Անվտանգությունն այսօր դարձել է յուրաքանչյուր երկրի զարգացման առաջնային նպատակներից մեկը: Անվտանգության ցուցանիշները ձևավորվում են մի շարք գործոններով, ներառյալ՝ հանցավորության մակարդակը, տնտեսական կայունությունը, սոցիալական արդարությունը, ռազմական սպառնալիքների բացակայությունը և հանրային առողջության պաշտպանությունը: Այս հոդվածում կանդրադառնանք աշխարհի ամենաանվտանգ երկրներին և կքննարկենք, թե որտեղ է գտնվում Հայաստանը՝ համաշխարհային վարկանիշում:

Աշխարհի ամենաանվտանգ երկրները՝ ըստ վարկանիշների

Ամենաանվտանգ երկրների ցանկը կազմվում է միջազգային կազմակերպությունների կողմից, ինչպիսիք են Global Peace Index-ը (GPI) և World Economic Forum-ը: 2023 թ. տվյալներով, աշխարհի ամենաանվտանգ երկրներից են՝

1. Իսլանդիա
   • Իսլանդիան արդեն մի քանի տարի անընդմեջ պահպանում է առաջին տեղը: Երկրում գրեթե բացակայում են հանցագործությունները, իսկ սոցիալական ծառայություններն ու առողջապահական համակարգը օրինակելի են:
2. Նոր Զելանդիա
   • Բարձր զարգացած տնտեսությունը և հասարակական ծառայությունների հասանելիությունը Նոր Զելանդիային դարձնում են միանգամայն անվտանգ:
3. Դանիա
   • Դանիայում անվտանգությունն ապահովվում է ոչ միայն ցածր հանցավորության մակարդակով, այլև կլիմայական կայունությամբ և բարձր կենսամակարդակով:
4. Սինգապուր
   • Ասիական տարածաշրջանի ամենաանվտանգ երկիրն է՝ խիստ օրենսդրական համակարգի և տեխնոլոգիական զարգացածության շնորհիվ:
5. Նորվեգիա
   • Նորվեգիան առանձնանում է ոչ միայն իր գեղեցիկ բնությամբ, այլև բարձր վստահության մակարդակով հասարակության և կառավարության միջև:

Հայաստանի դիրքը անվտանգության համատեքստում

Հայաստանը հաճախ գտնվում է անվտանգ երկրների միջին ցուցանիշ ունեցող խմբում: Սակայն անվտանգության առումով երկրի դիրքը զգալիորեն տատանվում է՝ կախված ներքին և արտաքին գործոններից: Հայաստանի հիմնական մարտահրավերներն են՝

• Տարածաշրջանային հակամարտությունները: Կովկասի տարածաշրջանը շարունակում է մնալ աշխարհաքաղաքական լարվածության կենտրոն, ինչը բացասական ազդեցություն է թողնում Հայաստանի անվտանգության վարկանիշի վրա:
• Հասարակական անվտանգության մարտահրավերներ: Ներքին կարգի խախտումները և տնտեսական անկայունությունը երբեմն նվազեցնում են ընդհանուր անվտանգության ցուցանիշները:
• Բնապահպանական և առողջապահական խնդիրներ: Կլիմայի փոփոխության հետ կապված ռիսկերը, ինչպես նաև հանրային առողջապահության մեջ առկա խնդիրները նույնպես ազդում են երկրի ընդհանուր վարկանիշի վրա:

Հայաստանի բարելավման ուղիները

Անվտանգության ընդհանուր մակարդակը բարձրացնելու համար Հայաստանը կարող է կենտրոնանալ հետևյալ գործողությունների վրա.

1. Տարածաշրջանային խաղաղության ապահովում: Արտաքին քաղաքականության միջոցով փորձել նվազեցնել լարվածությունները հարևան երկրների հետ և զարգացնել համագործակցությունը:
2. Համակարգային բարեփոխումներ: Ներքին անվտանգության բարելավումը հնարավոր է իրավական համակարգի խստացման, ոստիկանության աշխատանքի արդյունավետության բարձրացման և հակակոռուպցիոն նախաձեռնությունների միջոցով:
3. Տնտեսական աճի խթանում: Կայուն տնտեսական աճն անմիջական ազդեցություն ունի սոցիալական արդարության և ընդհանուր անվտանգության վրա:
4. Կլիմայական կայունության նախագծեր: Բնապահպանական խնդիրների լուծման ուղղությամբ քայլերը կնպաստեն ինչպես տնտեսական, այնպես էլ անվտանգության համակարգերի ամրապնդմանը:

Համաշխարհային համատեքստում Հայաստանի հնարավորությունները

Չնայած որոշ մարտահրավերներին, Հայաստանը կարող է կարևոր դեր խաղալ անվտանգության ցուցանիշների բարելավման գործում: Միջազգային համագործակցության զարգացումը, ինչպես նաև հասարակական վստահության ամրապնդումը կօգնեն ապահովել երկրի դիրքի բարելավում համաշխարհային անվտանգության վարկանիշում: