Մաքսատուրքերի նոր սահմանումներ՝ ԱՄՆ-ի, Չինաստանի, Մեքսիկայի և Կանադայի միջև. Դոնալդ Թրամփի որոշման հետևանքները
2025 թվականի մարտի 4-ից ուժի մեջ են մտել ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից սահմանված նոր մաքսատուրքերը, որոնք ազդեցություն կունենան Մեքսիկայից, Կանադայից և Չինաստանից ներմուծվող ապրանքների վրա։ Այս փոփոխությունները կարող են լուրջ ազդեցություն ունենալ միջազգային առևտրի վրա, քանի որ մաքսատուրքերը վերաբերում են 2,2 տրիլիոն դոլարի ապրանքների ներմուծման և արտահանման խթանմանը։
1. Մաքսատուրքերի բարձրացում՝ Չինաստանից, Կանադայից և Մեքսիկայից ներկրված ապրանքների վրա
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը որոշել է սահմանել 25% մաքսատուրքեր Կանադայից և Մեքսիկայից ներմուծվող ապրանքների վրա, իսկ Չինաստանից ապրանքների մաքսատուրքերը կրկնապատկվել են՝ 10%-ից բարձրանալով մինչև 20%։ Ըստ Սպիտակ տան հաղորդագրության՝ այս որոշումը ընդունվել է այն հիմքով, որ երեք երկրները բավարար միջոցներ չեն ձեռնարկել ԱՄՆ-ի տարածք Ֆենտանիլի մատակարարումը սահմանափակելու համար։
2. Թրամփի քայլերը՝ միջազգային առևտրի վրա ազդող
Թրամփը նշել է, որ Չինաստանը չի կատարել բավարար քայլեր, որոնք կվերացնեն ԱՄՆ-ին հասանելի Ֆենտանիլի հոսքերը, ինչը ծնում է թմրանյութերի կարևորագույն ճգնաժամը։ Սա հանգեցրել է նրան, որ Չինաստանից ներմուծվող ապրանքների նկատմամբ մաքսատուրքերը կրկնապատկվել են 20%-ի։ Չինաստանի կառավարությունը, պատասխանելով այս որոշմանը, կսահմանի 10-15% մաքսատուրքեր ԱՄՆ-ից ներկրվող գյուղատնտեսական արտադրանքի վրա, որոնք կստեղծեն լրացուցիչ տնտեսական ճնշումներ։
3. Կանադայի և Մեքսիկայի արձագանքը
Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն հայտարարեց, որ եթե ԱՄՆ-ն սահմանի մաքսատուրքեր Կանադայից ներմուծվող ապրանքների վրա, Կանադան անմիջապես կպատասխանի՝ 25% մաքսատուրքերի սահմանմամբ։ Սա կազդի 20,7 միլիարդ դոլար արժողությամբ ամերիկյան ապրանքների վրա։ Կանադայի պատասխան քայլերը ներառում են մաքսատուրքեր գարեջրի, գինու, բուրբոնի, կենցաղային տեխնիկայի և Ֆլորիդայի նարնջի հյութի վրա։
Մեքսիկայի նախագահ Կլաուդիա Շեյնբաումը խոստացավ պատասխան քայլեր, որոնք նույնպես կազդեն մեծածավալ տնտեսական հարաբերությունների վրա՝ հատկապես եթե մաքսատուրքերը շարունակեն գործել 21 օրից ավելի։
4. Մաքսատուրքերի ազդեցությունը միջազգային առևտրի և տնտեսության վրա
Համաձայն վերլուծությունների՝ այս մաքսատուրքերի սահմանումը կարող է ազդել գրեթե 2,2 տրիլիոն դոլարի մատակարարումների վրա, որոնց մեծ մասը ներառում է կենցաղային տեխնիկա, գյուղատնտեսական արտադրանք, մեքենաների հումք և այլ հիմնական ապրանքներ։ Անկախ նրանից, թե ինչպես կմաքսազերծվի այս իրավիճակը, մաքսատուրքերի ավելացումը կարող է մեծացնել ապրանքների գները՝ ինչպես ԱՄՆ, այնպես էլ մյուս երկրների շուկաներում։
ԱՄՆ-ի ներմուծման համակարգի վրա ազդեցությունն անխուսափելի է լինելու, քանի որ Կանադայից և Մեքսիկայից ներմուծվող ապրանքները կազմում են խոշոր մասն՝ ԱՄՆ շուկայում։ Կանադայի և Մեքսիկայի որոշ քայլերը կարող են նոր առևտրային լարվածություններ առաջացնել, որոնք կազդեն նաև այլ միջազգային գործարքների վրա։
5. Չինաստանի և ԱՄՆ-ի առևտրային հարաբերություններ
Չինաստանի կողմից կարճ ժամանակում սահմանված մաքսատուրքերը ևս դաժանորեն կազդեն երկկողմ հարաբերությունների վրա։ Չինաստանը հնարավոր է դիտարկի այս գործողությունները որպես առևտրային պատժամիջոցներ՝ ԱՄՆ-ի կողմից մտցված նոր հարկումների պատասխան։ Չինաստանը արդեն պատրաստվում է արձագանքել տնտեսության մեջ իր վրա գործելու եկամուտների սահմանափակումներով, մասնավորապես՝ խոշոր ընկերությունների նկատմամբ կիրառվող սահմանափակումներով։
6. Միջազգային առևտուրը և տնտեսական որոշումները
Հաճախակի փոխվող մաքսատուրքերը և կառավարության սահմանած որոշումները ստեղծում են անհանգստություն միջազգային առևտրի միջավայրում, քանի որ նրանք կարող են խոչընդոտել կամ խթանել լոգիստիկայի, արտադրության և ապրանքների գնման գործընթացները։ Այս որոշումները նաև ցույց են տալիս, որ միջազգային առևտրի պայմանագրերը և երկկողմ հարաբերությունները երբեմն ենթարկվում են քաղաքական վեճերի և տնտեսական բախումների՝ կախված երկրների ղեկավարների կողմից ընդունված քայլերից։
***
Դոնալդ Թրամփի կողմից մաքսատուրքերի բարձրացումը ազդելու է միջազգային առևտրի դինամիկային, հատկապես Կանադայից, Մեքսիկայից և Չինաստանից ներմուծվող ապրանքների վրա։ Արձագանքները՝ Կանադայի և Մեքսիկայի կողմից, ինչպես նաև Չինաստանի պատասխան քայլերը, կվերածվեն գլոբալ առևտրի աննախադեպ փոփոխության։ Ուստի, միջազգային տնտեսագետները և մաքսատուրքերի նոր սահմանները ուշադրությամբ կվերլուծեն՝ հասկանալու համար դրանց ազդեցությունը ինչպես առևտրի, այնպես էլ համաշխարհային տնտեսության վրա։
