2024 թ.-ի բեռնափոխադրումների ծավալը Հայաստանի տնտեսության մասին կարող է խոսել շատ բաներ՝ արտադրության, արտաքին առևտրի և երկրի ռազմավարական ենթակառուցվածքների վիճակի վերաբերյալ:
Վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալները ցույց են տալիս, որ 2024 թվականի հունվար-օգոստոս ամիսների ընթացքում բեռնափոխադրումների ընդհանուր ծավալը կազմել է 10,500.1 հազար տոննա, ինչը 13․1%-ով նվազել է 2023 թ.-ի համեմատ։ Բայց ինչո՞վ է պայմանավորված այդ անկումը և ինչպիսի՞ միտումներ կան տարբեր տրանսպորտային տեսակներով։
Երկաթուղային բեռնափոխադրումների անկում՝ 45%-ով
Համաձայն տվյալների, երկաթուղային բեռնափոխադրումների ծավալները նվազել են կտրուկ՝ 45%-ով, կազմելով 891.8 հազար տոննա։ Հատկանշական է, որ երկաթուղային բեռնափոխադրումների շրջանակներում արտահանվել է ընդամենը 227.9 հազար տոննա բեռ, ինչն արտացոլում է արտադրության և արտահանման ցածր մակարդակ։
Ներկրման ծավալը կազմել է 456.0 հազար տոննա, իսկ ներհանրապետական բեռնափոխադրումները՝ 207.9 հազար տոննա։ Նմանատիպ անկումը ցույց է տալիս, որ երկաթուղիները վերջին շրջանում ավելի քիչ են օգտագործվում, ինչը կարող է պայմանավորված լինել երկաթուղային ենթակառուցվածքների վերանորոգման խնդիրներով, այլ տրանսպորտային տեսակների նկատմամբ գերադասությամբ կամ տնտեսական գործընթացների դանդաղումով:
Ավտոմոբիլային բեռնափոխադրումների անկում՝ 8․5%-ով
Ավտոմոբիլային բեռնափոխադրումների ծավալն էլ նվազել է՝ 8.5%-ով, հասնելով 8,344.2 հազար տոննայի: Ավտոմոբիլային տրանսպորտը, լինելով ամենաունիվերսալը, նույնպես անկման է ենթարկվել, բայց ոչ այնպես կտրուկ, ինչպես երկաթուղայինը։ Նշանակալի է, որ ներհանրապետական բեռնափոխադրումների ծավալը կազմել է 5,068.9 հազար տոննա, ինչը զգալի մասն է կազմում ընդհանուր բեռնափոխադրումների ծավալից։ Այսինքն՝ ներպետական առևտուրն ու նյութերի տեղափոխումն ավտոմոբիլային տրանսպորտով դեռևս մնում է կարևոր բաղադրիչ։
Օդային բեռնափոխադրումների աճ՝ 13.3%-ով
Օդային բեռնափոխադրումները, հակառակը, աճել են 13.3%-ով, կազմելով 23.9 հազար տոննա։ Թեպետ այս տրանսպորտային տեսակը առավել փոքր ծավալ ունի, այդուամենայնիվ, նրա աճը ցույց է տալիս զարգացումները մասնավորապես թանկարժեք կամ արագընթաց ապրանքների փոխադրման ոլորտում: Արտահանված ապրանքների ծավալը կազմել է 13.7 հազար տոննա, ինչը գերազանցում է ներկրման ծավալը՝ 10.2 հազար տոննա: Սա կարող է խոսել երկրի աճող ներգրավվածության մասին միջազգային առևտրում:
Խողովակաշարային բեռնափոխադրումների կայունացում և աճ՝ 6․5%-ով
Խողովակաշարային բեռնափոխադրումների ծավալն էլ աճել է՝ 6․5%-ով՝ հասնելով 1,240.2 հազար տոննայի: Սա հավանաբար կապված է նավթամթերքների և գազի փոխադրման պահանջարկի աճի հետ՝ հաշվի առնելով տարածաշրջանային էներգետիկ զարգացումները:
Հիմնական միտումները և պատճառները
Բեռնափոխադրումների ծավալների կրճատումը, հատկապես երկաթուղային և ավտոմոբիլային տրանսպորտում, ցույց է տալիս որոշ տնտեսական դժվարություններ և ենթակառուցվածքների սահմանափակումներ, որոնք պետք է վերանայվեն։ Մյուս կողմից, խողովակաշարային և օդային բեռնափոխադրումների աճը ցույց է տալիս, որ որոշ ոլորտներ զարգանում են:
