Հայաստանյան բիզնես միջավայրը վերջին տարիներին մեծապես փոխվել է։ Թվային դարաշրջանում բիզնեսները ստիպված են ոչ միայն արտադրել կամ ծառայություն մատուցել, այլ նաև ներկայանալ՝ հաճախ սոցցանցերում, ինչն իր հերթին ազդում է բիզնես որոշումների վրա։ Սակայն արդյո՞ք այս մոդելները հիմնված են իրական շուկայական պահանջարկի վրա, թե պարզապես սոցցանցերում ստեղծված տպավորությունների և իլյուզիաների։
Սոցցանցերի ազդեցությունը բիզնես որոշումների վրա
Տեղական շատ սկսնակներ և փոքր ձեռնարկատերեր առաջնորդվում են այն պատկերացմամբ, որ տեսանելիությունն ու հետևորդների քանակը բիզնեսի հաջողության գրավականն են։ Այս մոտեցումը երբեմն ստիպում է բիզնեսներին ավելի շատ կենտրոնանալ արտաքին փաթեթավորման և «բրենդային» ներկայության վրա, քան բուն ապրանքի կամ ծառայության որակի ու շուկայի պահանջների։
Սոցցանցերը հաճախ ստեղծում են տրենդների միֆ. երբ մի ծառայություն կամ ապրանք շատ է շրջանառվում կամ դառնում է վիրալ, թվում է, թե իրականում կա մեծ պահանջարկ։ Բայց իրականությունը երբեմն այլ է․ այդ պահանջարկը կարող է կարճաժամկետ կամ միայն նեղ լսարանի համար լինել։
Իրական պահանջարկի վերլուծության բացակայությունը
Շատ դեպքերում բիզնես սկսելուց առաջ համապարփակ շուկայի ուսումնասիրություն չի իրականացվում։ Այս հանգամանքը բերում է նրան, որ նախաձեռնողները կենտրոնանում են այնպիսի ապրանքների կամ ծառայությունների վրա, որոնք սոցցանցերում պոպուլյար են, բայց չունեն լայն սպառման հնարավորություն տեղական պայմաններում։ Օրինակ՝ մեծ ռեզոնանս ունեցող բյութի կամ թրենդային սուրճի բիզնեսները կարող են ունենալ բարձր տեսանելիություն, բայց հաճախ չեն կարողանում երկարաժամկետ շահութաբերություն ապահովել։
Ինչու է կարևոր պահանջարկին հետևելը
Բիզնեսի կայուն աճի և զարգացման համար կարևոր է հասկանալ ու հետևել իրական պահանջարկին։ Այսինքն՝ իմանալ, թե ինչն է անհրաժեշտ տեղական սպառողին՝ կախված նրա գնելու կարողությունից, մշակութային առանձնահատկություններից, առկա մրցակիցներից և այլ գործոններից։ Հաճախ դա նշանակում է անտեսել արտաքին փայլը՝ շեշտը դնելով խնդիրների լուծման վրա։
Ինչպես ճանաչել իրական պահանջարկը
Ահա մի քանի քայլ, որոնք կարող են օգնել ձեռնարկատերերին տարբերակել շուկայական իրականություն սոցցանցային իլյուզիայից․
-
Հարցումներ և հետազոտություններ․ Ուսումնասիրեք՝ արդյոք մարդիկ պատրաստ են վճարել ձեր առաջարկած ապրանքի կամ ծառայության համար։
-
Փորձնական վաճառքներ․ Փոքր ծավալով փորձնական վաճառքները կամ MVP-ների (minimum viable product) գործարկումը կարող են օգնել հասկանալ պահանջարկը։
-
Լրատվամիջոցներից և վիճակագրությունից օգտվել․ Պաշտոնական վիճակագրությունը, բիզնես զեկույցները, տնտեսական միտումները լավ աղբյուր են՝ շուկայական պահանջարկը հասկանալու համար։
-
Ֆոկուս խումբ և հետադարձ կապ․ Ուղղակի շփումը թիրախային լսարանի հետ երբեմն ավելի օգտակար է, քան ցանկացած սոցցանցային թվեր։
***
Թեև սոցցանցերը դարձել են կարևոր գործիք բիզնեսի տեսանելիության և առաջխաղացման համար, սակայն հայաստանյան բիզնես մոդելների հաջողության հիմքում պետք է լինի ոչ թե իլյուզիոն պահանջարկը, այլ շուկայական իրականությունը։ Ճիշտ վերլուծությամբ, իրատեսական նպատակադրումով և պրակտիկ մոտեցումներով հնարավոր է ստեղծել երկարաժամկետ հաջող բիզնես՝ անկախ նրանից՝ դա թրենդային է թե ոչ։
