Սեպտեմբերի 11-ի կարևոր լուրերը

Հայաստան

Զինծառայության ժամկետի կրճատում
Կառավարությունը հրապարակային քննարկման է ներկայացրել օրենքի նախագիծ, ըստ որի 2026-ի ամառային զորակոչից ժամկետային ծառայությունը կկրճատվի 2 տարուց մինչև 1,5 տարի։ Փոփոխությունը չի վերաբերի այն զինծառայողներին, ովքեր 2026-ի հուլիսի 1-ին արդեն ծառայում են։

Սահմանային աշխատանքներ ՀՀ–Ադրբեջան սահմանին
Հայաստանի և Ադրբեջանի պատվիրակությունները փոխայցելություններ են իրականացրել Սյունիքի և Զանգելանի մերձսահմանային տարածքներ՝ քննարկելով սահմանազատում, ականազերծում և ենթակառուցվածքների վերականգնում։

Մասնակցային բյուջետավորում
Կառավարության նիստում քննարկվել է համայնքների մասնակցային բյուջետավորման թափանցիկությունն ու ներգրավվածությունը։ Պատասխանատուները նշել են, որ վերջին փուլերում մասնակցությունը աճել է և քվեարկությունները դարձել են առավել ներկայացուցչական։

Երևանի երթևեկության բարեփոխումներ
Քաղաքապետարանը հայտնում է, որ ձևավորվել են ավտոբուսային առանձնացված գծեր (Մաշտոցից դեպի Խորենացի, Իտալիայի, Բեյրութի, Արգಿಷ್ಟի փողոցներ և Հաղթանակի կամուրջ)․ խցանումների նվազումը գնահատվել է՝ առավելագույն դանդաղեցմամբ մինուս 13,3%, միջին դանդաղեցմամբ՝ մինուս 25,7%։

Քաղաքապետի որդու ձերբակալություն Գյումրիում
Ձերբակալվել է Գյումրու քաղաքապետ Վարդան Ղուկասյանի որդին՝ Սպարտակ Ղուկասյանը։ Քննչական մարմինը հայտնում է, որ հարուցվել է քրեական հետապնդում շորթման հոդվածով։

ՊԵԿ–Համաշխարհային բանկ համագործակցություն
ՊԵԿ ղեկավարը հանդիպել է Համաշխարհային բանկի առաքելությանը։ Քննարկվել են հարկային ու մաքսային վարչարարության թվայնացում, արհեստական բանականության գործիքների կիրառում, միասնական մաքսային հաշվի համակարգի արդիականացում, «Հարկատու-4» էլեկտրոնային հարթակի ներդրում։

ՀԴՄ սպասարկման շուկայում խախտումներ
Մրցակցության հանձնաժողովը որոշել է տուգանել մի շարք ընկերությունների՝ ՀԴՄ սպասարկման չհիմնավորված բարձր ու խտրական գներ կիրառելու համար (ընդհանուր՝ 288,8 մլն դրամ) և պարտադրել վերադարձնել հավաքագրված հավելյալ հասույթը։

Բնակչության սոցիալական պաշտպանություն
Երևանի ավագանին հաստատել է գույքահարկի արտոնություններ՝ պատերազմի ընթացքում զոհված, վիրավորված, անհետ կորածների ընտանիքներին, զինհաշմանդամներին, գերիների ընտանիքներին։

Էներգետիկա
ՀԾԿՀ–ն երկարաձգել է «Գազպրոմ Արմենիա»-ի գազի բաշխման լիցենզիան անխափան մատակարարում ապահովելու նպատակով։ Թույլատվություններ են տրվել նաև ռադիոհաճախականությունների օգտագործման՝ Հայաստանում գործող միջազգային առաքելություններին։

Մշակույթ
Սեպտեմբերի 21-ից Հայաստանի պատմության թանգարանում կբացվի «Սրբազան երկխոսություն. Լուվրից Հայաստանի պատմության թանգարան» ցուցահանդեսը՝ Լուվրի 16 եզակի ցուցանմուշով և Սուրբ Էջմիածնից փոխառված Սուրբ Բարդուղիմեոս առաքյալի մասունքարանով։

Կոռուպցիայի կանխարգելում
Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը մեկ տարում ուսումնասիրել է 336 թեկնածուի բարեվարքությունը․ 252 դրական, 36 բացասական, 41՝ դրական վերապահումներով եզրակացություն է մատուցվել համապատասխան մարմիններին։

Սպորտ և աշարհահռչակ հայեր
Հենրիխ Մխիթարյանը մասնակցել է Իտալիայում կայացած «Ջենթլմեն Էվորդ» մրցանակաբաշխությանը՝ շնորհակալություն հայտնելով իրեն քվեարկածներին։

Տարածաշրջան և աշխարհ

Լեհաստան․ օդային տարածքի խախտում
Լեհաստանի վարչապետը հայտնել է՝ երկրի օդային տարածք են ներթափանցել անօդաչու սարքեր, որոնց դեմ կիրառվել են հակազդիչ միջոցներ։ Դեպքի մասին տեղեկացվել է դաշինքին, շարունակվում է աշխատանքը դաշնակիցների հետ։ ԵՄ դիվանագիտության ղեկավարը ներխուժումը որակել է դիտավորությամբ կատարված քայլ։ ՆԱՏՕ-ն միջադեպը հարձակում չի համարում, սակայն ներգրավել է տարբեր երկրներից օդային միջոցներ հերթապահության համար։

ՄԱԿ ԱԽ արտակարգ նիստի առաջարկ
Սլովենիան, Դանիան, Հունաստանը, Ֆրանսիան և Մեծ Բրիտանիան առաջարկել են գումարել Անվտանգության խորհրդի արտակարգ նիստ՝ Լեհաստանի օդային տարածքի խախտումը քննարկելու համար։

Նեպալ․ անկարգություններ և իշխանական փոփոխություն
Նեպալի բանակը զորքեր է տեղակայել շարունակվող անկարգությունների պայմաններում։ Նախագահի նստավայրում հրկիզման դեպքերից հետո զոհերի թիվը հասել է երկու տասնյակից։ Ժամանակավոր կառավարության ղեկավար է ընտրվել Գերագույն դատարանի նախկին ղեկավարը, ով հայտարարել է, որ մեկ տարվա ընթացքում կկազմակերպվեն ընտրություններ։

Փարիզ․ բողոքի ակցիաներ և հրդեհ
Շատելիի մոտ բողոքի ակցիայի ընթացքում ռեստորանում բռնկված հրդեհը մարվել է, տարհանում իրականացվել է։ Տասնյակ քաղաքներում շարունակվում են ցույցերը, կան բազմաթիվ ձերբակալվածներ։

Աֆղանստան․ նախարարական ուղղաթիռի վթար
Հայտնվել է, որ հանքարդյունաբերության և նավթի նախարարին տեղափոխող ուղղաթիռը տեխնիկական խափանմամբ վթարվել է՝ առանց զոհերի (տարբեր աղբյուրներ հաղորդում են նաև վիրավորների մասին)։

Մերձավոր Արևելք
Իսրայելը ավիահարվածներ է հասցրել Եմենին՝ հաղորդվում է տասնյակ զոհերի և հարյուրից ավելի վիրավորների մասին։
Պաղեստինյան հարցով՝ մի շարք երկրների քաղաքական-դիվանագիտական զարգացումները շարունակվում են։

Ռուսաստան–Ուկրաինա պատերազմ
Հաղորդվել է, որ Նովոռոսիյսկի հատվածում անօդաչուն հարվածել է Ռուսաստանի Սևծովյան նավատորմի մի նավի՝ վնասելով բորտի էլեկտրոնիկան։ Լեհաստանը ՆԱՏՕ–ից խնդրել է հակաօդային պաշտպանություն և անօդաչուների դեմ պայքարի տեխնոլոգիաներ, մի շարք երկրներ պատրաստակամություն են հայտնել աջակցելու։

ԱՄՆ ներքաղաքական
Լրատվամիջոցները հաղորդում են, որ քաղաքական ակտիվիստ Չարլի Քըրքը զոհվել է Յուտայի համալսարանում ելույթի ընթացքում։ Նշվում է, որ ենթադրյալ հրաձիգը ձերբակալվել, իսկ հետագայում հարցաքննությունից հետո ազատ է արձակվել, քննությունը շարունակվում է։

Լեհաստանը փակելու է Բելառուսի սահմանը
Հայտարարվել է, որ սեպտեմբերի 12-ից անվտանգության նկատառումներով Լեհաստանի սահմանը Բելառուսի հետ ամբողջությամբ կփակվի, իսկ դեկտեմբերի 9-ից նախատեսվում են սահմանափակումներ նաև օդային երթևեկության ուղղությամբ։

ՀՀ–Իրան հարաբերություններ
Ազգային ժողովի նախագահը ընդգծել է, որ Իրանի հետ հարաբերություններում մտահոգիչ հարցեր չկան, և Հայաստանը չի իրականացնելու որևէ քայլ, որը միտված է հարևանների դեմ։

Ինդոնեզիա․ ջրհեղեղներ
Հորդառատ անձրևների հետևանքով հաղորդվում է տասնյակ զոհերի, հարյուրավոր տուժածների ու անհետ կորածների մասին։

ԱՄՆ–ԵՄ–Ռուսաստան էներգետիկ և տնտեսական ճնշումներ
ԱՄՆ նախագահը Եվրամիությանն առաջարկել է բարձր մաքսատուրքեր կիրառել Ռուսաստանի նավթ գնող երկրների ապրանքների նկատմամբ՝ Մոսկվայի վրա ճնշումը ուժեղացնելու նպատակով։ Քննարկվել է նաև ԵՄ–ի ներսում ռուսական էներգակիրներից հրաժարվելու օրակարգը։

Իրան՝ տնտեսություն և տարածաշրջանային կապեր
Իրանի նախագահը նշել է, որ տնտեսական խնդիրները լուծելի են ներքին ռեսուրսներով, ընդգծել է սահմանային նահանգների՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի հարևանությամբ տնտեսական կապերի ակտիվացման հնարավորությունը։

Միջազգային կազմակերպություններ
ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովը աշնանային նստաշրջանում շեշտը դնելու է Հայաստան–Ադրբեջան երկխոսության վրա՝ պնդելով, որ վեհաժողովը պետք է դառնա խաղաղության խթանման հարթակ։
Ռուսաստանի փոխարտգործնախարարը հայտարարել է, որ ԱՊՀ–ում Հայաստանի և Ադրբեջանի անդամակցության վերաբերյալ «սպառնալիքների» մասին խոսակցությունները անհիմն են։

Արցախի թեմա Բաքվում
Շարունակվել է Արցախի նախկին պետական նախարար Ռուբեն Վարդանյանի նկատմամբ Բաքվում ընթացող դատավարությունը․ հայտարարվել է հաջորդ նիստի օրը։

Տնտեսություն և բիզնես

ՀՀ–Իրան էներգետիկ օրակարգ
Էկոնոմիկայի նախարարը Իրանի նավթի փոխնախարարի հետ քննարկել է հեղուկ և բնական գազի երկարաժամկետ մատակարարումների, ենթակառուցվածքների զարգացման և համատեղ ներդրումների հնարավորությունները, ինչպես նաև տարածաշրջանային լոգիստիկ հանգույցների արդյունավետ օգտագործումը։

Հաղորդակցությունների ապաշրջափակում
Էկոնոմիկայի նախարարը շեշտել է, որ Հարավային Կովկասում հաղորդակցությունների բացումը կբացի Հայաստանի «տնտեսական թոքերը», և երկիրը գործնական փուլում է՝ դառնալու տարածաշրջանային տրանսպորտային հանգույց։

ԱՄՆ պաշտպանական բյուջե
ԱՄՆ Կոնգրեսում հաստատվել է 2026 թ․ ռազմական ծախսերի փաթեթը՝ մոտ 900 միլիարդ դոլար, որից մի մասը նախատեսվում է Ուկրաինայի անվտանգության աջակցության նախաձեռնության միջոցով։

Հայաստան–ՌԴ շուկաներ
Հայաստանից Ռուսաստանի շուկա ծաղիկ արտահանելու արտոնագիր ունեցող հայկական ընկերությունների թիվը հասել է երեք տասնյակից ավելի․ վերջին տեսահսկողություններից հետո ևս մի շարք ջերմոցներ ստացել են թույլտվություն։

Արտադրություն և վիճակագրություն
2025-ի հունվար–հուլիսին Հայաստանում արտադրվել է շուրջ 22,7 հազար տոննա միս ( աճ՝ մոտ 5%)։ Երշիկեղենի արտադրությունը նվազել է, իսկ մսային կիսապատրաստուկները աճել են շուրջ մեկ երրորդով։

ՕՊԵԿ+ արդյունահանում
Օգոստոսին ՕՊԵԿ+ երկրների նավթի արդյունահանման ընդհանուր ծավալը աճել է՝ հասնելով օրական ավելի քան 43 միլիոն բարելի։ Միաժամանակ մի շարք երկրներում պահպանվել են կամավոր սահմանափակումներ և փոխհատուցումներ։

Վրաստան․ բյուջետային մուտքեր
Տարվա ութ ամիսների ընթացքում Վրաստանի բյուջեի հարկային մուտքերը աճել են՝ մոտենալով տարեկան պլանի երկու երրորդին։ Միայն օգոստոսին հավաքագրման աճը կազմել է շուրջ 10%։

Ուկրաինա․ պետական ծառայողների վարձատրություն
Ընդունվել է կարգ, որով պետական ծառայողները տարեկան պարգևավճար կարող են ստանալ՝ կախված անհատական արդյունքներից և վարձատրության ֆոնդերից (բացի ամսական և եռամսյակային պարգևներից)։