2025թ․-ի հունվար-մարտին Հայաստանում ծխախոտի արտադրությունն աճել է 59․9%-ով
Արձակուրդը մոտ է․ պլանավորեք այնպես, ինչպես պրոֆեսիոնալները. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Որ ապրանքներն են թանկացել Հայաստանում ամենից շատ 2025-ի սկզբին. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Ռոնալդուի նոր պատմական ռեկորդը ազգային հավաքականում. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
2025թ. հունվար-ապրիլին Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի արտադրությունն աճել է 4,9%-ով
Ինչու 2024-ին նախագահի աշխատակազմը չծախսեց պլանավորված ամբողջ բյուջեն. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Նախորդ տարի Հայաստանի քաղաքացիություն է շնորհվել 20 հազար 770 անձի
Իլոն Մասկի կարողությունը մեկ օրում նվազել է 34 միլիարդ դոլարով
ԵՄ-ն միլիարդներ է ուղարկում Հայաստան. որն է նպատակը. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
2025թ. հունվար-ապրիլին Հայաստանում կոնյակի արտադրությունը կրճատվել է 32.3%-ով
2024 թվականին Հայաստանը Եվրամիությունից ստացել է 42 մլրդ դրամի վարկային միջոցներ. Վահե Հովհաննիսյան
Սևանա լճից 2025-ի ոռոգման ջրառը սահմանվել է 131.8 մլն խորանարդ մետր
«Մայր Հայաստան» ռազմական թանգարանը կդառնա պատմության թանգարանի մասնաճյուղ
Արդյոք գույքահարկը կավելանա․ ինչ է փոխվել գնահատման համակարգում. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Մի դրամի ուժն ամփոփում է 4090 հիմնադրամի հետ հերթական ծրագիրը. Idram&IDBank. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Չինաստանի Յուննան նահանգում տեղի է ունեցել 5.0 մագնիտուդով երկրաշարժ
Գնաճը Հայաստանում շարունակվում է. որ ապրանքներն են թանկացել ամենաշատը. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Հայաստանը համաշխարհային ռազմական հզորության ինդեքսում զբաղեցնում է 91-րդ տեղը
Սկսվում է առաջին դասարանցիների հայտագրումը․ ինչ է փոխվել այս տարի. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Ինչ է փոխվել Հայաստանի աշխատաշուկայում 2018-ից մինչև 2025թթ. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում

Ինչու են որոշ երկրներ արգելում կանխիկ գումարի օգտագործումը, և ինչ է սպասվում մեզ մոտ

Փտր 8, 2025 11:53
46

Վերջին տարիներին մի շարք երկրներ սկսում են սահմանափակել կամ ամբողջությամբ արգելել կանխիկ գումարի օգտագործումը: Այդ քայլը հաճախ ներկայացվում է որպես պայքար կոռուպցիայի, փողերի լվացման և անօրինական շրջանառության դեմ, սակայն այն նաև ունի այլ տնտեսական և տեխնոլոգիական նպատակներ:

Որ երկրներն են սահմանափակում կանխիկի օգտագործումը

  • Շվեդիա – Եվրոպայում առաջին երկրներից է, որտեղ կանխիկի շրջանառությունն էականորեն նվազել է: Շվեդիայում բանկերը, խանութները և նույնիսկ հասարակական տրանսպորտը մեծամասամբ չեն ընդունում կանխիկ գումար:
  • Չինաստան – QR կոդերով և բջջային վճարումներով Չինաստանը դարձել է աշխարհի ամենաքիչ կանխիկ օգտագործող երկրներից մեկը:
  • Հնդկաստան – 2016-ին երկրի կառավարությունը հանկարծակի հայտարարեց բարձր արժեք ունեցող թղթադրամների անվավեր ճանաչումը՝ նպատակ ունենալով պայքարել կոռուպցիայի դեմ:
  • Եվրոպական երկրներ – Ֆրանսիան, Իտալիան և Իսպանիան սահմանել են կանխիկ վճարումների խիստ սահմանափակումներ, հատկապես մեծ գումարների համար:

Ինչու են երկրները անցնում անկանխիկ գործարքների

  1. Կոռուպցիայի և ստվերային տնտեսության դեմ պայքար – Կանխիկ գործարքները դժվար է վերահսկել, ինչը նպաստում է անօրինական գործարքների:
  2. Հարկային եկամուտների բարձրացում – Անկանխիկ վճարումները հեշտացնում են հարկային վերահսկողությունը, ինչը պետությանը հնարավորություն է տալիս հավաքել ավելացված հարկեր:
  3. Անվտանգություն – Մեծ քանակությամբ կանխիկ գումարները հեշտ թիրախ են գողերի և խարդախների համար:
  4. Հարմարավետություն և արագություն – Բանկային քարտերն ու թվային վճարումները թույլ են տալիս ավելի արագ ու արդյունավետ գործարքներ իրականացնել:
  5. Տնտեսության թվայնացում – Տեխնոլոգիական զարգացումներն ու բանկային թվային համակարգերի զարգացումը խրախուսում են անկանխիկ շրջանառությունը:

Ինչ կարող է փոխվել Հայաստանում

Հայաստանում կանխիկ շրջանառության նկատմամբ դեռևս խիստ սահմանափակումներ չկան, բայց միտումները ցույց են տալիս, որ պետությունն աստիճանաբար խրախուսում է անկանխիկ գործարքները:

  • ՀԴՄ խստացումներ – Պետական եկամուտների կոմիտեն (ՊԵԿ) խստացնում է վերահսկողությունը ՀԴՄ-ների նկատմամբ, ինչը նպաստում է անկանխիկ վճարումների աճին:
  • Թվային վճարումների զարգացում – Հայաստանում գործող բանկերն ու վճարային համակարգերը (Idram, Telcell, EasyPay) մեծացնում են իրենց ծառայությունների շրջանակը:
  • Օրենսդրական փոփոխություններ – Կառավարությունը քննարկում է օրենսդրական բարեփոխումներ, որոնք խրախուսում են անկանխիկ վճարումները:

Արդյոք կանխիկի արգելումը միանշանակ դրական է

Չնայած անկանխիկ տնտեսության մի շարք առավելություններին, որոշ մարդիկ մտահոգություն ունեն.

  • Գաղտնիության խնդիրներ – Բոլոր գործարքները վերահսկելի են, ինչը կարող է վտանգել անձնական տվյալները:
  • Բանկային կախվածություն – Մարդիկ ստիպված են կախված լինել բանկային համակարգերից, որոնք կարող են ունենալ բարձր սակագներ կամ սահմանափակումներ:
  • Տեխնոլոգիական հասանելիություն – Ոչ բոլոր քաղաքացիներն ունեն թվային վճարումներ կատարելու հնարավորություն, հատկապես տարեցները կամ հեռավոր գյուղերի բնակիչները:

Ինչ է սպասվում

Հայաստանում դեռևս չկա կանխիկի լիակատար արգելքի հստակ օրակարգ, սակայն կարելի է ակնկալել, որ պետությունը կխրախուսի անկանխիկ գործարքները՝ խստացնելով հարկային վերահսկողությունը և զարգացնելով վճարային տեխնոլոգիաները:

***

Կանխիկի արգելումը շատ երկրներում դիտվում է որպես տնտեսական զարգացման գործիք, բայց այն ունի ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական հետևանքներ: Հայաստանում այն դեռ չի դարձել օրակարգային հարց, բայց անկանխիկ գործարքների մասնաբաժինն աստիճանաբար աճում է, ինչը նշանակում է, որ ապագայում մենք ևս կարող ենք ականատես լինել այս փոփոխությանը:

 

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: