Հայաստանի բանկային համակարգում վերջին ամիսներին շարունակվում են արտարժութայնացման նվազման միտումները։ Կենտրոնական բանկի հրապարակած տվյալների համաձայն՝ 2025 թվականի ապրիլի դրությամբ արձանագրվել է մի շարք կարևոր ցուցանիշների նվազում, ինչը ցույց է տալիս ֆինանսական շուկայի հետագա կայունացումը և ռիսկերի աստիճանական նվազեցումը:

Արտարժութայնացման ընդհանուր մակարդակը նվազում է

Ըստ ԿԲ տվյալների՝ ռեզիդենտների արտարժութային ավանդների և փոխառությունների հարաբերակցությունը փողի զանգվածին (D1) կազմել է 30.97%։ Սա 7.4 տոկոսային կետով ավելի ցածր է նախորդ տարվա համադրելի ժամանակահատվածի համեմատ։ Այս ցուցանիշը հաճախ դիտարկվում է որպես ընդհանուր արտարժութայնացման մակարդակի ցուցիչ և նրա նվազումը կարող է վկայել ազգային դրամով գործառնությունների աճի մասին:

Արտարժույթով գործարքների մասնաբաժինը նվազում է նաև ավանդների և վարկերի կառուցվածքում

Նույն նվազման միտումը նկատվում է նաև ռեզիդենտների ընդհանուր ավանդների և փոխառությունների կառուցվածքում։ Մասնավորապես․

• D2 ցուցանիշը (արտարժութային ավանդների և փոխառությունների հարաբերակցությունը ռեզիդենտների ընդհանուր ավանդներին և փոխառություններին) նվազել է 7.7 տոկոսային կետով՝ հասնելով 36.05%-ի։

• D3 ցուցանիշը (ֆիզիկական անձանց արտարժույթով ցպահանջ ավանդների և փոխառությունների մասնաբաժինը) նվազել է ավելի կտրուկ՝ 16.8 տոկոսային կետով՝ կազմելով 42.53%:

• D4 ցուցանիշը (ֆիզիկական անձանց արտարժույթով ժամկետային ավանդների և փոխառությունների մասնաբաժինը) նվազել է 3.7 տոկոսային կետով՝ կազմելով 43.57%:

Այս նվազումները վկայում են, որ ֆիզիկական անձինք նախընտրում են ավելի հաճախ կատարել դրամով ավանդներ և փոխառություններ՝ նվազեցնելով փոխարժեքային ռիսկերը:

Վարկավորման հատվածում ևս արտարժութայնացումը նվազում է

Ռեզիդենտներին արտարժույթով տրամադրված վարկերի հարաբերակցությունը ընդհանուր վարկերին (D5) կազմել է 30.9%, որը 1.2 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ տարվա համեմատ։ Սա ևս ցույց է տալիս, որ բանկերը և վարկառուները ավելի մեծ բաժին են հատկացնում դրամով վարկավորմանը:

Արտաքին ֆինանսավորման շարունակական ներգրավում

Չնայած արտարժութայնացման նվազմանը՝ հայաստանյան առևտրային բանկերն ու վարկային կազմակերպությունները շարունակում են ակտիվորեն ներգրավել միջոցներ արտերկրից։ Այս միջոցները մեծամասամբ ներգրավվում են արտարժույթով, ինչն էլ ստիպում է ֆինանսական կառույցներին զուգահեռաբար ապահովել այդ միջոցների տեղաբաշխումը նույն արտարժույթով՝ փոխարժեքային ռիսկերից խուսափելու համար։

Ինչու է արտարժութայնացումը նվազում

Այս միտումներն ունեն մի քանի պատճառ․

• Դրամի հարաբերական կայունություն․ վերջին տարիներին ՀՀ դրամը պահպանել է կայուն փոխարժեք, ինչը նվազեցնում է դոլարով կամ եվրոյով ավանդներ և վարկեր ձևավորելու խթանները։

• Ֆինանսական համակարգի զարգացում․ բանկերը մշտապես խթանում են դրամով ֆինանսավորման գործիքները։

• ԿԲ-ի քաղաքականություն․ Կենտրոնական բանկը հետևողական քաղաքականություն է իրականացնում ֆինանսական կայունության և արտարժութայնացման նվազման ուղղությամբ։

• Հանրության ռիսկերի ընկալման փոփոխություն․ քաղաքացիները ավելի քիչ են մտահոգվում դրամի արժեզրկման հավանականությունից։

*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: