Հայաստանի Հանրապետությունում էլեկտրաէներգիայի հաճախակի անջատումների հիմնական պատճառներից մեկը ենթակառուցվածքների գերմաշվածությունն է, հատկապես ցածր լարման հատվածում։ Այս խնդրի մասին Ազգային ժողովում քննարկումների ժամանակ հայտարարեց ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի (ՀԾԿՀ) նախագահ Գարեգին Բաղրամյանը։ Նա մանրամասնեց, որ ներդրումների մեծ մասը ուղղվել է բարձր լարման ենթակառուցվածքների արդիականացմանը, իսկ ցածր լարման հատվածը հաճախ անտեսվել է:
Ներդրումների բաժանումը և ոլորտի կարիքները
Ըստ Բաղրամյանի՝ էլեկտրական ցանցերի արդիականացման համար անհրաժեշտ ներդրումների 50%-ը ուղղվել է բարձր լարման ենթակառուցվածքների բարելավմանը, ինչը բնական է, հաշվի առնելով խափանումների և վթարների հաճախականությունը հենց այդ հատվածում։ Սակայն ցածր լարման ցանցերի գերծանրաբեռնվածությունը մնում է խնդիր, հատկապես Հայաստանի համայնքներում, որտեղ բացակայում է էլեկտրամատակարարման երկսնուցման համակարգը։
Բաղրամյանի խոսքով, շատ համայնքներում վթարների դեպքում արագ վերականգնում հնարավոր չէ, ինչը հանգեցնում է երկարատև հոսանքազրկումների։ Երևանում նման դեպքերում իրավիճակը բարելավված է, և հնարավոր է արագ վերականգնել մատակարարումը:
ՀԷՑ-ի մենեջմենթի խնդիրները և ներդրումային պակասը
Բաղրամյանը նաև շեշտեց «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերության մենեջմենթի որոշ ստորաբաժանումների աշխատանքի անհամապատասխանությունը, որի պատճառով հանձնաժողովը վարույթ է հարուցել։ ՀԷՑ-ի ներդրումների որակական մասը նվազել է ակնկալվողից, քանի որ ընկերությունը ստիպված է եղել ավելացնել նոր բաժանորդների միացման ծախսերը, որոնց թիվը վերջին տարիներին գերազանցել է նախատեսվածը։
Հոսանքազրկումների կրճատման պլանները
ՀԾԿՀ-ն նախատեսում է 2025 թվականին նվազեցնել հոսանքազրկումների միջին տևողությունը 25%-ով, իսկ 2028-ին՝ ևս 28%-ով։ Սա ենթադրում է ենթակառուցվածքների լիարժեք վերազինում՝ մասնավորապես Երևանի փոքր կենտրոնում, որտեղ գերծանրաբեռնվածությունը հատկապես լուրջ խնդիր է։
Ապագա հեռանկարներ
Էլեկտրամատակարարման համակարգում շարունակական ներդրումները և կառավարման բարելավումները կարևոր են կայուն մատակարարումների ապահովման համար։ Համաձայն ՀԾԿՀ նախագահի, 2025 և 2028 թվականների ծրագրերը մեծ դեր են խաղալու հոսանքազրկումների նվազեցման գործում, ինչը կնպաստի ընդհանուր էներգետիկ համակարգի հուսալիությանը:
Այսօր ՀԷՑ-ի բաժանորդների թիվը գերազանցում է 1.1 միլիոնը, ինչը վկայում է էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի աճի մասին, և սա ընդգծում է անհրաժեշտությունը ենթակառուցվածքների շարունակական արդիականացման և ներդրումների ավելացման։
Այս բոլոր քայլերը կարևոր են Հայաստանի էներգետիկ անվտանգությունը և կայունությունը ապահովելու համար, և ոլորտի ապագա բարեփոխումները պետք է լինեն համակարգված ու ռազմավարական:
