ԱՄՆ-ն ճնշում է գործադրում՝ համաձայնագրեր կորզելու համար

Թրամփի նոր առևտրային ռազմավարությունը. ինչ ազդեցություն կունենա գլոբալ տնտեսության վրա

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը վերաիմաստավորել է գլոբալ առևտրային բանակցությունների մոտեցումը՝ ուժի միջոցով ճանապարհ հարթելով նոր համաձայնագրերի համար։

Նրա վարչակազմը կիրառել է «մտրակ և գազար» մարտավարությունը՝ բարձր մաքսատուրքերի սպառնալիքով ստիպելով մի շարք պետությունների՝ այդ թվում Մեծ Բրիտանիայի, Ճապոնիայի, Ինդոնեզիայի, Ֆիլիպինների և Վիետնամի, ընդունել Վաշինգտոնի պայմանները։

ԵՄ-ի հետ կնքված վերջին համաձայնագիրը ևս այդ մարտավարության արդյունքն է։ Համաձայնագրով ԵՄ-ից ԱՄՆ ներմուծվող ապրանքների մեծ մասը՝ այդ թվում ավտոմեքենաները, դեղորայքը և կիսահաղորդիչները, այժմ ենթարկվելու են 15% մաքսատուրքի։ Փոխարենը՝ ԱՄՆ-ից ԵՄ ներմուծումները ազատվում են հավելյալ մաքսատուրքերից, սակայն ԵՄ-ն պարտավորվում է հարյուրավոր միլիարդավոր դոլարներ ծախսել ամերիկյան էներգետիկայի և զենքի վրա։

ԵՄ-ն՝ որպես պարտվող կողմ

Թեպետ ԵՄ-ն աշխարհի խոշորագույն առևտրային բլոկներից մեկն է, որը տեսականում պետք է ունենար բավարար լծակներ հավասարակշռված պայմաններով համաձայնագիր կնքելու համար, այն հայտնվեց ճնշման տակ ու գրեթե լիակատար զիջման գնաց։ Այս համաձայնագրով ԵՄ-ն միայն կարողացավ խուսափել ավելի բարձր՝ մինչև 30% մաքսատուրքերից և ստացավ համեստ զեղչեր 70 միլիարդ եվրոյի առևտրի համար։

Ավելին, ներսում շարունակվում է տարակարծությունը՝ պայմանավորված ապրանքների ցանկի և բացառությունների անորոշությամբ։ Ֆրանսիան, օրինակ, փորձում է պարզել՝ արդյոք գինու և ոգելից խմիչքների վրա վերաբերելի են այդ դրույթները, մինչդեռ ամերիկյան կողմը հերքում է բացառությունների գոյությունը։

Թրամփի բանաձևը՝ ճնշում, բանակցություն, համաձայնագիր

Թրամփի մոտեցումն ունի հետևյալ պարզ սցենարը՝

• Հնչեցնում է կտրուկ պահանջներ՝ շուկան խուճապի մատնելու համար,
• Առաջարկում է կարճաժամկետ բանակցությունների հնարավորություն,
• Ստեղծում է ճնշման մթնոլորտ խոցելի և հակահարվածից խուսափող գործընկերների վրա,
• Ներկայացնում է համաձայնագիրը որպես փոխշահավետ, չնայած սկզբնական սպառնալիքից զգալիորեն մեղմ է։

Այս ռազմավարությամբ նա արդեն ծածկել է ԱՄՆ ներմուծման ավելի քան 60%-ը։

Հետևանքներն ԱՄՆ-ի և համաշխարհային տնտեսության համար

Թրամփի քաղաքականության կարճաժամկետ հետևանքները, չնայած որոշ դեպքերում մեղմվել են՝ պաշարների առկայությամբ և բիզնեսների հարմարվողականությամբ, արդեն բարձրացրել են ԱՄՆ-ի միջին մաքսատուրքերի մակարդակը՝ հասցնելով այն վերջին 90 տարվա առավելագույնին։ Եթե սակագնային սպառնալիքներն իրականացվեն, այդ թիվը կարող է էլ ավելի բարձրանալ։

ԱՄՀ-ն արդեն զգուշացնում է՝ առևտրային անորոշությունը գլոբալ տնտեսական ռիսկեր է առաջացնում։ Եթե Թրամփի ծրագրերը շարունակվեն առանց մեղմման կամ հետաձգման, ապա ազդեցությունը կդառնա առավել տեսանելի ինչպես ԱՄՆ-ում, այնպես էլ միջազգային շուկայում։

Արդյունքները՝ համակարգային փոփոխություններ և նոր միջազգային իրականություն

Թրամփի քաղաքականությունն արդեն խաթարել է կանոնների վրա հիմնված համաշխարհային առևտրային համակարգը։ Նրա վարչակազմը անտեսել է բազմակողմ պայմանագրերը և խախտել ազատ առևտրի "ամենանախընտրելի ազգի" սկզբունքը։ Այդ ամենը հանգեցրել է «խուճապի աշխարհակարգի», որտեղ երկրների որոշումները կախված են ոչ թե քաղաքականությունից, այլ՝ սպառնալիքներից և ժամանակային ճնշումներից։

Չնայած Եվրամիությունը կարողացել է խուսափել անմիջական սուր հարվածներից, այն փաստացիորեն ընդունել է ԱՄՆ նախագահի նոր, միակողմանի մոտեցումը՝ որպես գլոբալ խաղի նոր կանոն։

Աղբյուր՝ Financial Times

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ