Սեպտեմբերի 10-ի կարևոր լուրերը

Հայաստան

Լեհաստանի օդային սահմանախախտման արձագանքներն ու համատեքստը
Լեհաստանի վարչապետ Դոնալդ Տուսկը հայտարարեց, որ գիշերը խախտվել է երկրի օդային տարածքը․ խոցվել են անօդաչու թռչող սարքեր, իրականացվում է շարունակական հակազդման գործողություն, տեղեկացվել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը, շարունակվում է համագործակցությունը դաշնակիցների հետ։

ԱՊՊԱ պայմանագրերի հասցեական ստուգման նոր կարգ
Ավտոապահովագրողների բյուրոն փոխել է ապահովադրի գրանցման հասցեի հաստատման ընթացակարգը․ հիմք է ընդունվելու բացառապես ՀՀ անձնագրային և վիզաների վարչության բազան, իսկ տեխնիկական անհասանելիության դեպքում՝ Ճանապարհային ոստիկանության տվյալները։ Նպատակն է նվազեցնել խոչընդոտները և բարձրացնել քաղաքացիների բավարարվածությունը։

ԱԺ՝ լեզվական քաղաքականություն և փաստաթղթաշրջանառություն
Խորհրդարանում մեկնարկել է պետական փաստաթղթաշրջանառության մեջ կիրառվող լեզվական եզրույթների կարգավորման փաթեթի քննարկումը։ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարը ընդգծել է, որ սա լեզվական քաղաքականության հստակեցման առաջին քայլն է, և մոտ ժամանակում կբերվի նաև հայեցակարգային փաստաթուղթ հանրային քննարկման։

Բնապահպանական խախտում՝ Վայոց ձորում
Սարավանի վարչական տարածքում հրդեհի հետևանքով այրվել է 58 ծառ (ալոճենի, խնձորենի, տանձենի)։ Վնասը գնահատվել է 1 816 500 դրամ։ Նյութերը փոխանցվել են Քննչական կոմիտե։

Ծառայությունների ոլորտի աճ
2025-ի հունվար–հուլիս ամիսներին ծառայությունների ծավալը կազմել է 2 176,5 մլրդ դրամ՝ +10.6% տարեկան աճով։ Ամենամեծ բաժինը ֆինանսական և ապահովագրական գործունեությանն է (671,9 մլրդ դրամ, +16.2%)։

Արտահանման նոր արտոնագրեր՝ ծաղկարտադրողներին
Արդեն 32 հայկական ընկերություն ստացել է Ռուսաստանի շուկա ծաղիկ արտահանելու թույլտվություն, վերջին տեսահսկողությունից հետո՝ ևս 11 կազմակերպություն (մոտ 10 հա ջերմոցային տնտեսություն)։

Սպանդային ոլորտի ցուցանիշներ
2025-ի հունվար–հուլիսին արտադրվել է 22,7 հազար տոննա միս (+5%)։ Երշիկեղենի արտադրությունը կազմել է 7,14 հազար տոննա (−5.9%), մսի կիսապատրաստուկները՝ 1,49 հազար տոննա (+37%)։

Երևանի հասարակական տրանսպորտ՝ մանկական ուղետոմսերի պարզաբանում
Քաղաքապետարանը պարզաբանել է, թե ինչպես ձեռք բերել և փոխանցել էլեկտրոնային ուղետոմսերը երեխաների հեռախոսներին (հավելվածի միջոցով կամ տերմինալներից՝ երեխայի համարով)՝ առանց լրացուցիչ նույնականացման։

Արտաքին գործերի նախարարի հայտարարությունը խաղաղության մասին
Արարատ Միրզոյանը նշել է, որ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը դեռ չի նշանակում լիակատար կայունություն տարածաշրջանում․ հրադադարի ռիսկերը նվազել են, սակայն չլուծված են մնում հումանիտար հարցերը, հատկապես՝ գերիների թեման, որը պետք է առաջնահերթ լուծում ստանա։

Եկեղեցական այցեր ՔԿՀ
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը այցելել է «Երևան-Կենտրոն» քրեակատարողական հիմնարկ՝ տեսակցելով Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանին։ Մայր Աթոռը քննադատել է մի շարք գործերով ընթացակարգերը՝ դրանք որակելով անթույլատրելի։

Տարածաշրջան և աշխարհ

Լեհաստան․ անօդաչուների միջադեպ և միջազգային արձագանքներ
ԵՄ արտաքին քաղաքականության ղեկավար Կայա Կալլասը միջադեպը որակել է դիտավորության արդյունք՝ նշելով, որ սա պատմականորեն ամենալուրջ խախտումներից է Եվրոպայի օդային տարածքում։ ՆԱՏՕ-ն միջադեպը չի դիտարկում որպես հարձակում․ դաշինքի օդային հսկողությունն աշխատել է, սակայն կրակ չի բացվել, հակազդմանը ներգրավվել են Լեհաստանի կործանիչները և դաշնակիցների օդային միջոցներ։

Նեպալում անկարգություններ, բանակի տեղակայում
Շարունակվող անկարգությունների, թալանների և հրկիզումների ֆոնին բանակը տեղակայվել է երկրում։ Զոհերի թիվը հասել է 22-ի, հարյուրավոր մարդիկ վիրավորվել են։ Հաղորդվել է նաև նախագահի նստավայրի հրկիզման փորձի մասին։

Մերձավոր Արևելք․ հարվածներ և կորուստներ
ՀԱՄԱՍ-ը հայտնել է իր 6 անդամի մահվան մասին, այդ թվում՝ Գազայի առաջնորդի որդու և օգնականի։ Կատարում արձանագրվել են պայթյուններ, Դոհայում հարվածների թիրախ են եղել բնակելի շենքեր՝ ըստ տեղի աղբյուրների։ Իսրայելական գործողությունները շարունակվում են։

Ֆրանսիա՝ նոր վարչապետ
Ֆրանսուա Բայրուի կառավարությանը անվստահության քվեից հետո նախագահը նշանակել է նոր վարչապետ՝ Սեբաստիան Լեկորնյուին (նախկինում՝ զինված ուժերի նախարար)։ Ֆրանսիայում տնտեսական քաղաքականության դեմ բողոքները շարունակում են, արձանագրվել են բազմաթիվ ձերբակալություններ։

ԱՄՆ նախագահի երեկոյան այցը ռեստորան
Դոնալդ Թրամփի կարճ այցի ընթացքում հանդիպում է եղել ցուցարարների հետ, որոնցից մի քանիսին դուրս են բերել հաստատությունից։ Նախագահը եղել է մի շարք բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ։

Կահիրե․ Իրան–Եգիպտոս–Ատոմային գործակալություն
Իրանի և Եգիպտոսի ԱԳ նախարարների, ինչպես նաև Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության ղեկավարի հանդիպմանը քննարկվել է Իրանում տեսչական աշխատանքների վերականգնումը։

Ադրբեջան․ Ռուբեն Վարդանյանի դատավարություն
Բաքվում կայացել է հերթական նիստը, լսվել են այսպես կոչված «զոհերի» ցուցմունքներ։ Հաջորդ նիստը նշված է սեպտեմբերի 16-ին։

Ռուսաստանում օտարերկրացիների իրավական կարգավիճակ
Սեպտեմբերի 11-ից դատարաշահել է արտոնված արագ կարգավորման ընթացակարգը․ ապօրինի մնացողները կարտաքսվեն, իսկ երկրում խախտումներով գտնվողները չեն կարողանա գրանցել ամուսնություն, երեխաներին ընդունել մանկապարտեզ կամ դպրոց և այլն։

Լիտվայի օգնությունը Ուկրաինային
Լիտվան կտրամադրի 30 մլն եվրո՝ ամերիկյան սպառազինություն ձեռք բերելու համար, իսկ հաջորդ տարի նույն չափով կօժանդակի նաև հակաօդային պաշտպանության նախաձեռնություններին։

Եվրամիություն—Իսրայել հարաբերություններ
Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը Եվրախորհրդարանում ներկայացրել է ԵՄ իրավիճակի տարեկան ուղերձը՝ հայտնելով Իսրայելի հետ համագործակցության սահմանափակման մտադրության մասին։

Ֆրանսիայում բողոքներ՝ սոցիալական քաղաքականության դեմ
Կենսաթոշակների և նպաստների գնաճին համահունչ չվերանայման պատճառով բողոքի ցույցերը թափ են հավաքում, տարածվում են այլ քաղաքներ, իրավակարգի պահպանումը բարդացել է։

Սալվադոր՝ թմրանյութերի խոշոր առգրավում
Առգրավվել է 1.4 տոննա կոկեին (գնահատական՝ 35 մլն դոլար)․ 2024–2025 թթ. օպերացիաների ընդհանուր ծավալը՝ 37.2 տոննա։

Տնտեսություն և բիզնես

ԵԱՏՄ մանրածախ առևտուր՝ աճ 2025-ի հունվար–մայիսին
Ղրղզստան՝ +24.6%, Բելառուս՝ +9.3%, Հայաստան՝ +7.0%, Ղազախստան՝ +6.5%, Ռուսաստան՝ +2.3%։

Գերմանիայի ներմուծման կառուցվածք
Չինաստանից ներմուծումները 2025-ի առաջին յոթ ամսում աճել են 10.5%-ով՝ հասնելով 97.6 մլրդ եվրոյի, ինչը կարող է սրել գնային մրցակցությունը Գերմանիայի շուկայում՝ հատկապես ծախսային առավելություն ունեցող ճյուղերում։

Ֆոլկսվագեն՝ արհեստական բանականության ներդրումներ
Մինչև 2030 թվականը ընկերությունը նախատեսում է ներդնել մոտ 1 մլրդ եվրո՝ արհեստական բանականության տեխնոլոգիաների զարգացման համար։ Հաջորդ տարի կցուցադրվեն նոր փոքր էլեկտրական մոդելներ՝ մեծ ծավալային վաճառքի նպատակով։

Հայաստան–Արտաքին հարաբերություններ և անվտանգություն

ՆԱՏՕ-ի դիրքորոշումը Լեհաստանի միջադեպի շուրջ
Դաշինքը միջադեպը չի դիտարկում որպես ուղղակի հարձակում, თუმცა օդային հսկողության միջոցները արձագանքել են։ Այս ֆոնին ԵՄ-ում հնչում են կազմակերպումներ, որ միջադեպը կարող էր լինել դիտավորյալ։

Հայաստան–Իրան–Հնդկաստան հաղորդակցային նախագծեր
Թեհրանում անցկացված հանդիպումներում քննարկվել են «Հյուսիս–Հարավ» երկաթուղին, «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը և Չաբահար նավահանգստի օգտագործումը՝ տարածաշրջանային փոխադարձ կապերի ընդլայնման համար։