21-րդ դարի պոպուլիզմը հաղթահարելու համար պետք է վերանայել 17-րդ դարը

Մեր ժամանակները հաճախ անվանում են «շփոթեցնող»։ Աշխարհի տարբեր անկյուններում աճող պոպուլիզմը, ինստիտուցիոնալ համակարգերի թուլացումը և հասարակական բևեռացումը վկայում են, որ ժողովրդավարական մոդելները կանգնած են լուրջ փորձության առաջ։ Սակայն պատմությունը հուշում է, որ նման ճգնաժամեր աննախադեպ չեն։

17-րդ դարի դասերը

17-րդ դարը Եվրոպայի համար եղել է խորը ցնցումների ժամանակաշրջան։ Կրոնական պատերազմները, հին կարգերի փլուզումը և նոր պետական մոդելների որոնումները աշխարհը մղեցին դեպի քաոս։ Սակայն հենց այդ դարում ձևավորվեցին ժամանակակից պետականության հիմքերը՝ ինստիտուցիոնալ սահմանափակումներ, հավասարակշռված իշխանություն, գաղափարների մրցակցություն։

Այդ ընթացքում քաղաքական մտածողները փորձեցին պատասխան գտնել հարցին՝ ինչպես կառավարել բազմազան հասարակություններն այնպես, որ դրանք չընկնեն ներքին հակամարտությունների ու ինքնաոչնչացման ճահճի մեջ։ Արդյունքում, Եվրոպան աստիճանաբար դուրս եկավ քաոսից և հիմնեց կառավարման այնպիսի համակարգեր, որոնք մինչև այսօր ծառայում են որպես ժողովրդավարության հենասյուներ։

Պոպուլիզմի արմատները մեր օրերում

21-րդ դարի պոպուլիզմը սնվում է հասարակության մեջ խորացող անվստահությունից․ քաղաքացիները զգում են, որ համակարգերը չեն ծառայում իրենց, որ քաղաքական էլիտան կտրված է իրականությունից։ Սա հիշեցնում է 17-րդ դարի նույն վակուումը, երբ հին կարգերը կորցրել էին լեգիտիմությունը, իսկ նորերը դեռ ձևավորվում էին։

Ինչ կարող ենք սովորել

Ադրիան Վուլդրիջը պնդում է, որ անցյալը դիտարկելը մեզ հնարավորություն է տալիս տեսնելու ոչ միայն սխալները, այլև լուծումները։ 17-րդ դարի Եվրոպան մեզ սովորեցնում է, որ ինստիտուցիոնալ ամրապնդումը, գաղափարների բաց մրցակցությունը և իշխանության սահմանափակումը այն գործիքներն են, որոնց շնորհիվ հնարավոր է դուրս գալ պոպուլիստական ճգնաժամից։

Այսօր նույն դասերը կիրառելի են․ մենք պետք է նորից ամրապնդենք ինստիտուտները, նոր դիսկուրս ձևավորենք և վստահություն վերադարձնենք հասարակություններին։ Միայն այդ դեպքում ժողովրդավարությունը կկարողանա դիմակայել պոպուլիզմի ալիքին։

Վերջաբան

Պատմությունը պարզապես անցյալի ուսումնասիրություն չէ։ Այն գործիք է ապագան ձևավորելու համար։ Եթե 17-րդ դարի քաոսից հնարավոր եղավ ստեղծել ժամանակակից ժողովրդավարություն, ապա նույն ուժը կարող է մեզ այսօր օգնել կոտրել պոպուլիզմի ցիկլը և բացել կայուն զարգացման նոր էջ։

Ըստ Bloomberg-ի հոդվածի