ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալների համաձայն՝ 2024 թվականի հունվար-դեկտեմբերին Հայաստանի բեռնափոխադրումների ընդհանուր ծավալը կազմել է 16,831.5 հազար տոննա, ինչը 7.7%-ով պակաս է 2023 թվականի համադրելի ցուցանիշից։ Այս անկումը պայմանավորված է հիմնականում երկաթուղային և ավտոմոբիլային բեռնափոխադրումների կրճատմամբ, մինչդեռ օդային և խողովակաշարային բեռնափոխադրումները աճ են գրանցել։
Երկաթուղային բեռնափոխադրումներ՝ կտրուկ անկում
Երկաթուղով բեռների փոխադրումը 31.4%-ով նվազել է՝ հասնելով 1,442.5 հազար տոննայի։ Այս անկումը կարող է պայմանավորված լինել տնտեսական դանդաղմամբ, լոգիստիկ մարտահրավերներով կամ երկաթուղային տրանսպորտի մրցունակության նվազմամբ այլընտրանքային փոխադրամիջոցների համեմատ։
- Արտահանվել է 346.7 հազար տոննա բեռ
- Ներկրվել է 711.4 հազար տոննա բեռ
- Ներհանրապետական բեռնափոխադրումների ծավալը՝ 384.4 հազար տոննա
Ավտոմոբիլային բեռնափոխադրումներ՝ փոքր-ինչ նվազում
Ավտոմոբիլային բեռնափոխադրումները 2023-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել են 5.3%-ով, կազմելով 13,389.6 հազար տոննա։ Չնայած այս նվազմանը, ավտոմոբիլային փոխադրումները շարունակում են մնալ Հայաստանի համար բեռների հիմնական տեղափոխման միջոցը:
- Արտահանվել է 928.5 հազար տոննա բեռ
- Ներկրվել է 4,303.7 հազար տոննա բեռ
- Ներհանրապետական փոխադրումների ծավալը՝ 8,157.4 հազար տոննա
Օդային բեռնափոխադրումներ՝ զգալի աճ
Հակառակ ընդհանուր նվազման միտումին՝ օդային բեռնափոխադրումների ծավալը աճել է 24.5%-ով, կազմելով 42.2 հազար տոննա։ Այս աճը կարող է պայմանավորված լինել միջազգային առևտրի աշխուժացմամբ, բարձրարժեք կամ ժամանակի զգայուն բեռների փոխադրման պահանջարկի ավելացմամբ։
- Արտահանվել է 21.0 հազար տոննա բեռ
- Ներկրվել է 21.2 հազար տոննա բեռ
Խողովակաշարային բեռնափոխադրումներ՝ կայուն աճ
Խողովակաշարերով փոխադրված բեռների ծավալը գրանցել է չնչին 0.2% աճ՝ կազմելով 1,957.2 հազար տոննա։ Այս ոլորտում աճի տեմպը համեմատաբար կայուն է, քանի որ խողովակաշարային բեռների փոխադրումները հիմնականում կախված են երկարաժամկետ պայմանագրերից և ենթակառուցվածքների հզորացումից։
Ինչ է սպասվում հետագա զարգացումներում
- Երկաթուղային փոխադրումների կրճատումը լոգիստիկ և տնտեսական վերլուծության կարիք ունի. անհրաժեշտ է հասկանալ՝ արդյոք խնդիրը մրցունակության պակասն է, ենթակառուցվածքների հնացումը, թե այլ գործոններ։
- Ավտոմոբիլային փոխադրումների նվազումը կարող է ազդված լինել ինչպես միջազգային առևտրային հոսքերի փոփոխություններից, այնպես էլ ներքին պահանջարկի նվազումից։
- Օդային փոխադրումների աճը խոսում է բարձրարժեք կամ հրատապ բեռների պահանջարկի մեծացման մասին, ինչը կարող է արտացոլել տնտեսության որոշակի ոլորտների աշխուժացում։
- Խողովակաշարային փոխադրումների կայուն աճը վկայում է էներգետիկ ոլորտի պայմանագրային և ենթակառուցվածքային զարգացման մասին։
***
2024-ին Հայաստանի բեռնափոխադրումների հատվածը բախվել է մարտահրավերների, հատկապես երկաթուղային և ավտոմոբիլային տրանսպորտում, մինչդեռ օդային բեռնափոխադրումները զգալի աճ են գրանցել։ Առաջիկայում բեռնափոխադրումների վերականգնման և զարգացման համար անհրաժեշտ է դիտարկել ենթակառուցվածքների բարելավումը, լոգիստիկ սխեմաների արդյունավետության բարձրացումը և միջազգային առևտրային միտումների ճիշտ վերլուծությունը։
