Կոֆեինի ազդեցությունը առողջության վրա՝ ավելի մոտիկից
Կոֆեինը, լինելով աշխարհում ամենաշատ սպառվող հոգեակտիվ նյութը, դարձել է մեր առօրյայի կարևոր մասը: Խմիչքներ, ինչպիսիք են սուրճը, թեյը և զովացուցիչ ըմպելիքները, պարունակում են տարբեր քանակով կոֆեին, և դրանք օգտագործվում են աշխատանքի արդյունավետությունը բարձրացնելու, հոգնածությունը նվազեցնելու և նույնիսկ քաշի կորուստ խթանելու համար: Սակայն որքանո՞վ է անվտանգ կոֆեինի ընդունումը, և ի՞նչ ազդեցություն է այն թողնում մեր առողջության վրա:
Կոֆեինի ազդեցությունը
Կոֆեինը մտնում է մեր օրգանիզմ՝ իր առավելագույն ազդեցությունը ցուցադրելով 15 րոպեից 2 ժամվա ընթացքում: Նրա ազդեցությունները շատ տարբեր են՝ բարձրացնելով զգոնությունը և նվազեցնելով հոգնածությունը, սակայն այդ նույն խթանիչ ազդեցությունը կարող է երկարատև օգտագործման դեպքում հանգեցնել խնդիրների: Օրինակ, արյան ճնշման ժամանակավոր բարձրացում՝ 200-300 մգ կոֆեինի ընդունումից հետո: Սակայն հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ սուրճի չափավոր օգտագործումը կարող է նույնիսկ նվազեցնել հիպերտոնիայի ռիսկը:
Կոֆեինի ազդեցությունը սրտի և արյան ճնշման վրա
Սուրճի օգտագործման և սրտանոթային հիվանդությունների միջև կապն ուսումնասիրություններում անհամապատասխան արդյունքներ է տալիս: Երբեմն սուրճը կարող է բարձրացնել խոլեստերինի մակարդակը՝ կախված նրանից, թե ինչ ձևով է այն պատրաստվում: Չֆիլտրացված սուրճը, օրինակ, ունի ավելի բարձր ազդեցություն խոլեստերինի մակարդակի վրա, քան ֆիլտրացվածը կամ լուծվողը: Սակայն, նկատվել է նաև, որ կոֆեինը կարող է նույնիսկ նվազեցնել սրտի որոշ խնդիրների ռիսկը, ինչպիսին է նախասրտերի ֆիբրիլյացիան:
Կոֆեինի դերը շաքարախտի կանխարգելման մեջ
Կա հետազոտություններ, որոնք ցույց են տալիս, որ սուրճի և թեյի օգտագործումը կարող է նվազեցնել 2-րդ տիպի շաքարախտի զարգացման ռիսկը: Ճապոնիայում իրականացված ուսումնասիրություններում պարզվել է, որ կանաչ թեյի և սուրճի օգտագործումը կապված է մահացության նվազման հետ, սակայն արդյունքները համընդհանուր չէին տարբեր էթնիկական խմբերի համար:
Կոֆեինի դոզաներ և ռիսկերը
Չնայած կոֆեինը կարող է ունենալ դրական ազդեցություններ, նրա մեծ չափաբաժինները կարող են վտանգավոր լինել: Օրական 400 մգ-ից ավելի կոֆեինը կարող է խաթարել քունը, առաջացնել անհանգստություն և առաջացնել կախվածություն: Բացի այդ, կոֆեինի չափից մեծ ընդունումը (> 1,2 գ) կարող է հանգեցնել թունավորության, իսկ 10-14 գ-ը համարվում է մահացու:
Կոֆեինը, առանց կասկածի, ունի թե՛ դրական, թե՛ բացասական ազդեցություններ: Չափավոր օգտագործումը կարող է օգնել բարձրացնել արդյունավետությունը և նվազեցնել որոշ հիվանդությունների ռիսկը, սակայն չափից շատ կոֆեինը կարող է վնասել մեր առողջությանը:
