Ի՞նչ է բարձր-ցածր մեթոդը և ինչու՞ է այն կարևոր բիզնեսի ծախսերի կառավարման համար Բարձր-ցածր մեթոդը ծախսերի գնահատման պարզ մեթոդ է, որը հնարավորություն է տալիս վերլուծել և առանձնացնել բիզնեսի ֆիքսված և փոփոխական ծախսերը: Հիմք ընդունելով բիզնեսի գործունեության ամենաբարձր և ամենացածր ծավալների արժեքները՝ այս մեթոդն օգնում է կազմակերպություններին պատկերացում կազմել ծախսերի կառուցվածքի մասին և պարզել դրանց ազդեցությունը արտադրության կամ ծառայությունների ծավալների վրա: Այս հոդվածում կներկայացնենք բարձր-ցածր մեթոդի մեխանիզմը, դրա կիրառման քայլերը, առավելություններն ու սահմանափակումները՝ ընդգծելով նաև այն, թե ինչպես կարող են այս մեթոդը կիրառել բիզնեսները և ներդրողները ծախսերի կառավարման համար։

Ի՞նչ է բարձր-ցածր մեթոդը

Բարձր-ցածր մեթոդը ծախսերի հաշվառման գործիք է, որը թույլ է տալիս պարզել փոփոխական և ֆիքսված ծախսերը՝ հիմնվելով գործունեության ամենաբարձր և ամենացածր ծավալների վրա: Ծախսերի գծային վերլուծությամբ այս մեթոդն օգնում է ընկերություններին՝ հասկանալու, թե ինչպես են ծախսերը փոխվում, և հնարավորություն է տալիս կանխատեսել ծախսերը արտադրության տարբեր մակարդակներում:

Օրինակ

Պատկերացրեք, որ որոշակի ժամանակահատվածում բիզնեսն ունի հետևյալ տվյալները.
  • Ամենաբարձր ծավալ՝ 1,000 միավոր, ծախս՝ $20,000
  • Ամենացածր ծավալ՝ 500 միավոր, ծախս՝ $12,000
Այս տվյալների հիման վրա հնարավոր է հաշվարկել մեկ միավորի փոփոխական արժեքը և ֆիքսված ծախսերը (տես հաշվարկման քայլերը ստորև):

Բարձր-ցածր մեթոդի քայլերը

1. Փոփոխական ծախսերի հաշվարկ

Փոփոխական ծախսերի համար օգտագործվում է հետևյալ բանաձևը.
Փոփոխական ծախսեր = (Ամենաբարձր ծախսեր – Ամենացածր ծախսեր) ÷ (Ամենաբարձր ծավալ – Ամենացածր ծավալ)
Այս բանաձևի միջոցով հնարավոր է գտնել ծախսերի փոփոխական բաղադրիչը՝ մեկ միավորի վրա։

Օրինակ

Եթե ամենաբարձր ծախսերը $20,000 են, իսկ ամենացածրը՝ $12,000, և ծավալները՝ 1,000 և 500, ապա.
Փոփոխական ծախսեր = ($20,000 - $12,000) ÷ (1,000 - 500) = $16 (մեկ միավորի համար)

2. Ֆիքսված ծախսերի հաշվարկ

Ֆիքսված ծախսերի հաշվարկի բանաձևը հետևյալն է.
Ֆիքսված ծախսեր = Ամենացածր ծախսեր - (Փոփոխական ծախսեր × Ամենացածր ծավալ)

Օրինակ

Եթե փոփոխական ծախսերը մեկ միավորի համար $16 են, իսկ ամենացածր ծախսերը՝ $12,000, ամենացածր ծավալը՝ 500, ապա.
Ֆիքսված ծախսեր = $12,000 - ($16 × 500) = $4,000

3. Ընդհանուր ծախսերի հաշվարկ

Ընդհանուր ծախսերի հաշվարկը կատարվում է հետևյալ բանաձևով.
Ընդհանուր ծախսեր = (Փոփոխական ծախսեր × Ակտիվության ծավալ) + Ֆիքսված ծախսեր

Օրինակ

Եթե ակտիվության ծավալը 800 միավոր է, ապա ընդհանուր ծախսերը կլինեն.
Ընդհանուր ծախսեր = ($16 × 800) + $4,000 = $16,800

Ինչու՞ է բարձր-ցածր մեթոդը կարևոր

Բարձր-ցածր մեթոդը կարևոր է այն բիզնեսների համար, որոնք ցանկանում են հասկանալ իրենց ծախսերի վարքագիծը՝ առանց բարդ և ժամանակատար վերլուծությունների: Այն թույլ է տալիս.
  • Կանխատեսել ծախսերը տարբեր սցենարներում,
  • Հստակեցնել ծախսերի կառուցվածքը,
  • Աջակցել բյուջետավորմանը և պլանավորմանը։
Այս մեթոդը հատկապես օգտակար է այն բիզնեսների համար, որոնք ունեն սեզոնային տատանումներ կամ կարճաժամկետ պլանավորման կարիք։

Առավելություններ

  1. Պարզություն Բարձր-ցածր մեթոդն արագ է և հարմար՝ առանց բարդ հաշվարկների:
  2. Արդյունավետություն տվյալների սահմանափակման դեպքում Այն հատկապես օգտակար է, երբ տվյալները սահմանափակ են կամ ֆինանսական տեղեկատվությունն ամբողջական չէ:
  3. Հարմար փոքր բիզնեսների համար Փոքր բիզնեսները կարող են այս մեթոդը օգտագործել՝ ծախսերը գնահատելու և ռեսուրսների բաշխումը պլանավորելու համար:

Թերություններ և սահմանափակումներ

  1. Տվյալների անտեսում Բարձր-ցածր մեթոդը հաշվի է առնում միայն ծայրահեղ կետերը՝ անտեսելով մնացած տվյալները:
  2. Գծային ենթադրություն Այն ենթադրում է, որ ծախսերի և գործունեության միջև հարաբերությունը գծային է, ինչը միշտ չէ, որ համապատասխանում է իրականությանը:
  3. Համապատասխանության խնդիրներ Եթե ծայրահեղ տվյալները բնորոշ չեն ընդհանուր գործունեությանը, արդյունքները կարող են լինել ոչ ճշգրիտ։

Համեմատություն այլ մեթոդների հետ

Մեթոդ Առավելություն Թերություն
Բարձր-ցածր մեթոդ Արագ և պարզ Տվյալների անտեսում, անճշտություն ծայրահեղ դեպքերում
Ռեգրեսիայի վերլուծություն Ավելի ճշգրիտ վերլուծություն Պահանջում է ծրագրային ապահովում և փորձագիտական հմտություններ

Օգտագործման դեպքեր

1. Բյուջետավորում Բիզնեսները կարող են այս մեթոդը կիրառել՝ պարզելու ֆիքսված և փոփոխական ծախսերը և ավելի ճշգրիտ բյուջե կազմելու համար։ 2. Արտադրության ծախսերի կառավարում Ընկերությունները կարող են վերահսկել արտադրության ծախսերը և պլանավորել արտադրական ծավալները՝ նվազագույնի հասցնելով ծախսերը։ 3. Ֆինանսական որոշումներ կայացնելու աջակցություն Մեթոդը կարող է օգնել ներդրողներին՝ գնահատելու ընկերության ծախսերի վարքագիծը և աճի ներուժը։

***

Բարձր-ցածր մեթոդը ծախսերի գնահատման պարզ, բայց հզոր գործիք է: Թեև այն ունի իր սահմանափակումները, այն մնում է օգտակար բյուջետավորման, ծախսերի վերահսկման և ֆինանսական վերլուծության համար՝ հատկապես փոքր բիզնեսների և սահմանափակ ռեսուրսներ ունեցող ընկերությունների համար։ Խորհուրդ: Մեծ ծավալի և բազմազան տվյալներ ունեցող կազմակերպությունները կարող են օգտագործել ռեգրեսիայի վերլուծություն՝ ավելի ճշգրիտ արդյունքներ ստանալու համար: