Առևտրական գիլդիաներից մինչև օնլայն համայնքներ. բիզնեսը Հայաստանում՝ անցյալում և այսօր

Մի քանի դար առաջ, որպեսզի Երևանից ապրանք ուղարկեին Մոսկվա, անհրաժեշտ էր լինել ժառանգական վաճառական, ունենալ կապեր սփյուռքում, կազմակերպել քարավան և ամիսներ շարունակ սպասել ուղեկցողների լուրերին։ Այսօր բավական է լոկ ձեռնարկատիրական մտածողություն, նոութբուք և հասանելիություն համացանցին։

Ինչպե”ս են փոխվել բիզնեսի կանոնները Հայաստանում․ ինչպե՞ս էին անցյալում վաճառականները ստեղծում իրենց առևտրային տները՝ առանց ժամանակակից տեխնոլոգիաների, և ի՞նչ հնարավորություններ են այսօր առաջարկում թվային հարթակները ժամանակակից ձեռնարկատերերին։

Անցյալը երկիրը՝ համաշխարհային առևտրի խաչմերուկում

Ձեռնարկատիրությունը կարևոր տեղ է զբաղեցնում Հայաստանի պատմության մեջ՝ առաջին հերթին աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ։ Դարերի ընթացքում տարածաշրջանով անցնում էին առևտրային ճանապարհներ, որոնք միացնում էին Արևելքն ու Արևմուտքը։

Հայաստանը հանդիսանում էր տարածաշրջանային տարանցիկ հանգույց, որտեղով շրջանառվում էին տարբեր երկրների ապրանքներ։ Տեղացի վաճառականները զբաղվում էին մետաքսի, համեմունքների, գինու, գորգերի և ոսկերչական իրերի առևտրով։

XIX դարում, երբ Արևելյան Հայաստանը մտավ Ռուսական կայսրության կազմի մեջ, տեղական ձեռնարկատիրությունը հիմնվում էր բազմադարյա առևտրային ավանդույթների վրա։ Բիզնեսը հաճախ ընտանեկան բնույթ ուներ, իսկ մասնագիտական հմտությունները փոխանցվում էին սերնդեսերունդ։

Առևտրական համայնքը՝ վաճառականություն

XIX դարում հայ վաճառականները պատկանում էին առևտրական դասերի՝ հստակ կառուցվածքով։ Այն բաժանվում էր մի քանի մասնագիտական խմբերի.

Բազազներ․ զբաղվում էին Եվրոպայից ներմուծվող թանկարժեք ապրանքների վաճառքով՝ գործվածքներ, գալանտերեա, մետաղական իրեր, գրքեր։ Նրանք ունեին խանութներ քաղաքներում և զբաղվում էին արտահանմամբ։

Աթթարներ․վաճառում էին համեմունքներ, չրեր, գորգեր և տեղական արհեստագործական արտադրանք։

Ալաֆներ․զբաղվում էին հացահատիկի, ալյուրի և գյուղատնտեսական այլ ապրանքների առևտրով։

Բախկալներ․ վաճառում էին թարմ մրգեր, բանջարեղեն և կանաչի։

Դուկանչիներ․պահում էին փոքր խանութներ, որտեղ վաճառում էին սնունդ և գինի։

Մասնագիտացումը թույլ էր տալիս վերահսկել ապրանքների որակը, սակայն սահմանափակում էր գործունեության շրջանակը։