Աշխատատեղերը մեծ արագությամբ կրճատվում են. ինչ հետևանքներ կարող են լինել Հայաստանի մասնագետների համար

2025 թվականի առաջին յոթ ամիսներին տեխնոլոգիական ընկերություններում արդեն իսկ աշխատանքից ազատվել է ավելի քան 22,000 մարդ։

2025 թվականի առաջին յոթ ամիսներին տեխնոլոգիական ընկերություններում արդեն իսկ աշխատանքից ազատվել է ավելի քան 22,000 մարդ։ 

Layoffs.fyi-ի տվյալներով՝ փետրվարն առանձնացել է ամենախոշոր թվով՝ 16,234 աշխատակցի ազատմամբ։ Կրճատումների պատճառները բազմազան են՝ սկսած արհեստական բանականության ներդրումից մինչև վերակազմակերպման ու շահութաբերության բարձրացման ծրագրեր։

Ամենախոշոր կրճատումները՝ Intel, Microsoft, Google

Intel-ը 2025-ին մի քանի փուլով հայտարարել է խոշոր կրճատումների մասին։ Ապրիլին հայտարարվեց 21,000 աշխատակցի կրճատման մասին (մոտ 20% ընդհանուր աշխատուժից), իսկ հուլիսին հայտնի դարձավ Օրեգոն նահանգում հավելյալ 2400 աշխատակցի ազատման մասին։ Ընկերությունը նաև կրճատում է Foundry բաժնի 15–20%-ը և դադարեցնում է ավտոմոբիլային բիզնեսը։

Microsoft-ը տարվա ընթացքում մի քանի փուլով աշխատանքից ազատել է ավելի քան 9000 աշխատակից։ Հունվարին՝ փոքրաթիվ կրճատումներից հետո, մայիսին ազատվեց 6500 աշխատակից, իսկ հուլիսին նորից եղան կրճատումներ տարբեր բաժիններում։ Ընկերությունը վերադասավորում է իր ներքին կառուցվածքը՝ ֆոկուսը դնելով ԱԲ նախագծերի վրա։

Google-ը ևս մի քանի փուլով կրճատումներ է իրականացրել։ Փետրվարին՝ HR և Cloud թիմերում, իսկ ապրիլին՝ Android, Pixel, Chrome, Google TV բաժիններում։ Ընդհանուր առմամբ կրճատվել են հարյուրավոր աշխատակիցներ։

AI-ն ու ավտոմատացումը՝ պատճառ և հետևանք

Մի շարք ընկերություններ կրճատում են աշխատողներին՝ իրենց բիզնես մոդելներն ավելի արդյունավետ դարձնելու և ԱԲ տեխնոլոգիաներ ներդնելու նպատակով։

• Indeed և Glassdoor՝ կրճատել են մոտ 1300 աշխատատեղ՝ կենտրոնանալով ԱԲ-ի զարգացման վրա։
• Canva՝ կրճատել է 10-12 տեխնիկական գրող, խորհուրդ տալով թիմին առավելագույնս օգտագործել գեներատիվ ԱԲ։
• Clue և Klu՝ արհեստական բանականության գործիքներով աշխատող ստարտափներ, որոնք նույնպես կրճատումներ են իրականացրել՝ ծախսերի արդյունավետության հասնելու համար։

Ստարտափներն ու միջին ընկերությունները նույնպես չեն խուսափել

Բազմաթիվ ստարտափներ և միջին չափի ընկերություններ կրճատել են աշխատուժը ֆինանսական խնդիրների, վերակազմակերպման կամ ներդրումների պակասի պատճառով։

• Brightcove, Acxiom, General Fusion, CrowdStrike, JustWorks, Aurora Solar, Placer.ai, Chegg, Deep Instinct, Eigen Labs, Bird, Sonos, Wayfair, Ola Electric, Sprinklr և այլ ընկերություններ կատարել են միջինից մինչև խոշոր կրճատումներ՝ ազդելով հարյուրավոր աշխատողների վրա։

Անշարժ գույքի, խաղերի և մատակարարման ոլորտում աշխատող ընկերություններն նույնպես զգացել են ճնշումը։

• Zillow-ի հետ համագործակցող Redfin-ը, Playtika-ն, Zopper-ը, Turo-ն, Cars24-ը, Rec Room-ը, Gupshup-ը, VendEase-ը իրականացրել են զգալի կրճատումներ կամ դադարեցրել գործունեությունը։
• Skybox Security, HermMD, Level, Pandion, LogicFence, Otario և մի շարք այլ ընկերություններ ամբողջությամբ փակվել են կամ վաճառվել՝ աշխատանքից ազատելով բոլոր կամ մեծամասնություն աշխատակիցներին։

Աշխատանքի կորուստ ոչ միայն ԱՄՆ-ում

Աշխատանքային կորուստները տարածվել են նաև Եվրոպայում և Ասիայում։

• TikTok՝ Իռլանդիայում 300 աշխատակցի, Wicresoft՝ Չինաստանում 2000 աշխատակցի, Bytedance՝ Վաշինգտոնում 65 աշխատակցի կրճատում։
• TomTom, Forto, Northvolt, Expedia, HelloFresh, Zepz, Five9, Sifted, Sequoia Capital՝ եվրոպական ընկերություններում նույնպես տեղի են ունեցել զգալի կրճատումներ։

Ոլորտներ, որոնք առավել շատ են տուժել

• Տեխնոլոգիական նախագծման, վաճառքի, մարքեթինգի թիմեր
• Արտադրական և ինժեներական բաժիններ
• Մարդկային ռեսուրսներ, իրավաբանություն և աջակցություն

Ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ այս միտումը Հայաստանի համար

1. Հեռահար աշխատատեղերի հնարավոր նվազում

Տեխնոլոգիական գիգանտները հաճախ համագործակցում են նաև Հայաստանից հեռահար աշխատող մասնագետների հետ՝ ծրագրավորողներ, դիզայներներ, մարքեթինգի մասնագետներ։ Եթե գլոբալ կրճատումները շարունակվեն, Հայաստանն էլ կարող է զգալ դրա անուղղակի ազդեցությունը՝ պատվերների կամ աշխատատեղերի պակասով։

2. Աշխատաշուկայի վերափոխում

AI-ի արագ ներդրումը, որը կրճատումների գլխավոր շարժիչներից է, կարող է ազդել նաև հայկական տեխնոլոգիական և կրթական համակարգի վրա։ Հմտությունները, որոնք պահանջված էին նույնիսկ 2 տարի առաջ, այժմ կարող են կորցնել արժեքը, եթե նրանք փոխարինվում են ԱԲ գործիքներով։

Հայաստանում ծրագրավորման և տեխնոլոգիական կրթության ոլորտները պետք է արագ արձագանքեն՝ կենտրոնանալով ԱԲ-ի, մեքենայական ուսուցման, տվյալների գիտության և նորարարական լուծումների ուսուցման վրա։

3. Նոր հնարավորություններ ԱԲ կենտրոնացած ստարտափների համար

Չնայած կրճատումներին, ԱԲ տեխնոլոգիաների զարգացումը նոր հնարավորություններ է ստեղծում։ Հայկական ստարտափները, որոնք կենտրոնացած են ԱԲ լուծումների վրա, կարող են դառնալ ավելի գրավիչ ներդրողների համար, եթե ճիշտ տեղադրեն իրենց շուկաներում։

4. Տեղական բիզնեսների թվայնացման պահանջ

Տեղական բիզնեսները նույնպես պետք է պատրաստ լինեն ապագայի՝ ներդնելով ավտոմատացման ու ԱԲ լուծումներ։ Սա նշանակում է նոր մասնագետների պահանջ, բայց նաև որոշ գործառույթների կրճատում։

Ինչ է սա նշանակում ոլորտի ապագայի համար

Թեև կրճատումների ալիքը վկայում է տեխնոլոգիական տնտեսության վերափոխման մասին, ընկերությունների մեծ մասը շարունակում է ներդրումներ անել արհեստական բանականության և ավտոմատացման մեջ։ Այս գործընթացները վերափոխում են աշխատաշուկան՝ ստեղծելով նոր մասնագիտություններ և հնարավորություններ, սակայն միաժամանակ ռիսկի տակ դնելով հին հաստիքները։

Աղբյուր՝ TechCrunch

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ