Ամերիկյան տիեզերական ուժերը սկսում են մի նոր, առավել ռազմավարական ուղղություն, որի նպատակն է երաշխավորել ԱՄՆ-ի տիեզերական գերակայությունը՝ աճող մարտահրավերների ֆոնին, որոնք առաջանում են հիմնականում Չինաստանի և Ռուսաստանի կողմից։ Այս մասին հայտարարել է ԱՄՆ Տիեզերական ուժերի տիեզերական օպերացիաների ղեկավարի տեղակալ, գեներալ Մայքլ Գեթլեյնը։
Ինչու է ԱՄՆ-ը մտահոգված
Վերջին տարիներին արձանագրվել են մի շարք գործողություններ, որոնք ԱՄՆ-ը դիտարկում է որպես ուղիղ մարտահրավեր իր ներկայությանը տիեզերքում։ 2025 թվականի սկզբին հայտնի դարձավ, որ չինական Shijian-25 արբանյակը հաջողությամբ վերալիցքավորվել է ուղեծրում, ինչը հնարավորություն է տալիս նրան երկար ժամանակ մանևրելու՝ առանց Երկիր վերադառնալու։ Սա խոշոր տեխնոլոգիական ձեռքբերում է և առաջին քայլերից մեկն ուղեծրում կայուն գործողության ենթակառուցվածք ստեղծելու ճանապարհին։
Նման հնարավորությունները կարող են փոխել ուժերի հարաբերակցությունը տիեզերքում, քանի որ արբանյակների մանևրումը հիմնականում սահմանափակվում է վառելիքի քանակով։ Եթե որևէ երկիր կարողանա ապահովել ուղեծրում վառելիքի համալրում, ապա այդ երկիրը կստանա գործողության ազատություն, որն այսօր դժվար հասանելի է։
Բացի այդ, ԱՄՆ տիեզերական ուժերը վերջերս արձանագրել են չինական արբանյակների շարժեր, որոնք, ըստ նրանց գնահատման, համարժեք են տիեզերական զորավարժություններին։ «Մենք նկատել ենք հինգ օբյեկտ, որոնք շարժվում էին միմյանց ընդառաջ ու հեռանում էին սինխրոն և կառավարվող եղանակով։ Սա հենց այն է, ինչ մենք անվանում ենք ուղեծրային զորավարժություն»,- ասել է գեներալ Գեթլեյնը։
Նման զորավարժությունները նախկինում հայտնաբերել են կոմերցիոն արբանյակային օպերատորները, իսկ հետագայում տեղեկությունը փոխանցվել է ԱՄՆ ռազմական կառույցներին։
Չինաստանի և Ռուսաստանի՝ ուղեծրում ռազմավարական ներկայությունը
ԱՄՆ պաշտպանության ոլորտում նշում են, որ վերջին երեք տարիների ընթացքում նկատելի է Չինաստանի և Ռուսաստանի տիեզերական ռազմավարության կոշտացումը։ Երկու երկրներն էլ մերձմոլորակային տարածքում սկսում են առավել ագրեսիվ դիրքավորում՝ ընդլայնելով իրենց տեխնոլոգիական և ռազմական կարողությունները։
Չինաստանը, օրինակ, արդեն երկու տասնամյակ ունի հակաարբանյակային հրթիռային տեխնոլոգիա, որն, ըստ փորձագետների, կարող է սպառնալ այլ երկրների արբանյակային ենթակառուցվածքներին՝ կապի, հետախուզության, կամ մանևրային վերահսկման ոլորտներում։
ԱՄՆ-ի պատասխանը՝ ռազմաարդյունաբերական համագործակցություն և նոր կարողությունների զարգացում
Այս մարտահրավերների համատեքստում գեներալ Գեթլեյնը շեշտել է, որ անհրաժեշտ է պետական-մասնավոր համագործակցություն՝ նոր տեխնոլոգիաների արագ զարգացման համար։ Խոսքը գնում է ինչպես արբանյակների կառավարման և պաշտպանության մեթոդների, այնպես էլ ուղեծրում գործողությունների մարտավարությունների մշակման մասին։
ԱՄՆ-ն նպատակ ունի ունենալ տիեզերական զորքեր, որոնք ոչ միայն դիտարկում և արձագանքում են գործողություններին, այլև ունեն հակազդման և նախաձեռնող ռազմավարությունների ներուժ։ Սա նշանակում է, որ ապագայում կարող են զարգանալ նոր տեսակ զինատեսակներ, պաշտպանական միջոցառումներ, ինչպես նաև տիեզերական միջավայրում կիրառվող ռազմական ստանդարտներ։
***
Տիեզերքը այլևս միայն հետազոտության և կապի միջավայր չէ․ այն դառնում է գլոբալ ռազմավարական մրցակցության նոր հարթակ։ ԱՄՆ-ի համար առաջնային է դառնում այդ միջավայրում գերակայություն պահպանումը՝ ոչ միայն տեխնոլոգիական, այլև մարտավարական մակարդակներում։ Ինչպես նշում է գեներալ Գեթլեյնը, դա հնարավոր կլինի միայն մասնավոր սեկտորի, ռազմական ինստիտուտների և բարձր տեխնոլոգիական նախաձեռնությունների ինտեգրման միջոցով։
Աղբյուր՝ How2B
