2025 թվականի առաջին երկու ամիսների ընթացքում Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունն արձանագրել է զգալի անկում՝ կազմելով 2.79 մլրդ ԱՄՆ դոլար, ինչը 52.02%-ով կամ 3 մլրդ դոլարով պակաս է նախորդ տարվա համադրելի ժամանակահատվածի համեմատ։ Այս վիճակագրական տվյալները, հրապարակված ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի կողմից, վկայում են արտաքին տնտեսական ակտիվության զգալի կրճատման մասին՝ ներմուծման և արտահանման հիմնական ուղղություններով։
Առաջատար գործընկերները՝ կրճատվող ցուցանիշներով
Հայաստանի հիմնական առևտրային գործընկերը շարունակում է մնալ Ռուսաստանը, որի հետ առևտրաշրջանառությունը կազմել է 978.2 մլն դոլար։ Սակայն, սա ներկայացնում է 62.09%-ով կամ 1.6 մլրդ դոլարով նվազում՝ նախորդ տարվա համեմատ։
Բացի այդ՝
-
Չինաստանը, լինելով երկրորդ տեղում՝ արձանագրել է 383.8 մլն դոլարի առևտրաշրջանառություն՝ 21.99% նվազումով։
-
Արաբական Միացյալ Էմիրությունները եզրափակում են եռյակը՝ 240.9 մլն դոլար, սակայն անկումը այստեղ ամենախորըն է՝ 80.02%։
Այս երեք երկրները միասին ապահովել են ընդհանուր արտաքին առևտրաշրջանառության զգալի մասն, սակայն միաժամանակ ցուցադրել են ամենախոշոր անկումները։
Նկատված աճեր՝ բացառիկ ուղղություններում
Չնայած ընդհանուր նվազող միտումին՝ որոշ երկրներ արձանագրել են աճ, հատկապես՝
-
Իրանը՝ 98.9 մլն դոլար, աճ՝ 12.01%
-
Իրաքը՝ 55 մլն դոլար, շեշտված աճ՝ 261.2%
Այս տվյալները մատնանշում են, որ տարածաշրջանային որոշ ուղղություններով առևտուրը վերակազմավորվում է՝ հնարավոր նոր շուկաներ հայտնաբերելու կամ առկա հարաբերությունները խորացնելու միջոցով։
Եվրոպական և ամերիկյան գործընկերների դիրքերը
-
Գերմանիա՝ 60.7 մլն դոլար, անկում՝ 9.04%
-
ԱՄՆ՝ 57.7 մլն դոլար, անկում՝ 28.19%
-
Իտալիա՝ 49.3 մլն դոլար, անկում՝ 17%
-
Բելգիա՝ 23.4 մլն դոլար, անկում՝ 36.6%
Այս անկումները համադրելի են ԵՄ երկրների ընդհանուր ցուցանիշների հետ՝ 298.6 մլն դոլար, որը 7.52%-ով նվազ է նախորդ տարվա համեմատ։
Արտաքին առևտրի տարածաշրջանային բաշխում
Հայաստանի առևտրային գործարքները տարածաշրջանային կտրվածքով նույնպես փոխվել են․
-
ԱՊՀ երկրների հետ առևտուրը կազմել է 1.04 մլրդ դոլար, ինչը 60.84%-ով նվազում է։
-
Դրանցից ԵԱՏՄ երկրների հետ առևտրաշրջանառությունը կազմել է 1.01 մլրդ դոլար, անկումով՝ 61.53%։
-
Այլ երկրների հետ (ոչ ԵՄ, ոչ ԱՊՀ) առևտուրը կազմել է 1.45 մլրդ դոլար, անկում՝ 48.85%։
Այս տվյալները վկայում են, որ անկումը տարածվել է գրեթե բոլոր աշխարհագրական ուղղություններով՝ ամենախոր անկմամբ՝ ԵԱՏՄ երկրների դեպքում։
Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության զգալի անկումը 2025թ․ սկզբին ակնհայտ է։ Այս միտումները կարող են պայմանավորված լինել ինչպես արտաքին տնտեսական միջավայրի փոփոխություններով (պատժամիջոցներ, միջազգային շուկաների անկայունություն, գեոպոլիտիկական ճնշումներ), այնպես էլ ներքին կառուցվածքային խնդիրներով։
