Հիմնական դրույթներ

• ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի նոր հարկային օրինագիծը նախատեսում է բոլոր երկրների, այդ թվում՝ Հայաստանից ԱՄՆ ներմուծվող ապրանքների վրա 10% մաքսատուրք սահմանել, մինչ այդ Հայաստանի ապրանքների համար մաքսատուրքը 0% էր։

• Այս փոփոխությունը հատկապես կազդի Հայաստանի այն ապրանքների վրա, որոնք արտահանվում են ԱՄՆ, օրինակ՝ ադամանդներ, ալկոհոլային խմիչքներ, գորգեր և ալյումին։

Ուղղակի ազդեցություն

• Հայաստանի արտահանումը ԱՄՆ կազմում է երկրի ընդհանուր արտահանման փոքր մասը՝ 2024թ.՝ մոտ $59 մլն, մինչդեռ ներմուծումը՝ $350 մլն։

• Ադամանդի արտահանումը կազմում է Հայաստանի արտահանման ավելի քան կեսը դեպի ԱՄՆ ($74 մլն, կամ 57%)։

• Նոր մաքսատուրքը կբարձրացնի հայկական ապրանքների գինը ԱՄՆ շուկայում, ինչը կարող է նվազեցնել պահանջարկը և վնասել արտահանողներին։

Անուղղակի ազդեցություն

• Տնտեսագետների գնահատմամբ, Հայաստանի վրա ուղղակի ազդեցությունը համեմատաբար փոքր կլինի, քանի որ ԱՄՆ-ի հետ առևտրի ծավալը մեծ չէ։

• Սակայն, եթե ԱՄՆ-ի նոր մաքսատուրքերը բացասաբար ազդեն ԵՄ-ի, Չինաստանի և այլ խոշոր տնտեսությունների վրա, դա կարող է անուղղակիորեն ազդել նաև Հայաստանի տնտեսության վրա՝ միջազգային շուկաների անկայունության, ներդրումների նվազման և փոխարժեքի տատանումների տեսքով։

Արտաքին պարտք և տնտեսական միջավայր

• Հայաստանի արտաքին պարտքը 2025թ. գերազանցել է $13 մլրդ, իսկ պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը՝ 53%։

• Նոր մաքսատուրքերը կարող են խորացնել առևտրային դեֆիցիտը, քանի որ Հայաստանի ներմուծումները ԱՄՆ-ից զգալիորեն գերազանցում են արտահանումը։

Ընդհանուր գնահատական

• Ուղղակի ազդեցությունը սահմանափակ է, քանի որ ԱՄՆ-ի հետ առևտուրը փոքր է, սակայն որոշ արտահանող ոլորտներ (օրինակ՝ ադամանդի արդյունաբերություն) կարող են զգալի վնաս կրել։

• Անուղղակի ազդեցությունները կախված կլինեն գլոբալ տնտեսական զարգացումներից և ԱՄՆ-ի նոր մաքսատուրքերի ազդեցությունից այլ երկրների վրա։

ԱՄՆ-Հայաստան առևտրի հիմնական ցուցանիշներ (2024)

***

Թրամփի հարկային օրինագիծը կբերի Հայաստանից ԱՄՆ արտահանվող ապրանքների գների բարձրացման, ինչը կարող է նվազեցնել արտահանման ծավալները և վնասել որոշ ոլորտների մրցունակությանը։ Սակայն, ընդհանուր տնտեսական ազդեցությունը Հայաստանի համար համեմատաբար սահմանափակ է՝ հաշվի առնելով ԱՄՆ-ի հետ առևտրի փոքր ծավալը։