2024 թվականի ավարտին Հայաստանի պետական պարտքը կազմել է 5 տրիլիոն դրամ կամ 12.8 միլիարդ դոլար: Սա 2023 թվականի վերջին ցուցանիշի համեմատ աճել է 6.2%-ով, սակայն համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) համեմատությամբ այն նվազել է 0.1 տոկոսային կետով՝ հասնելով 48.3%-ի: ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանի խոսքով՝ այս ցուցանիշը համարվում է կայուն և վերահսկելի՝ համապատասխանելով ֆիսկալ կարգավորումների շրջանակին:
Պետական պարտքի դինամիկան և կառուցվածքը
Հայաստանի պետական պարտքը վերջին տարիներին շարունակաբար ավելանում է՝ պայմանավորված թե՛ արտաքին պարտքի ներգրավմամբ, թե՛ ներքին պարտատոմսերի թողարկմամբ: Սակայն պարտքի կառավարման քաղաքականությունը կենտրոնացած է դրա կայունության ապահովման վրա, ինչը ենթադրում է ՀՆԱ-ի աճի միջոցով պարտքի հարաբերական նվազում:
Հիմնական ցուցանիշները՝
- Պետական պարտք՝ 5 տրլն դրամ (12.8 մլրդ դոլար)
- Տարեկան աճ՝ 6.2%
- Պետական պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ՝ 48.3% (նվազել է 0.1 տոկոսային կետով)
Հարկեր-ՀՆԱ հարաբերակցությունը և պետական եկամուտները
2024-ին հարկեր-ՀՆԱ ցուցանիշը կազմել է 23.6%, ինչը 2023-ի համեմատ փոքր-ինչ նվազել է: Սակայն, վերջին 7 տարիների ընթացքում այս ցուցանիշը աճել է 2.8 տոկոսային կետով՝ 20.8%-ից հասնելով 23.6%-ի: Սա վկայում է հարկային մուտքերի աստիճանական ավելացման և հարկային վարչարարության բարելավման մասին:
Այս հարաբերակցությունը կարևոր ցուցանիշ է երկրի ֆինանսական կայունության գնահատման համար, քանի որ այն արտացոլում է, թե որքան արդյունավետ է պետական եկամուտների հավաքագրման գործընթացը՝ համեմատած տնտեսական ակտիվության հետ:
Պետական պարտքի ազդեցությունը տնտեսության վրա
Պետական պարտքի մակարդակը և դրա կառավարման արդյունավետությունը կարող են ուղղակիորեն ազդել մի շարք մակրոտնտեսական ցուցանիշների վրա՝ այդ թվում՝
- Տոկոսադրույքների մակարդակի,
- Ինֆլյացիայի,
- Տնտեսական աճի,
- Օտարերկրյա ներդրումների ներգրավման վրա:
