Հայկազ Ֆանյանի վերլուծությունը. սուբսիդիաներ կան, բայց ներգրավման ռազմավարություն՝ ոչ

Հայաստանը պատրաստվում է մոտակա երկու տարում ավիափոխադրումների խթանմանը հատկացնել ավելի քան 6 միլիարդ դրամ։ Կառավարությունը սուբսիդավորելու է յուրաքանչյուր ուղևորի՝ մինչև 20,000 դրամ «Զվարթնոցով» ժամանելու և 15,000 դրամ «Շիրակով» մուտք գործելու համար։ Եվ դա արդեն աշխատում է․ WizzAir-ը մայիսին հայտարարեց Երևանի բազայացման և 1.2 մլն ուղևորափոխադրումների մասին։

Բայց հարցն այստեղ սկսվում է, ոչ թե ավարտվում։ ACSES վերլուծական կենտրոնի տնօրեն, տնտեսագետ Հայկազ Ֆանյանն ուշադրություն է հրավիրում բյուջետային պլանավորման խիստ մտահոգիչ բացի վրա՝ սուբսիդիա կա, բայց ոչ մի լումա չկա այդ ուղևորին դեպի Հայաստան գրավելու համար։ Եթե չունես գովազդ, շուկայի ներգրավման պլան, նպատակային արշավներ՝ ինչո՞ւ է պետք 6 միլիարդ տրամադրել ուղևորների համար, ովքեր կարող են երբեք չիմանալ այդ ուղու մասին։

2024-ին Հայաստանի զբոսաշրջային մարքեթինգի բյուջեն կազմել է մոտ 1.4 միլիարդ դրամ, իսկ 2025-ին այն կրճատվել է գրեթե կրկնակի՝ 800 միլիոնի։ Նույն ժամանակաշրջանում ոլորտը ներկայացրել էր 2.3 մլրդ դրամի հայտ։ Կառավարությունը մեկ ձեռքով կառուցում է գերժամանակակից ուղիներ՝ սուբսիդավորելով ուղևորների հոսքը, և մյուս ձեռքով փակում մուտքի դռները՝ մարքեթինգային անտեսմամբ։

Ֆանյանը առաջարկում է հստակ 4 քայլ՝

1. Անհապաղ մեծացնել մարքեթինգի բյուջեն՝ պահուստային ֆոնդից կամ այլ ծրագրերից։

2. 2026-ի բյուջեում հաստատել ամբողջական հայտը՝ 2.5 մլրդ դրամ։

3. Մշակել ժամանակակից թվային մարքեթինգի վրա հիմնված ներգրավման պլան, որը կոնկրետ շուկաների է ուղղված։

4. Ի մի բերել զբոսաշրջային ռազմավարությունը՝ որպես մեկ համակարգային փաստաթուղթ, ոչ թե տարած բեկորների հավաքածու։

Փաստորեն սա «գաղափար–գործողություն սինխրոնիզացիայի» ձախողված օրինակ է։ Կարող ես ունենալ աշխարհի լավագույն ապրանքը, բայց եթե չգիտես՝ ինչպես շուկային պատմել դրա մասին, միակ արդյունքը կլինի տպավորիչ՝ Excel-ում մնացած պլան։ Հայաստանը ստանձնել է ուղևոր բերելու պարտավորություն։ Հիմա պետք է ստանձնի նաև գրավելու պարտավորություն։ Առանց դրա՝ զբոսաշրջիկը պարզապես չի տեսնի այն երկիրը, որը պատրաստ էր նրան ընդունել՝ բաց երկնքով, բայց փակ մուտքով։