BRICS-ի երկրները հրաժարվել են փոխարինել դոլարը՝ 150% մաքսատուրքերի սպառնալիքի պատճառով. Դոնալդ Թրամփ
Եգիպտոսում վերջին 1 դարում առաջին անգամ փարավոնի դամբարան է հայտնաբերվել
Ապահովագրական ընկերությունները մեկ օրում ավելի քան 1000 վթար են գրանցել
ՀՀ–ում ԱՊՊԱ պայմանագրեր սպասարկող ընկերությունները 1 օրում ավելի քան 1000 վթար են գրանցել
Թրամփի անվամբ թողարկված կրիպտոարժույթը երկու շաբաթում փոխեց շուկան. ինչ դասեր են քաղում ներդրողները. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
2024-ին Թբիլիսիում վաճառվել է ավելի քան 40.3 հազար բնակարան
Evocabank-ի «Հանրապետության» մասնաճյուղն արդեն բաց է. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Անկարայում հինգ օրվա ընթացքում երկրորդ երկրաշարժն է տեղի ունեցել
Չինաստանում չղջիկների մոտ կորոնավիրուսի նոր տեսակ են հայտնաբերել
Մայրենի լեզվի օրը ԱրարատԲանկն ամփոփեց Մատենադարանի հետ բացառիկ ծրագրի արդյունքները. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Երևանում ձյան շերտի բարձրությունը հասել էր 40-50 սմ-ի
Ինչպես աշխատել արտասահմանյան ընկերությունների հետ՝ առանց երկիրը լքելու. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Հայաստանի տնտեսությունը 2024թ․ գրանցել է 5.9% աճ. ՀՆԱ-ն հասել է 10.13 տրլն դրամի
ԵՄ 27 երկրների դեսպանները հաստատել են ՌԴ-ի դեմ պատժամիջոցների 16-րդ փաթեթը
Կոնվերս բանկի հաջողության պատմությունը` Ֆիլիպ Կոտլերի «Ժամանակակից մարքեթինգի հիմունքներ» գրքում. դիտեք ABNews.am կայքում
2025-ի հունվարին Վրաստանի ապրանքաշրջանառությունն աճել է 39.3%
Եվրոպական կենտրոնական բանկի տարեկան վնասը հասել է ռեկորդային 7,9 մլրդ եվրոյի
SpaceX-ի նոր ռեկորդը. Falcon 9-ը արձակվեց մեկ երկրից, վայրէջք կատարեց մեկ այլում. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Թուրքիան մտադիր է Ուկրաինայի հետ առևտրի ծավալները հասցնել 10 մլրդ դոլարի
Ինչ փոփոխություններ են սպասվում տրանսպորտային ոլորտում, և ինչպես դա կազդի ուղևորների վրա. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում

Ինչպես են ձեր որոշումները ազդում ձեր ենթագիտակցության վրա. գիտական բացատրություն

Փտր 22, 2025 10:42
6
ADS

Մարդու ենթագիտակցությունը խաղում է վճռորոշ դեր նրա ընդունած որոշումների վրա և հակառակը՝ ընդունած որոշումները նույնպես կարող են ձևափոխել ենթագիտակցական մտածողությունը։ Գիտական ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մեր որոշումների կայացման գործընթացը խիստ կապված է սովորությունների, նեյրոնային կապերի, և ճանաչողական գործընթացների հետ։

Եկեք քննարկենք, թե ինչպես է այս ամենը գործում։

1. Ենթագիտակցությունն ու սովորությունները

Մեր ենթագիտակցությունը հիմնականում գործում է որպես ավտոմատ համակարգ, որը ձևավորվում է նախկին փորձի, սովորությունների և կրկնվող մտավոր գործընթացների հիման վրա։ Երբ դուք կայացնում եք որոշում, ձեր ուղեղը օգտագործում է նախորդ փորձը, նեյրոնային կապերը և ճանաչողական նախատրամադրվածությունները՝ կանխորոշելու արդյունքը։

Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մարդիկ մոտ 95%-ով առաջնորդվում են ենթագիտակցական գործընթացներով, ինչը նշանակում է, որ շատ որոշումներ ընդունվում են առանց գիտակցված վերլուծության։

2. Որոշումների ազդեցությունը ուղեղի նեյրոնային կապերի վրա

Յուրաքանչյուր որոշում, որը դուք ընդունում եք, կարող է ամրապնդել կամ թուլացնել ուղեղի նեյրոնային կապերը։ Դրական որոշումները, որոնք հանգեցնում են հաջող արդյունքի, ամրապնդում են որոշակի նեյրոնային ուղիներ, ինչը նշանակում է, որ ապագայում նմանատիպ որոշումներ կայացնելը դառնում է ավելի հեշտ։ Այն կոչվում է նեյրոպլաստիկություն, և դա ուղեղի կարողությունն է փոփոխվելու և հարմարվելու նոր փորձառությունների միջոցով։

Օրինակ՝ եթե դուք սկսում եք ամեն օր մարզվել, ձեր ուղեղում ձևավորվում է նեյրոնային կապերի նոր կառուցվածք, որն աստիճանաբար այդ վարքը դարձնում է բնական և ավտոմատ։

3. Ճնշված որոշումներ և ենթագիտակցական կասկածներ

Երբ մարդը կայացնում է որոշում, որը հակասում է իր նախորդ համոզմունքներին կամ ենթագիտակցական համոզվածություններին, կարող է առաջանալ ճանաչողական դիսոնանս (cognitive dissonance)՝ հոգեբանական անհանգստություն, որը ստիպում է մարդուն վերանայել իր դիրքորոշումը կամ փոխել վարքը։

Օրինակ՝ եթե մարդը հավատում է, որ առողջ սնվելն օգտակար է, բայց շարունակում է ուտել անառողջ սնունդ, նրա ուղեղը փորձում է արդարացնել այդ որոշումը՝ ստեղծելով նոր ենթագիտակցական համոզմունքներ, որոնք համապատասխանում են նրա գործողություններին։

4. Որոշումների ազդեցությունը ինքնագնահատականի վրա

Հաճախակի կրկնվող որոշումները կարող են երկարաժամկետ ազդեցություն ունենալ մեր ինքնագնահատականի և ինքնավստահության վրա։ Եթե մարդը հաճախ կայացնում է սխալ որոշումներ կամ ձախողվում է իր ընտրություններում, նրա ենթագիտակցությունը սկսում է ընդունել դա որպես ստանդարտ և ձևավորում է ավելի ցածր ինքնագնահատական։

Բայց հակառակը նույնպես ճիշտ է. եթե մարդը գիտակցված ձևով ընդունում է հաջող որոշումներ, նրա ենթագիտակցությունը աստիճանաբար փոխվում է, և ինքնավստահությունը մեծանում է։

5. Ինչպես կառավարել ենթագիտակցությունն ավելի լավ որոշումներ կայացնելու համար

  • Դրական սովորությունների զարգացում – եթե դուք պարբերաբար կրկնում եք լավ վարքագիծ, այն աստիճանաբար դառնում է ենթագիտակցական։
  • Ինքնավերլուծություն – ինքնագիտակցության զարգացումը կարող է օգնել նկատելու և ուղղելու որոշումների սխալ նախատրամադրվածությունները։
  • Տեսողականացումը (visualization) – հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ հաջողության պատկերացումը կարող է մեծացնել հաջողության հասնելու հավանականությունը։
  • Ճանաչողական թերապիա և մետա-կognition – որոշ տեխնիկաներ, օրինակ՝ մտքի վերահսկումը, կարող են օգնել ուղղելու վնասակար ենթագիտակցական համոզմունքները։

***

Մեր որոշումները ոչ միայն ուղղորդվում են մեր ենթագիտակցությամբ, այլև աստիճանաբար ձևափոխում են այն։ Յուրաքանչյուր որոշում ազդում է մեր նեյրոնային կապերի վրա, ձևավորում նոր սովորություններ և կարող է փոխել մեր ինքնագնահատականը։ Ուստի, ավելի գիտակցված որոշումներ կայացնելը կարող է վերածվել մեր ենթագիտակցության բարելավման միջոցի՝ դրական ազդեցություն թողնելով մեր կյանքի վրա։

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: