Հայաստանի 2024 թ. երրորդ եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունը ցուցաբերել է 8.7% տարեկան աճ, չնայած այս աճի աստիճանական դանդաղմանը, որը դեռևս բարձր է երկարաժամկետ կայուն աճի մակարդակից (մոտ 5%)։
Կենտրոնական բանկի (ԿԲ) տվյալներով՝ տնտեսական ակտիվության վրա հիմնականում դրական ազդեցություն են ունեցել շինարարության, առևտրի և ծառայությունների ճյուղերը։ Միևնույն ժամանակ, ԿԲ-ն նշում է, որ տնտեսական աճը դանդաղել է, և աճի կենտրոնացվածությունը որոշակիորեն թուլացել է։
Արտաքին պահանջարկի թուլացումը և արդյունաբերության թողարկման միտումները
Համաշխարհային պահանջարկի նվազմամբ՝ զբոսաշրջության և ՏՏ ծառայությունների ոլորտներում նկատվում է արտահանման նվազում և դանդաղում։ Արդյունաբերական որոշ «ավանդական» ենթաճյուղեր, օրինակ՝ կոնյակի, ծխախոտի և պատրաստի սննդի արտադրությունը, ցուցաբերում են աճման թույլ ազդակներ, սակայն այդ ոլորտներում աճի ռիսկերը դեռևս պահպանվում են։
Ներքին պահանջարկի հակասական հետևանքները
ԿԲ-ի վերլուծության համաձայն, Հայաստանում ներքին պահանջարկի նկատմամբ հակասական միտումներ են նկատվում։ Թեև մանրածախ առևտրի, սպառողական վարկերի և ներքին տուրիզմի աճերը վկայում են ուժեղ ներքին պահանջարկի մասին, դրամական փոխանցումների նվազումը և աշխատաշուկայի որոշակի թուլացումը թուլացնում են տնտեսական աճի երկարաժամկետ կայունությունը։ Այս անորոշությունները կապված են նաև ներքին պահանջարկի հեռանկարի հետ, ինչը կարող է ազդեցություն ունենալ ներքին խնայողությունների և վարկերի զարգացման վրա։
Գնաճը և գների կայունության հանգամանքները
2024-ի սեպտեմբերին 12-ամսյա գնաճը կազմել է ընդամենը 0.6%, ինչն ավելի ցածր է ԿԲ-ի նպատակային ցուցանիշից։ ԿԲ-ն նշում է, որ գնաճի նկատմամբ արտաքին հատվածից ստացված ազդեցությունները, հիմնականում բարձր գնաճով բնութագրվող ապրանքների ոլորտում, դեռևս մնում են համեմատաբար թուլացած, ինչը որոշ չափով կապված է համաշխարհային ապրանքահումքային շուկայի հետ։
Ապագայի հեռանկարները. Գնաճի կառավարում և տնտեսական հեռանկարներ
Հաշվի առնելով ԱՄՆ և այլ գործընկեր երկրներում պահանջարկի նվազման միտումները՝ ԿԲ-ն գնահատում է, որ դրամավարկային քաղաքականությունը շարունակական թուլացում կկրի, պահպանելով կայուն գնաճի ցուցանիշին հասնելու ուղին։ Խորհուրդն ակնկալում է շարունակել դրամավարկային պայմանների աստիճանական թուլացումը՝ վերահսկելու արտաքին հատվածից ստացվող գնաճային ազդեցությունները, ինչպես նաև կարգավորելու տնտեսական աճի հետ կապված ռիսկերը:
ԿԲ-ի հաղորդագրության համաձայն՝ Խորհուրդը ուսումնասիրել է երկու սցենար՝ (Ա և Բ տիպերի)։ Առաջին սցենարում գնահատվում է ավելի խիստ քաղաքականություն, եթե գնաճի կայունության ռիսկերը բարձրանան, իսկ երկրորդում՝ ցածր պահանջարկի դեպքում նախատեսվում է ավելի մեղմ դրամավարկային քաղաքականություն։ Ներկայիս կանխատեսումներով՝ Բ տիպի սցենարի իրագործման հավանականությունն ավելի մեծ է, սակայն Ա տիպի ռիսկերը նույնպես չեն անտեսվում։
Այս պայմաններում, ԿԲ-ն վերահսկելու է զարգացումները և պատրաստ է անհրաժեշտ քայլեր ձեռնարկել՝ ապահովելու միջնաժամկետ հորիզոնում գնաճի 4% նպատակային մակարդակը՝ միաժամանակ խթանելով տնտեսական կայունությունը և պահանջարկը։
