Բիզնես պլանը հաջողակ ձեռնարկության հիմքն է։ Այն անհրաժեշտ է ներդրողներ ներգրավելու, բիզնեսի ռազմավարությունը կառուցելու և նպատակներին հասնելու համար։ Սակայն բիզնես պլան կազմելիս շատերը թույլ են տալիս սխալներ, որոնք կարող են խանգարել բիզնեսի զարգացմանը կամ նույնիսկ տապալել ողջ նախաձեռնությունը։ Այս հոդվածում կքննենք բիզնես պլանի կազմման հիմնական սխալները և առաջարկենք գործնական ուղիներ՝ դրանք կանխելու համար։
1. Անբավարար շուկայի ուսումնասիրություն
Սխալը
Շատ ձեռնարկատերեր ստեղծում են բիզնես պլան՝ առանց լիարժեք ուսումնասիրելու շուկան, մրցակիցներին և սպառողների վարքագիծը։ Սա հանգեցնում է սխալ որոշումների, գերագնահատված եկամուտների կանխատեսումների և ռիսկերի անտեսման։
Լուծումը
- Կատարել մանրամասն շուկայի վերլուծություն՝ ներառյալ նպատակային լսարանը, շուկայի չափը, աճի միտումները։
- Ուսումնասիրել մրցակիցներին՝ հասկանալու նրանց ուժեղ ու թույլ կողմերը։
- Հիմնվել ոչ միայն ենթադրությունների, այլև իրական թվերի և վիճակագրության վրա։
2. Չափից շատ ընդհանուր ձևակերպումներ և թերի մանրամասներ
Սխալը
Բիզնես պլանում հաճախ ներառվում են շատ ընդհանուր նախադասություններ՝ առանց կոնկրետ տվյալների կամ գործողությունների պլանի։
Լուծումը
- Նշել կոնկրետ նպատակներ, ժամկետներ և չափելի արդյունքներ (SMART նպատակներ)։
- Կազմել հստակ գործողությունների ժամանակացույց՝ ով, երբ, ինչ է անում։
- Ներկայացնել կոնկրետ ֆինանսական ցուցանիշներ, ներդրումային կարիքներ և վերադարձի հաշվարկ։
3. Ֆինանսական կանխատեսումների ուռճացում կամ թերագնահատում
Սխալը
Շատերը սխալ են գնահատում իրենց բիզնեսի ֆինանսական հեռանկարները՝ գերագնահատելով եկամուտները կամ թերագնահատելով ծախսերը։
Լուծումը
- Ուշադրություն դարձնել դրամահոսքերի վերլուծությանը՝ կանխատեսել թե՛ եկամուտները, թե՛ ծախսերը՝ իրական հիմքի վրա։
- Նշել լավագույն, միջին և վատթար սցենարներ՝ գնահատելով հնարավոր տատանումները։
- Հաշվի առնել միանվագ և պարբերական ծախսերը՝ վարձեր, աշխատավարձեր, մարքեթինգ, հարկեր։
4. Հստակ առաքելության և տեսլականի բացակայություն
Սխալը
Բիզնես պլանները երբեմն չունեն հստակ նկարագրություն այն մասին, թե ինչի համար է բիզնեսը ստեղծվում և ուր է ձգտում հասնել։
Լուծումը
- Հստակ ձևակերպել ընկերության առաքելությունը՝ ինչ արժեք է բիզնեսը առաջարկում հաճախորդին։
- Նկարագրել երկարաժամկետ տեսլականը՝ ինչպիսին է բիզնեսը նախատեսում լինել 5 կամ 10 տարի անց։
5. Թիրախային լսարանի անորոշություն
Սխալը
Բազմաթիվ պլաններ փորձում են հասնել «բոլորին», ինչը իրականում նշանակում է՝ ոչ մեկին։
Լուծումը
- Սահմանել հստակ թիրախային լսարան՝ ըստ տարիքի, հետաքրքրությունների, գտնվելու վայրի, վարքագծի։
- Տարբեր շուկաների համար առաջարկել տարբեր մոտեցումներ և մարքեթինգային ուղերձներ։
6. Կառավարման թիմի թերագնահատում
Սխալը
Բիզնես պլաններում հաճախ անտեսվում է թիմի ներկայացումը՝ ինչը ներդրողների համար կարևոր գործոն է։
Լուծումը
- Ներկայացնել հիմնադիրների և ղեկավար թիմի փորձը, կրթությունը, ուժեղ կողմերը։
- Բացահայտ նշել՝ ինչու հենց այս թիմը կարող է հաջողության հասնել տվյալ ոլորտում։
7. Ռիսկերի անտեսում
Սխալը
Ոմանք նախընտրում են չնշել հնարավոր խնդիրներն ու ռիսկերը՝ կարծելով, որ դա կնվազեցնի պլանի գրավչությունը։
Լուծումը
- Բիզնես պլանը պետք է ներառի ռիսկերի գնահատում և դրանց նվազեցման ռազմավարություն։
- Ներկայացնել՝ ինչպե՞ս է բիզնեսը արձագանքելու անսպասելի իրադարձություններին (օրինակ՝ շուկայի անկում, մատակարարման խնդիրներ)։
8. Անարդյունավետ կառուցվածք և չկարդացվող ձևավորում
Սխալը
Լավ գաղափարն էլ կարող է կորցնել արժեքը, եթե պլանը կազմված է խառնաշփոթ ձևով, կամ դժվար է ընթերցվում։
Լուծումը
- Օգտագործել հստակ կառուցվածք՝ վերնագրերով, ենթավերնագրերով, բաժիններով։
- Ներառել ինֆոգրաֆիկա, աղյուսակներ, գծապատկերներ՝ բովանդակությունը ավելի մատչելի դարձնելու համար։
- Պլանը պետք է լինի կարճ, հստակ և առանց ավելորդ բառերի։
- Բիզնես պլանը փաստաթուղթ չէ միայն ներդրողների համար. այն նաև ձեռնարկատիրոջը տալիս է կառուցվածք, ուղղություն և վերահսկողության գործիք։
- Աշխատեք պլանը թարմացնել՝ ըստ շուկայի զարգացումների։
- Եթե անհրաժեշտ է, դիմեք մասնագետների՝ ֆինանսական, մարքեթինգային կամ իրավաբանական խորհրդատվության համար։
***
Բիզնես պլան կազմելն արվեստ է՝ հիմնված վերլուծության, իրատեսության և ռազմավարական մտածողության վրա։ Վերը նշված սխալներից խուսափելով՝ կարելի է ստեղծել ոչ միայն ներդրողների համար գրավիչ, այլև գործնականում օգտագործվող և հաջողության տանող պլան։
