Երազները մեզ հետ են գրեթե ամեն գիշեր, սակայն դրանց մեծ մասը արթնանալուց հետո մոռացվում է։ Մենք հաճախ փորձում ենք հիշել մեր երազը, բայց այն թվում է, թե անհետանում է հիշողությունից։ Ինչու՞ է սա տեղի ունենում։
1. Մեր ուղեղի կառուցվածքը և հիշողության մեխանիզմները
Երազները ձևավորվում են հիմնականում քնի արագ աչքերի շարժման (REM) փուլում, երբ ուղեղի ակտիվությունը մոտ է արթուն վիճակին։ Սակայն հիշողության կենտրոնները, հատկապես հիպոկամպը, այդ ընթացքում գործում են տարբեր կերպ։ Հիպոկամպը կարևոր դեր ունի երկարատև հիշողությունների պահպանման գործում, բայց REM փուլի ընթացքում այն այնքան էլ ակտիվ չէ, ինչի պատճառով էլ երազները չեն պահպանվում։
2. Նեյրոհաղորդիչների ազդեցությունը
Քնի ընթացքում մեր ուղեղի քիմիական բաղադրությունը փոխվում է։ Մասնավորապես՝
- Նորադրենալինը, որը կարևոր է հիշողությունների ամրապնդման համար, քնի ժամանակ նվազում է, ինչի պատճառով մեր ուղեղը չի ամրագրում երազները։
- Ացետիլքոլինը ավելի ակտիվ է REM փուլում, ինչը մեծացնում է երազների ինտենսիվությունը, բայց չի ապահովում դրանց երկարաժամկետ հիշողությունը։
3. Ուշադրության պակաս արթնանալիս
Երբ մենք արթնանում ենք, մեր ուշադրությունը շեղվում է անմիջապես մեր առօրյա գործերի վրա, ինչի հետևանքով երազների հիշողությունը արագորեն մարում է։ Եթե անմիջապես արթնանալուց հետո փորձենք կենտրոնանալ երազների վրա, ապա ավելի մեծ հնարավորություն կունենանք հիշելու դրանք։
4. Ուղեղի «տրամաբանական ֆիլտրը»
Ուղեղը նախատեսված է պահպանելու օգտակար կամ կարևոր տեղեկատվությունը, մինչդեռ երազները հաճախ չունեն հստակ կառուցվածք և չեն համապատասխանում իրականության օրենքներին։ Ուղեղը, հատկապես նախակորտեքսը, մաքրում է այն տեղեկատվությունը, որը չի դիտարկվում որպես կենսականորեն անհրաժեշտ։
5. Ինչպես կարող ենք ավելի լավ հիշել երազները
Եթե ցանկանում եք ավելի լավ հիշել ձեր երազները, կարող եք կիրառել հետևյալ մեթոդները․
✔ Վարեք երազների օրագիր – Արթնանալուն պես գրեք այն ամենը, ինչ հիշում եք։
✔ Մի՛ շարժվեք անմիջապես արթնանալուց հետո – Սա կօգնի ավելի լավ վերականգնել երազների մանրամասները։
✔ Դրեք մտադրություն քնելուց առաջ – Իրենց երազների մասին մտածող մարդիկ սովորաբար ավելի լավ են հիշում դրանք։
✔ Կենտրոնացեք երազների վրա արթնանալուց հետո – Մի՛ շտապեք կտրուկ անցնել առօրյա գործողություններին։
***
Մենք հաճախ մոռանում ենք մեր երազները քնի ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունների, ուղեղի կառուցվածքի և մեր հիշողության պահպանման մեխանիզմների պատճառով։ Սակայն կան մեթոդներ, որոնք կարող են օգնել ավելի լավ հիշել երազները, եթե դա հետաքրքիր կամ կարևոր է մեզ համար։
