Հայաստանի բանկային համակարգի վերլուծությունը 2025թ․-ի մարտի դրությամբ վկայում է շարունակական ֆինանսական աճի, կայունության ու կապիտալի ամրապնդման մասին։ ՀՀ կենտրոնական բանկի հրապարակած տվյալները թույլ են տալիս տեսնել թե՛ ակտիվների, թե՛ պարտավորությունների և կապիտալի շարժի հիմնական միտումները։
Ակտիվների աճ՝ վստահության ցուցիչ
2025թ․-ի մարտին բանկային համակարգի հաշվեկշռային ընդհանուր ակտիվները կազմել են 11,266,750 մլն դրամ, ինչը 20%-ով ավելի է, քան 2024թ․ համադրելի ցուցանիշը։ Սա խոսում է այն մասին, որ բանկերն ընդլայնել են իրենց գործունեությունը՝ ավելացնելով վարկերի ծավալը, ներդրումային գործիքները կամ այլ ակտիվներ։ Ակտիվների աճը կարող է պայմանավորված լինել նաև դրամական հոսքերի աճով և բնակչության ու բիզնեսների վստահությամբ՝ բանկային համակարգի նկատմամբ։
Պարտավորությունների աճը՝ ֆինանսավորման կայունություն
Ընդհանուր պարտավորությունները կազմել են 9,471,950 մլն դրամ, ինչը 19%-ով ավելի է, քան նախորդ տարվա համադրելի ցուցանիշը։ Սա ցույց է տալիս, որ բանկերը կարողացել են ներգրավել ավելի մեծ ծավալի միջոցներ՝ հաճախորդներից, ներդրողներից կամ արտաքին շուկաներից։ Մեծ պարտավորություններն ինքնին չեն խոսում ռիսկի մասին, եթե աճին զուգահեռ ավելանում է նաև կապիտալը։
Կապիտալի ամրապնդում՝ ֆինանսական առողջության վկայություն
Բանկային համակարգի հաշվեկշռային ընդհանուր կապիտալը կազմել է 1,794,799 մլն դրամ, ինչը 23%-ով բարձր է, քան 2024թ․-ի համադրելի ցուցանիշը։ Սա լավագույն ցուցիչներից մեկն է բանկային համակարգի առողջության գնահատման համար։ Կապիտալի աճը նշանակում է՝ բանկերը ոչ միայն կարողանում են ավելացնել սեփական ռեսուրսները, այլև պատրաստ են դիմակայել հնարավոր արտաքին ցնցումներին։
Չբաշխված շահույթ. նվազում ընթացիկ տարում, կուտակում՝ նախորդում
Ընթացիկ ժամանակաշրջանի չբաշխված շահույթը կազմել է 72,336 մլն դրամ, ինչը 9%-ով պակաս է, քան 2024թ․ համադրելի ցուցանիշը։ Այս նվազումը կարող է պայմանավորված լինել մի քանի գործոններով՝ եկամտաբերության նվազում, ծախսերի աճ, կամ շահույթի ավելի մեծ բաժինների վճարում որպես դիվիդենտ։
Միևնույն ժամանակ, նախորդ ժամանակաշրջանի չբաշխված շահույթը հասել է 496,103 մլն դրամի, ինչը 56%-ով ավելի է, քան անցյալ տարվա համադրելի ցուցանիշը։ Սա վկայում է, որ բանկերը չեն շտապում շահույթը ամբողջությամբ բաշխել, այլ պահպանում են այն՝ կապիտալի ամրապնդման և վերաներդրումների նպատակով։
Ինչ եզրակացություններ կարելի է անել
-
Բանկային համակարգը շարունակում է ընդլայնվել՝ ակտիվների և պարտավորությունների բարձր աճի պայմաններում։
-
Կապիտալի աճը վկայում է համակարգի կայունության և կարգավորիչ պահանջների պահպանման մասին։
-
Չբաշխված շահույթի տվյալները մատնանշում են շահույթի պահպանման ու ներդրումային քաղաքականության տարբեր մոտեցումներ ընթացիկ և նախորդ ժամանակաշրջաններում։
Վարկային կազմակերպությունների ակտիվները և շահույթը աճել են, սակայն նախորդ տարիների պահուստային շահույթը նվազել է
2025թ․ մարտի դրությամբ վարկային կազմակերպությունների ակտիվներն աճել են 11․6%-ով՝ հասնելով 801,316 մլն դրամի։ Պարտավորությունները կազմել են 377,892 մլն դրամ՝ 14․2% աճով, իսկ հաշվեկշռային ընդհանուր կապիտալը՝ 423,424 մլն դրամ՝ աճելով 9․4%-ով։ Ընթացիկ չբաշխված շահույթը զգալիորեն բարձրացել է՝ 345․9%-ով և կազմել է 25,965 մլն դրամ, մինչդեռ նախորդ ժամանակաշրջանի չբաշխված շահույթը նվազել է 9․2%-ով՝ հասնելով 119,413 մլն դրամի։
***
Հայաստանի բանկային համակարգը 2025-ի առաջին եռամսյակի տվյալներով շարունակում է զարգանալ, սակայն շահութաբերության պահպանումը և արդյունավետության վերահսկումը մնում են կարևորագույն առաջնահերթություններ՝ երկարաժամկետ ֆինանսական կայունության ապահովման համար։
