2025 թվականի հունվարի վերջի դրությամբ Հայաստանի ֆինանսական շուկան արձանագրել է վարկավորման և ավանդների ծավալների նշանակալի աճ։ Տնտեսության հիմնական ոլորտները շարունակել են ներգրավվել վարկավորման ծրագրերում, իսկ բնակչության և ընկերությունների կողմից կատարված ավանդների ծավալը ևս աճել է՝ հասնելով նոր մակարդակի։
Վարկավորման ծավալների աճ և կառուցվածք
ՀՀ կենտրոնական բանկի հրապարակած տվյալների համաձայն, 2025 թվականի հունվարի վերջին ՀՀ առևտրային բանկերի կողմից տրամադրված վարկերի ընդհանուր ծավալը կազմել է 5,961,831 մլն դրամ, ինչը 28.8%-ով ավելին է 2024 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ։
Վարկերը բաժանվում են ըստ արժույթի․
- ՀՀ դրամով տրամադրված վարկերի ծավալը – 4,019,311 մլն դրամ
- Տարադրամով տրամադրված վարկերի ծավալը – 1,942,520 մլն դրամ
Վարկերի բաշխվածությունը ըստ ոլորտների․
- Արդյունաբերություն – 594,512 մլն դրամ, որից
- 246,251 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 348,261 մլն դրամը տարադրամով
- Գյուղատնտեսություն – 335,307 մլն դրամ, որից
- 260,970 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 74,338 մլն դրամը տարադրամով
- Շինարարություն – 657,537 մլն դրամ, որից
- 275,247 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 382,290 մլն դրամը տարադրամով
- Տրանսպորտ և կապ – 136,311 մլն դրամ, որից
- 34,860 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 101,451 մլն դրամը տարադրամով
- Առևտուր – 630,623 մլն դրամ, որից
- 266,146 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 364,476 մլն դրամը տարադրամով
- Սպասարկման ոլորտ – 378,703 մլն դրամ, որից
- 124,019 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 254,684 մլն դրամը տարադրամով
- Սպառողական վարկեր – 1,457,316 մլն դրամ, որից
- 1,352,109 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 105,206 մլն դրամը տարադրամով
- Հիփոթեքային վարկեր – 1,471,004 մլն դրամ, որից
- 1,363,668 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 107,336 մլն դրամը տարադրամով
- Այլ ոլորտներ – 300,520 մլն դրամ, որից
- 96,042 մլն դրամը ՀՀ դրամով
- 204,478 մլն դրամը տարադրամով
Այս թվերը վկայում են, որ վարկավորման հիմնական ծավալը բաժին է ընկնում սպառողական և հիփոթեքային վարկերին, ինչը խոսում է ինչպես բնակչության կողմից վարկերի բարձր պահանջարկի, այնպես էլ անշարժ գույքի շուկայի ակտիվության մասին։
Ավանդների աճ և կառուցվածք
2025թ․ հունվարի դրությամբ ՀՀ առևտրային բանկերի ավանդների ընդհանուր ծավալը կազմել է 6,345,737 մլն դրամ (6․35 տրիլիոն դրամ), ինչը 14.2%-ով ավելի է, քան 2024 թվականի հունվարի վերջի ցուցանիշը։
Ավանդների բաշխվածություն ըստ ռեզիդենտության
- Ռեզիդենտների ավանդները – 4,887,141 մլն դրամ
- Ոչ ռեզիդենտների ավանդները – 1,458,596 մլն դրամ
Ռեզիդենտների ավանդների բաշխվածություն ըստ արժույթի
- ՀՀ դրամով ավանդներ – 3,075,830 մլն դրամ (ռեզիդենտների ավանդների 63%-ը)
- 2024 թվականի հունվարի համեմատ աճել է 22%-ով
- Տարադրամով ավանդներ – 1,811,311 մլն դրամ (ռեզիդենտների ավանդների 37%-ը)
- 2024 թվականի հունվարի համեմատ աճել է 4%-ով
Ավանդների այս աճը ցույց է տալիս, որ բանկային համակարգում վստահությունը պահպանվում է, և բնակչությունն ու կազմակերպությունները նախընտրում են իրենց միջոցները պահել բանկերում։ Միևնույն ժամանակ, ՀՀ դրամով ավանդների աճի տեմպն ավելի բարձր է տարադրամային ավանդների համեմատ, ինչը վկայում է ազգային արժույթի նկատմամբ մեծ վստահության մասին։
Պաշտոնական պահուստային ակտիվներ
ՀՀ կենտրոնական բանկի տվյալներով, 2025թ․ հունվարի դրությամբ ՀՀ պաշտոնական պահուստային ակտիվները կազմել են 3,344․2 մլն ԱՄՆ դոլար, որոնցից․
- Արտաքին պահուստներ (ազատ փոխարկելի արժույթով) – 3,300․3 մլն ԱՄՆ դոլար
- Կանխիկ արտարժույթ և ավանդներ – 1,367․8 մլն ԱՄՆ դոլար
- Արժույթի միջազգային հիմնադրամում (ԱՄՀ) պահուստային դիրք – 200 հազար ԱՄՆ դոլար
- Հատուկ փոխառության իրավունքներ (SDR) – 43.8 մլն ԱՄՆ դոլար
Պահուստային ակտիվների այս ծավալը կարևոր է երկրի ֆինանսական կայունության համար՝ ապահովելով արտաքին տնտեսական շոկերի դիմակայելու հնարավորությունը։
***
2025թ․ հունվարին ՀՀ բանկային համակարգը շարունակել է իր զարգացման դինամիկան՝ ապահովելով ինչպես վարկավորման ծավալների, այնպես էլ ավանդների աճ։
- Վարկավորման բարձր ցուցանիշները վկայում են բիզնես միջավայրի ակտիվության և բնակչության կողմից վարկերի պահանջարկի մեծացման մասին։
- Ավանդների աճը, հատկապես ՀՀ դրամով, ցույց է տալիս ազգային արժույթի նկատմամբ մեծ վստահություն։
- Պաշտոնական պահուստային ակտիվների մակարդակը պահպանվում է կայուն մակարդակում, ինչը կարևոր գործոն է երկրի տնտեսական անվտանգության համար։
Այս տվյալները վկայում են ՀՀ ֆինանսական համակարգի կայունության, տնտեսության աճի և ներդրումային գրավչության մասին։
