Տնտեսական և ֆինանսական գործընթացները Հայաստանում և աշխարհում շարունակում են փոփոխվել՝ ազդելով բիզնեսի, ներդրումների, հարկային և սոցիալական քաղաքականության վրա։ Վերջին օրերին տեղի ունեցած փոփոխություններն ընդգրկում են ինչպես հարկային վարչարարության կատարելագործում, այնպես էլ միջազգային շուկայում պահանջարկի և ֆինանսական հոսքերի փոփոխություններ։ Ստորև ներկայացնում ենք այս կարևորագույն զարգացումները։
1. ՊԵԿ-ը կատարելագործել է հաշվետվությունների ներկայացման համակարգը
Պետական եկամուտների կոմիտեն 2025 թվականից կատարելագործել է հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգը՝ հաշվի առնելով հարկ վճարողների առաջարկները։ Նոր ներդրված Անձնական հաշվի քարտ էջը հնարավորություն է տալիս առանձին դիտարկել վարչական ակտերով ներկայացված պարտավորությունները՝ զատելով դրանք հարկատեսակների ընդհանուր պարտավորություններից։ Այս փոփոխությունը նպատակ ունի բարելավել հաշվետվությունների ներկայացման թափանցիկությունն ու կառավարելիությունը։
2. Մայրության և ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների նշանակման գործընթացի բարելավում
Հայաստանում էլեկտրոնային առողջապահական համակարգի ներդրմամբ նպաստների նշանակման գործընթացը դառնում է առավել հարմարավետ։ Միասնական սոցիալական ծառայությունը կկարողանա ինքնաշխատ փոխանակել տվյալները և իրականացնել նպաստների վճարումը՝ առանց քաղաքացու կողմից փաստաթղթեր ներկայացնելու անհրաժեշտության։
3. Հայկական ընկերությունների մասնակցությունը «ПРОДЭКСПО 2025»-ին
Մոսկվայում ընթացող «ПРОДЭКСПО 2025» սննդի և խմիչքի միջազգային ցուցահանդեսին այս տարի մասնակցում են 14 հայկական ընկերություններ՝ ներկայացնելով իրենց արտադրանքը երկու միասնական մասնագիտացված տաղավարներում։ Ցուցահանդեսը կարևոր հարթակ է հայկական սննդարդյունաբերության միջազգային ճանաչելիությունն ու արտահանումներն ընդլայնելու համար։
4. Զբոսաշրջիկների հոսքերի փոփոխությունները՝ ՌԴ-ից Հայաստան
Հայաստանում 2024 թվականի դեկտեմբերին գրանցվել է զբոսաշրջային հոսքի 1.9% նվազում՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Ռուսաստանի Դաշնությունից զբոսաշրջիկների թվի կրճատումը փոխհատուցվել է Հնդկաստանից, Իրանից և Չինաստանից եկած զբոսաշրջիկների թվի աճով։
5. ԱՄՆ-ում թափուր աշխատատեղերի նվազում
ԱՄՆ-ում 2024 թվականի դեկտեմբերին թափուր աշխատատեղերի թիվը հասել է 7.6 միլիոնի, ինչը վերջին չորս տարվա նվազագույն ցուցանիշն է։ Հիմնականում աշխատատեղերի նվազում է գրանցվել մասնագիտական ծառայությունների, առողջապահության և ֆինանսական ոլորտներում։
6. Հայաստանի բյուջեի պակասուրդի կրճատում
Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ 2024 թվականի նոյեմբերին Հայաստանի բյուջեի պակասուրդը նվազել է մինչև ՀՆԱ-ի 2.3%-ը, ինչը հիմնականում պայմանավորված է պաշտպանական ծախսերի կրճատմամբ։ Միևնույն ժամանակ, սոցիալական պաշտպանությանը հատկացված ծախսերը աճել են 35%-ով, ընդգծելով պետության աջակցությունը փախստականների կարիքներին։
7. ԱՄՆ-ը արգելափակել է 2 մլրդ դոլարի փոխանցումը Թուրքիայում կառուցվող ատոմակայանի համար
ԱՄՆ-ի պատժամիջոցների շրջանակում արգելափակվել է Ռուսաստանի կողմից Թուրքիայում կառուցվող ատոմակայանին ուղղված 2 մլրդ դոլարի փոխանցումը։ Սա կարող է ազդել ռուս-թուրքական էներգետիկ համագործակցության վրա, քանի որ մինչ այժմ «Գազպրոմբանկ»-ը նախատեսել էր տրամադրել շուրջ 9 մլրդ դոլարի վարկ ատոմակայանի համար։
8. Ոսկու պահանջարկի աճը 2024 թվականին
Ըստ շուկայի վերլուծությունների՝ ոսկու համաշխարհային պահանջարկը 2024 թվականին հասել է 4554 տոննայի, ինչը 1%-ով գերազանցում է նախորդ տարվա ցուցանիշը։ Արդյունաբերական ոլորտում ոսկու օգտագործումը աճել է 7%-ով, սակայն սպառողական մակարդակում գնաճի պատճառով պահանջարկը որոշ չափով զսպվել է։
9. ԱՄՆ-ում ձվի գների ռեկորդային աճը
Թռչնագրիպի բռնկման պատճառով ԱՄՆ-ում ձվի գները հասել են ռեկորդային մակարդակի։ Տասներկու ձվով տուփի գինը որոշ շրջաններում գերազանցում է 7 դոլարը, իսկ մեկ տարվա ընթացքում միջին գինը աճել է ավելի քան 50%-ով։ Թռչնագրիպի հետևանքով ոչնչացվել է 13 միլիոնից ավելի հավ, ինչը հանգեցրել է մատակարարման լուրջ խնդիրների։
10. Եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման նոր ժամկետը
Հայաստանում եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման վերջնաժամկետը տեղափոխվել է մայիսի 1-ից նոյեմբերի 1։ ՊԵԿ-ը նշում է, որ այս փոփոխությունը դեռ քննարկման փուլում է, սակայն այն թույլ կտա քաղաքացիներին ավելի երկար ժամանակ ունենալ հարկային պարտավորությունների հայտարարագրման համար։
