Ինչպես է Հայաստանի տնտեսությունն արձագանքում մարտահրավերներին. փաստեր մայիս-հունիսի տվյալներից

2025 թ. մայիսին տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հասել է 10.4 տոկոսի՝ գրեթե կրկնապատկելով ապրիլի 5.4 տոկոսը։

Տնտեսական ակտիվությունն ուժգին աճել է

2025 թ. մայիսին տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հասել է 10.4 տոկոսի՝ գրեթե կրկնապատկելով ապրիլի 5.4 տոկոսը։ Հունվար-մայիս ժամանակահատվածում աճը կազմել է 5.7 տոկոս։ Այս բարձր ցուցանիշը հիմնականում պայմանավորված է շինարարության 22.2 տոկոսանոց և առևտրից բացի ծառայությունների 10.8 տոկոսանոց աճով։ Միևնույն ժամանակ, արդյունաբերական արտադրանքի ծավալները նվազել են 5.9 տոկոսով՝ այս անկումը մեղմվել է հանքարդյունաբերության 17.9 տոկոսանոց աճով։ Մշակող արդյունաբերության կրճատումը՝ 13.5 տոկոսով, պայմանավորված է ալկոհոլային խմիչքների և գունավոր մետաղների արտադրության անկմամբ։

Դրամական փոխանցումները՝ կրկին բարձր մակարդակի վրա

Մայիսին զուտ ոչ առևտրային դրամական փոխանցումներն աճել են 19.5 տոկոսով։ Ռուսաստանից փոխանցումների ներհոսքն աճել է 48.3 տոկոսով՝ դառնալով ընդհանուր աճի հիմնական շարժիչը։ Միացյալ Նահանգներից փոխանցումները մի փոքր նվազել են։

Գնաճը մեղմացել է, ԿԲ-ն թողել է տոկոսադրույքը անփոփոխ

Հունիսին տարեկան գնաճը նվազել է՝ հասնելով 3.9 տոկոսի, մայիսի 4.3 տոկոսի փոխարեն։ Սննդամթերքի (6.2%) և կրթության (7.8%) գները շարունակում են պահպանել բարձր աճի տեմպեր։ Կենտրոնական բանկը հունիսի 17-ի նիստում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը պահել է անփոփոխ՝ 6.75 տոկոս՝ նպատակ ունենալով միջնաժամկետում պահել գնաճը մոտ ԿԲ 3 տոկոսի թիրախին։

Արտահանման և ներմուծման նվազումը շարունակվում է, բայց դանդաղ տեմպով

Մայիսին արտահանումը կրճատվել է 39.3 տոկոսով, ներմուծումը՝ 20.4 տոկոսով։ Սա նկատելի բարելավում է ապրիլի համեմատ՝ երբ արտահանումը նվազել էր 56.6 տոկոսով, իսկ ներմուծումը՝ 41.1 տոկոսով։ Արտահանման նվազման հիմնական պատճառը թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարերի ու տրանսպորտային միջոցների արտահանման կտրուկ անկումներն են։

Սակայն ավանդական ապրանքատեսակներից՝ պատրաստի սննդամթերքի, տեքստիլի և հանքանյութերի արտահանումը աճել են՝ մեղմացնելով ընդհանուր անկումը։ Առանց վերաարտահանման ապրանքների ազդեցության՝ արտահանումն աճել է 9.2 տոկոսով, իսկ ներմուծումը՝ 14.3 տոկոսով։

Հունվար-մայիս ժամանակահատվածում արտահանումը կրճատվել է 57.4 տոկոսով, ներմուծումը՝ 42 տոկոսով։ Արտաքին առևտրի դեֆիցիտը հասել է ՀՆԱ-ի 7 տոկոսի՝ նախորդ տարվա 5 տոկոսի դիմաց։

Միջազգային պահուստները աճել են

Հունիսին Հայաստանի համախառն միջազգային պահուստներն ավելացել են 145 միլիոն դոլարով՝ հասնելով 4 միլիարդ դոլարի, ինչը համապատասխանում է մոտ 3.1 ամսվա ներմուծման ծածկույթի։

Դրամը կայուն է՝ որոշակի տատանումներով

Հունիսին ՀՀ դրամը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ արժեզրկվել է ընդամենը 0.1 տոկոսով, եվրոյի նկատմամբ՝ 3.7 տոկոսով։ Սակայն 2025 թվականի սկզբից դրամն արժևորվել է 3 տոկոսով՝ դոլարի նկատմամբ։

Բանկային համակարգում շարունակվում է կայուն աճ

Մայիսին առևտրային բանկերի դրամային ավանդներն ու վարկերը աճել են համապատասխանաբար 1 և 1.3 տոկոսով։ Տարեկան կտրվածքով, փոխարժեքով ճշտված, ավանդների աճը կազմել է 13.6 տոկոս, իսկ վարկերինը՝ 27.9 տոկոս։ Վարկերի աճը պայմանավորված է սպառողական վարկավորման ընդլայնմամբ։

Մայիսին բյուջեն գրանցել է պակասուրդ

2025 թ. մայիսին բյուջեն ունեցել է ՀՆԱ-ի 0.8 տոկոսի պակասուրդ։ Հարկային եկամուտներն աճել են 14.1 տոկոսով՝ ԱԱՀ-ի (17.9 տոկոս) և շրջանառության հարկի (72.5 տոկոս) բարձր աճի հաշվին։ Ընդհանուր ծախսերը մեծացել են 28.2 տոկոսով՝ հիմնականում կապիտալ և պաշտպանական ծախսերի զգալի աճի շնորհիվ։ Ընթացիկ ծախսերի աճը համեստ է եղել՝ 3 տոկոս, սակայն սոցիալական ծախսերը (նպաստներ և կենսաթոշակներ) աճել են 12.8 տոկոսով։

Հունվար-մայիսում բյուջեի աճողական պակասուրդը կազմել է ՀՆԱ-ի 0.2 տոկոս։


*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ