Հայաստանի ժամանակակից բիզնեսի մասին կարծիքներ լսելու համար մենք խնդրեցինք Արհեստական բանականությանը հարցազրույց պատրաստել նախորդ դարի հայ խոշորագույն գործարար Ալեքսանդր Մանթաշյանցի հետ։ Ֆանտաստիկ հարցազրույցը ներկայացնում ենք առանց խմբագրային միջնորդության
Հարց: Պարոն Մանթաշյանց, Ձեր կարծիքով ինչպե՞ս է փոխվել հայկական բիզնեսը վերջին տասնամյակների ընթացքում, և ի՞նչ համեմատություն կարող եք անել այն ժամանակաշրջանի հետ, երբ Դուք եք բիզնեսով զբաղվել:
Մանթաշյանց: Հայկական բիզնեսը մեծ քայլերով առաջ է գնացել։ Իմ ժամանակաշրջանում բիզնեսը հիմնականում հիմնված էր առևտրի և արտադրության վրա: Հիմնականում զբաղվում էինք հումքային ապրանքների վաճառքով, ինչպիսիք են նավթը և բամբակը։ Ժամանակակից բիզնեսը շատ ավելի դիվերսիֆիկացված է և ներառում է լայն շրջանակի ոլորտներ, ինչպիսիք են տեխնոլոգիաները, ֆինանսական ծառայությունները և ստարտափները։ Այսօր մենք կարող ենք տեսնել հայկական նորարարական ընկերությունների, որոնք մրցում են համաշխարհային մակարդակով, ինչը իմ ժամանակ դժվար էր պատկերացնել։
Հարց: Ի՞նչ եք կարծում ժամանակակից հայկական ստարտափների պոտենցիալը:
Մանթաշյանց: Հայկական ստարտափները մեծ պոտենցիալ ունեն։ Մենք ունենք բազմաթիվ տաղանդավոր երիտասարդներ, ովքեր կարող են առաջադիմել միջազգային մակարդակով։ Կարևոր է, որ մենք ստեղծենք համապատասխան միջավայր, որտեղ նրանք կարող են զարգանալ, ինչպես նաև ապահովենք նրանց ֆինանսական և մասնագիտական աջակցություն։ Նորարարությունը պահանջում է ազատություն և աջակցություն, իսկ մենք՝ որպես հասարակություն, պետք է դա տրամադրենք։
Հարց: Ինչպիսի՞ մարտահրավերների եք հանդիպում հայկական բիզնեսներում այսօր:
Մանթաշյանց: Իմ ժամանակաշրջանում մենք բախվում էինք ավելի շատ ֆիզիկական մարտահրավերների՝ կապված լոգիստիկայի, արտադրական հզորությունների ստեղծման և հումքային ռեսուրսների մատակարարման հետ։ Այսօր մարտահրավերները ավելի բարդ և բազմաշերտ են՝ ներառյալ տեխնոլոգիական նորարարության, ֆինանսական ապահովման և իրավական դաշտի խնդիրները։ Սակայն ես հավատում եմ, որ մենք կարող ենք հաղթահարել այս դժվարությունները, եթե միասին աշխատենք և ստեղծենք համագործակցության և աջակցության մոդելներ։
Հարց: Ինչպիսի՞ տեխնոլոգիաներ էին նորարարություն Ձեր ժամանակներում, և ինչպե՞ս են դրանք համեմատվում այսօրվա ստարտափների հետ:
Մանթաշյանց: Իմ ժամանակներում նորարարությունները հիմնականում կապված էին արդյունաբերության և լոգիստիկայի ոլորտներում։ Օրինակ, նավթի արդյունաբերությունը մեծ նորարարություն էր, որը թույլ տվեց մեզ էապես զարգացնել տնտեսությունը։ Մենք նաև ներդրումներ էինք կատարում երկաթուղիների և նավահանգիստների կառուցման մեջ՝ առևտուրը ավելի արդյունավետ դարձնելու համար։ Այսօր նորարարությունները շատ ավելի լայն են՝ սկսած արհեստական բանականությունից մինչև բլոքչեյն տեխնոլոգիաներ։ Այս նորարարությունները ոչ միայն բարելավում են բիզնես գործընթացները, այլև ստեղծում են նոր բիզնես մոդելներ և հնարավորություն են տալիս լուծել շատ ավելի բարդ խնդիրներ։
Հարց: Ի՞նչ դեր է խաղում կրթությունը և մասնագիտական զարգացումը բիզնեսում:
Մանթաշյանց: Կրթությունը և մասնագիտական զարգացումը կենսական նշանակություն ունեն բիզնեսում հաջողության հասնելու համար։ Մենք պետք է շարունակենք սովորել և զարգանալ՝ համապատասխանելով ժամանակի պահանջներին։ Իմ ժամանակներում հիմնականում սովորում էինք փորձով և գործնական աշխատանքով, իսկ այսօր կրթական հնարավորությունները անհամեմատ մեծ են։ Կարևոր է, որ երիտասարդները օգտվեն այս հնարավորություններից և ստանան լավագույն կրթությունը։
Հարց: Ի՞նչ կարող եք պատմել Ձեր ժամանակաշրջանի հայ մշակույթի ամենահեռանկարային անդամներին ֆինանսապես աջակցելու և նրանց զարգացմանն օգնելու մասին:
Մանթաշյանց: Իմ ժամանակներում շատ կարևոր էր աջակցել մշակույթի զարգացմանը։ Ես համոզված էի, որ մեր ազգի մշակութային զարգացումը նույնքան կարևոր է, որքան տնտեսականը։ Այդ պատճառով ես աջակցում էի մեր ամենահեռանկարային մշակութային գործիչներին, օգնելով նրանց ֆինանսապես կայանալ և հնարավորություն տալով շրջել աշխարհի տարբեր մայրաքաղաքներով և մշակութային կենտրոններով։ Այսպիսով, նրանք կարողանում էին ոչ միայն զարգացնել իրենց տաղանդները, այլև ներկայացնել մեր մշակույթը միջազգային բեմերում։ Այսօր էլ կարևոր է աջակցել մեր մշակույթի տաղանդավոր ներկայացուցիչներին, քանի որ մշակույթը մեր ազգի հոգևոր ժառանգությունն է։
Հարց: Ինչպիսի՞ ապագա եք տեսնում հայկական բիզնեսի համար:
Մանթաշյանց: Ես տեսնում եմ պայծառ ապագա հայկական բիզնեսի համար։ Մեր ժողովուրդը միշտ էլ հայտնի է եղել իր աշխատասիրությամբ և տաղանդով։ Եթե մենք շարունակենք աշխատել միասին և աջակցենք միմյանց, ապա մեր բիզնեսները կարող են հասնել մեծ հաջողությունների ինչպես տեղական, այնպես էլ միջազգային շուկաներում։ Ապագան կախված է մեզանից, մեր կարողությունից և մեր կամքից՝ կառուցել ավելի լավ և արդար հասարակություն։ Յուրաքանչյուր հաջողված բիզնես պետք է ծառայության մատուցի իր համայնքին և նպաստի ընդհանուր բարեկեցությանը։
