Օդի կախված մասնիկներով աղտոտվածության (PM2.5) փոփոխությունը 1850-ից մինչև 2021 թվականը Երևան քաղաքում
Ռեդինգի համալսարանի կլիմայագետ պրոֆեսոր Էդ Հոքինսի կողմից ստեղծված կլիմայական շերտերից ոգեշնչված՝ Էդինբուրգի համալսարանի ծրագրերի ղեկավար դոկտոր Քիրստի Փրինգլը և Լիդսի համալսարանի մթնոլորտային կազմի ամբիոնի պրոֆեսոր Ջիմ Մաքքուադը մշակել են «օդի որակի շերտեր» նախագիծը։ Այս շերտերը պատկերում են օդի կախված մասնիկներով աղտոտվածության (PM2.5) փոփոխությունները 1850-ից մինչև 2021 թվականը աշխարհի քաղաքներում:
PM2.5 տվյալները ստացվում են Միացյալ Թագավորության Երկրի համակարգերի մոդելավորման նախագծի (UKESM) կլիմայական մոդելից՝ զուգորդված արբանյակային դիտարկումների հետ: Շերտերի գունային սանդղակը մշակվել է նկարչի կողմից՝ հիմնվելով Google-ում առկա օդի աղտոտվածության պատկերների վրա։ Բաց կապույտ գույները ներկայացնում են մաքուր երկինքը, մինչդեռ մուգ կարմիրն ու շագանակագույնը վկայում են օդի աղտոտվածության աճի մասին:
Պատկերները ցույց են տալիս, որ օդի աղտոտվածության նվազեցումը հնարավոր է, և շատ եվրոպական քաղաքներում այժմ օդը շատ ավելի մաքուր է, քան 100 տարի առաջ։ Սա կարևոր ազդեցություն ունի առողջության բարելավման վրա: Նախագծի հեղինակները հույս ունեն, որ նմանատիպ բարելավումներ հնարավոր կլինի հասնել ամբողջ աշխարհում:
Արդյունքում, օդի աղտոտվածությունը մնում է աշխարհում մահվան ռիսկի հիմնական գործոններից մեկը՝ հանդիսանալով յուրաքանչյուր տասներորդ մահվան պատճառը։ Օդի որակի շերտերը ցույց են տալիս միտումների և կոնցենտրացիաների հսկայական դիապազոններ, և ակնհայտ է, որ դեռ շատ անելիք կա մարդկանց վատ որակի օդի ազդեցությունը նվազեցնելու ուղղությամբ, հատկապես որոշ տարածաշրջաններում:
Լևոն Ազիզյան
