Մինչ միջին խավը պայքարում է աճող ծախսերի դեմ, ցածր խավերը կանգնած են ֆինանսական սահմանափակումների առջև։ Ինչու՞ է այս իրավիճակը պահպանվում և ինչպիսի՞ ազդեցություն ունի տնտեսության վրա։
2023 թվականի եկամուտների բաշխման տվյալները ցույց են տալիս, որ Հայաստանի տնտեսությունը բնորոշ է զգալի անհավասարություն:
Հայաստանի տնտեսության սոցիալական կառուցվածքը մշտապես բնորոշվել է հարստության և եկամուտների անհավասար բաշխմամբ: Այսօր այդ անհավասարությունը ավելի նկատելի է, քան երբևէ: Վերջին տվյալները ցույց են տալիս, որ երկրի բնակչության 10%-ը տիրապետում է երկրի ընդհանուր եկամուտների 28%-ին, մինչդեռ ցածր խավի 50%-ը բավարարվում է ընդամենը 25%-ով: Վերին 10%-ի միջին եկամուտը 13 անգամ գերազանցում է ցածր խավի 10%-ի եկամուտը, ինչը վկայում է հարստության կենտրոնացման բարձր մակարդակի մասին:
Չնայած այս տվյալները 2023 թվականի վրա են հիմնված, “Գինի ինդեքսի” մոտավոր հաշվարկները, հիմնված Արժութի Միջազգային Հիմնադրամի տվյալների վրա, ցույց են տալիս որ 2024-ին իրավիճակը շարունակում է մնալ նույնը՝ արտացոլելով նախորդ տարիները:
Միջին խավինը, որը մշտապես համարվում է երկրի տնտեսության շարժիչ ուժ, կազմում է ընդհանուր եկամուտների 47%-ը: Սակայն սոցիալական ճնշումներն ու անշեղ աճող ծախսերը հաճախ հանգեցնում են խնայողությունների նվազման, ինչը խանգարում է երկարաժամկետ ներդրումներին և տնտեսական զարգացման հնարավորություններին:
Ցածր խավերը, համեմատաբար փոքր եկամուտների պատճառով, հիմնականում բախվում են “անհապաղ սպառման” իրավիճակին: Նրանց առաջնահերթությունները սահմանափակվում են կարճաժամկետ պահանջմունքների բավարարմամբ՝ զոհելով կրթության, առողջապահության և այլ երկարաժամկետ հնարավորությունները: Մինչդեռ հարուստները իրենց միջոցները ներդնում են անշարժ գույքի, միջազգային շուկաների և այլ ակտիվների մեջ՝ շարունակելով մեծացնել իրենց ֆինանսական ազդեցությունը:
