Աշխարհը կրկին կանգնում է թանկացման առաջ․ ինչ կփոխվի Հայաստանի սպառողի համար

ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԳԿ) տվյալներով՝ 2025 թվականի հունիսին պարենային ապրանքների համաշխարհային գնային ինդեքսը կազմել է 128.0 միավոր՝ 0.5 տոկոս աճով նախորդ ամսվա համեմատ։ Չնայած որոշ ապրանքների գները նվազել են, ընդհանուր աճը պայմանավորված է կաթնամթերքի, մսի և բուսական յուղերի միջազգային գների բարձրացմամբ։

Գների հիմնական միտումները

Հացահատիկ. Գնային ինդեքսը հունիսին նվազել է 1.5 տոկոսով։ Եգիպտացորենի, սորգոյի, գարու և բրնձի գները նվազել են՝ շնորհիվ Արգենտինայից և Բրազիլիայից առատ մատակարարումների և թույլ պահանջարկի, մինչդեռ ցորենի գներն աճել են՝ եղանակային ռիսկերով պայմանավորված։

Բուսական յուղեր. Աճը կազմել է 2.3 տոկոս։ Արմավենու, սոյայի և կանոլայի յուղերը թանկացել են՝ պայմանավորված համաշխարհային պահանջարկի աճով և առաջարկի սահմանափակումներով։ Միայն արևածաղկի յուղն է նվազել՝ Սևծովյան տարածաշրջանի բարելավված արտադրության հեռանկարների շնորհիվ։

Միս. Հունիսին մսի գները աճել են 2.1 տոկոսով՝ հասնելով պատմական առավելագույնի։ Տավարի, խոզի և ոչխարի մսի գներն աճել են, մինչդեռ թռչնամիսը շարունակել է էժանանալ։

Կաթնամթերք. Գները աճել են 0.5 տոկոսով։ Կարագի և պանրի գներն աճել են՝ սահմանափակ մատակարարումների և Ասիայի բարձր պահանջարկի պատճառով։ Իսկ կաթի փոշու գները նվազել են՝ պահանջարկի անկման և առաջարկի ավելացման պայմաններում։

Շաքար. Նվազել է 5.2 տոկոսով՝ արդեն չորրորդ ամիսն անընդմեջ։ Գնի անկումը պայմանավորված է Բրազիլիայում, Հնդկաստանում և Թաիլանդում բարենպաստ եղանակային պայմաններով և արտադրության աճով։

Արտադրության և պաշարների հեռանկարներ

ՊԳԿ-ի վերջին կանխատեսմամբ՝ 2025 թվականի հացահատիկի համաշխարհային արտադրությունը կհասնի 2 միլիարդ 925 միլիոն տոննայի, ինչը 2.3 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա համեմատ։ Աճը պայմանավորված է ցորենի, եգիպտացորենի և բրնձի արտադրության բարելավմամբ։

Ցորենի արտադրություն. Ակնկալվում է 805.3 միլիոն տոննա՝ հիմնականում Հնդկաստանում և Պակիստանում բարձր բերքատվության հաշվին։

Եգիպտացորեն. Արտադրության աճը պայմանավորված է Բրազիլիայում բարենպաստ եղանակով և Հնդկաստանում ցանքատարածությունների ավելացմամբ, չնայած ԵՄ-ում և Ուկրաինայում որոշակի անկում է կանխատեսվում։

Բրինձ. Ակնկալվում է պատմական բարձր մակարդակ՝ 555.6 միլիոն տոննա, Հնդկաստանում, Բանգլադեշում, Պակիստանում և Վիետնամում արտադրության աճի հաշվին։

Սպառման, պաշարների և առևտրի կանխատեսումներ

Սպառումը. Համաշխարհային օգտագործումը 2025-2026 թվականներին կկազմի 2 միլիարդ 900 միլիոն տոննա, ինչը 0.8 տոկոսով ավելի է նախորդ տարվա համեմատ։ Աճը պայմանավորված է կոպիտ հացահատիկների և բրնձի պահանջարկով։

Պաշարներ. Գյուղատնտեսական սեզոնի ավարտին հացահատիկի պաշարները կկազմեն 889.1 միլիոն տոննա, որը 2.2 տոկոսով գերազանցում է նախորդ տարվա ցուցանիշը։ Պաշարների և օգտագործման հարաբերակցությունը կբարձրանա մինչև 30.3 տոկոս՝ ապահովելով կայուն մատակարարում։

Առևտուր. Հացահատիկի համաշխարհային առևտուրը 2025-2026 թվականներին կանխատեսվում է 486.9 միլիոն տոննա, ինչը 1.2 տոկոսով ավելի է նախորդ տարվա համեմատ։ Բրնձի առևտուրը կգերազանցի պատմական առավելագույնը՝ հասնելով 60.8 միլիոն տոննայի։ Ցորենի, գարու և սորգոյի արտահանումն աճի միտում ունի, իսկ եգիպտացորենինը՝ փոքր-ինչ կնվազի։

Պարենային անվտանգության հավելյալ դիտարկումներ

ՊԳԿ-ի Գյուղատնտեսական շուկաների տեղեկատվական համակարգը (AMIS) իր վերջին տեղեկագրում անդրադարձել է նաև հացահատիկի ռազմավարական պաշարների դերին՝ շեշտադրելով դրանց արդյունավետ կառավարման սկզբունքները՝ «փոքր, պարզ և խելացի» մոտեցմամբ՝ խուսափելու շուկայական անորոշություններից և պարենային անվտանգության ռիսկերից։

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: