինչ դեր է խաղում բիզնեսում։
Եթե թիմում փորձառու մասնագետներ կան, կարևոր է ընդգծել դա։
7. Ռիսկերի վերլուծություն և կառավարում
Բոլոր բիզնեսները ենթարկվում են ռիսկերին, և լավ բիզնես պլանը պետք է հաշվի առնի դրանք։
- Որո՞նք են ձեր բիզնեսի համար հիմնական ռիսկերը (օրինակ՝ շուկայի անկայունություն, օրենսդրական փոփոխություններ)։
- Ինչպե՞ս եք պատրաստվում դրանց դիմագրավել։
8. Ստուգման և թարմացման մեխանիզմներ
Բիզնես պլանը չի ավարտվում դրա գրառմամբ։ Այն պետք է պարբերաբար վերանայվի՝ հաշվի առնելով բիզնեսի ընթացքը և շուկայի փոփոխությունները։
- Կազմեք պլանի վերահսկման պարբերական գրաֆիկ։
- Նշեք՝ երբ և ինչ մասեր պետք է վերանայեք։
Ներկայացման խորհուրդներ
Երբ բիզնես պլանը պատրաստ է՝
- Պահպանեք հստակություն և պարզություն։
- Մի ծանրաբեռնեք տեխնիկական տերմիններով։
- Օգտագործեք գրաֆիկներ և աղյուսակներ՝ ավելի մատչելի դարձնելու համար։
Բիզնես պլան կազմելը ժամանակատար գործընթաց է, սակայն այն ներդրում է ձեր բիզնեսի հաջողության համար։ Հետևեք վերոնշյալ քայլերին, մանրամասնորեն մշակեք յուրաքանչյուր բաժինը և պարբերաբար վերանայեք այն՝ համապատասխանեցնելով ձեր բիզնեսի զարգացման ընթացքին։
