2021 թվականին ASEAN -ից Հայաստանի ընդհանուր ներմուծումը կազմել է 113 միլիոն դոլար, 2023 թվականի վերջին այն գերազանցել է 1 միլիարդ դոլարը։

ԵԱՏՄ-ն ցուցաբերել է ավելի մեծ արդյունավետություն և ինքնաբավություն տարբեր ցնցումների, մասնավորապես՝ ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի և ամբողջ ասոցիացիայի վրա ազդող հակառուսական պատժամիջոցների դեմ պայքարում:Դրա մասին ասված է Ռուսաստանի միջազգային հարաբերությունների խորհրդի զեկույցում:

Երրորդ երկրներից ապրանքների վրա մաքսատուրքերի զրոյացումը նպաստել է ԵԱՏՄ շրջանակում փոխադարձ առևտրի աճին՝ երկու կապակցված ուղիներով: Դա խթանել է Ղազախստանի, Ղրղզստանի և Հայաստանի միջոցով արտասահմանյան շուկաներում գնված ապրանքների վերաարտահանումը/զուգահեռ ներմուծումը Ռուսաստան:

Հարավարևելյան Ասիայի երկրների ասոցիացիայի (ASEAN) հետ առևտրատնտեսական համագործակցության զարգացման հարցում Հայաստանի և Ղրղզստանի շահերը կարող են պայմանավորված լինել այն «նոր» գործառույթով, որը երկրները սկսել են խաղալ 2022 թվականից հետո, այն է՝ տարբեր պատժամիջոցների ենթարկված ապրանքների, հիմնականում՝ էլեկտրոնիկայի, ռուսական զուգահեռ ներմուծման խթանմամբ: Դա անուղղակիորեն ցույց է տալիս պաշտոնական վիճակագրությունը:

Այսպես, եթե 2021 թվականին ASEAN -ից Հայաստանի ընդհանուր ներմուծումը կազմել է 113 միլիոն դոլար, ապա 2023 թվականի վերջին այն գերազանցել է 1 միլիարդ դոլարը։

Այդ ծավալի մոտ 70%-ը կազմել են սմարթֆոնների և կապի սարքավորումների գնումները, որոնք արժեքային առումով 2021 թվականի համեմատ աճել են գրեթե վեց անգամ՝ հասնելով 685 միլիոն դոլարի։

Հայաստանի և Ղրղզստանի օբյեկտիվ տնտեսական, աշխարհագրական և այլ սահմանափակումների և առաջնահերթությունների պատճառով նրանց արտահանման արտադրանքը ASEAN երկրների համար հատուկ հետաքրքրություն չի ներկայացնում և ապագայում, հավանաբար, այդպիսին չի դառնա։ 2023 թվականի վերջին արժեքային առումով հայկական արտահանումը կազմել է 30 միլիոն դոլար, ինչը երեք անգամ ավելի է, քան 2022 թվականի մատակարարումների ծավալը՝ ցածր բազային էֆեկտի պատճառով։

Հարավարևելյան Ասիա Հայաստանի արտահանման գրեթե ամբողջությունը ներկայացված է հանքաքարերով և թանկարժեք մետաղներով (արծաթ)։ Ինչ վերաբերում է Ղրղզստանին, ապա ASEAN ընդհանուր արտահանումը, ըստ ազգային վիճակագրության, 2023 թվականին հասել է 2,1 միլիոն դոլարի։ Այդ գումարի կեսը կազմել են չմշակված մորթիները և ծխախոտի հումքը։

Երևանը և Բիշքեկը հիմնականում հետաքրքրված են ASEAN-ից բարձր տեխնոլոգիական արտադրանքի տարանցիկ մատակարարումներով՝ Ռուսաստան հետագա վերաարտահանման համար։ Միևնույն ժամանակ, ի տարբերություն Ղազախստանի, իրենց ազգային տնտեսությունների չափերի պատճառով, Հայաստանի և Ղրղզստանի կախվածությունը վերաարտահանումից զգալիորեն ավելի մեծ է։

Տարածաշրջանի ռազմավարական կարևորության պատճառով, Միության անդամները վերջին 3-5 տարիների ընթացքում ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում ASEAN-ի հետ գործարար համագործակցության զարգացմանը։ Դա ավելի քիչ չափով վերաբերում է Հայաստանին և Ղրղզստանին, որոնց համար Ասոցիացիայի հետ առևտրատնտեսական համագործակցությունը հիմնականում հանգում է կարևորագույն ապրանքների Ռուսաստան զուգահեռ ներմուծման ուղիների կազմակերպմանը։