Թեթև երկրաշարժերի տնտեսական ազդեցությունները. ինչպես փոքր ցնցումները կարող են փոխել մեծ շուկաները Երկրաշարժերը հաճախ ասոցացվում են ավերածությունների և մարդկային զոհերի հետ, սակայն թեթև երկրաշարժերը՝ իրենց փոքր ուժով, նույնպես ունեն զգալի ազդեցություն տնտեսության վրա։ Չնայած նման երկրաշարժերը չեն առաջացնում այնպիսի մասշտաբային վնասներ, ինչպիսին են ուժեղները, դրանք կարող են լուրջ հետևանքներ թողնել տնտեսության որոշ ոլորտների վրա՝ երկարաժամկետ հեռանկարում։ Ահա թե ինչպես թեթև ցնցումները կարող են ազդել տեղական և միջազգային շուկաների վրա։

Կարճաժամկետ արտադրական կանգառներ

Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ նույնիսկ փոքր երկրաշարժերը կարող են խափանել արտադրական գործընթացները։ Օրինակ, Ճապոնիայում և Թայվանում՝ տեխնոլոգիական արդյունաբերության խոշոր կենտրոններում, որտեղ երկրաշարժերը հաճախակի են, փոքր ցնցումները կարող են հանգեցնել ֆաբրիկաների աշխատանքների կարճաժամկետ դադարեցմանը։ Անգամ եթե վնասները լինեն փոքր, անվտանգային ստուգումների և սարքավորումների վերագործարկման անհրաժեշտությունը հանգեցնում է լրացուցիչ ծախսերի և արտադրության հետաձգման։ Այսպիսի դեպքերը ցույց են տալիս, որ նույնիսկ փոքր երկրաշարժերը կարող են զգալի ազդեցություն ունենալ այնպիսի ոլորտների վրա, որտեղ ժամանակի կորուստը վճռորոշ է։ Օրինակ՝ բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտը, որտեղ արտադրանքի ցիկլերը շատ սեղմ են և պահանջում են շարունակական գործառույթներ, ամենաշատը տուժում է այսպիսի խափանումներից։

Ներդրումային ռիսկերը ենթակառուցվածքների ոլորտում

Թեթև երկրաշարժերը կարող են բացահայտել ենթակառուցվածքների թերությունները։ Օրինակ, ճանապարհները, կամուրջները և էներգամատակարարման համակարգերը կարող են ցույց տալ իրենց անկայունությունը անգամ փոքր ցնցումների դեպքում։ Այս երևույթը կարող է ստիպել կառավարություններին և ընկերություններին վերանայել իրենց ներդրումային ծրագրերը։ Նոր զելանդիայում Christchurch-ի երկրաշարժերից հետո անգամ փոքր ցնցումները դրդեցին իշխանություններին իրականացնել մեծածավալ վերանորոգումներ՝ հիմնական ենթակառուցվածքների ամրապնդման ուղղությամբ։ Ներդրողները սովորաբար զգույշ են վերաբերվում այն տարածաշրջաններին, որտեղ երկրաշարժերը հաճախակի են, նույնիսկ եթե դրանք թեթև են։ Նման պայմաններում բիզնես նախագծերը կամ կանգ են առնում, կամ պահանջում են լրացուցիչ ռիսկերի կառավարման միջոցներ, ինչը կարող է նպաստել ծախսերի ավելացմանը և ներդրումային ծրագրերի ձգձգմանը։

Ապահովագրական արդյունաբերության սցենարները

Թեթև երկրաշարժերը նաև ազդում են ապահովագրական ընկերությունների վրա։ Չնայած փոքր վնասները սովորաբար ապահովագրվում են, հաճախականությունը կարող է մեծացնել ապահովագրական ընկերությունների համար պահանջների ծավալը։ Միջազգային ընկերությունները, ինչպիսիք են Swiss Re-ն և Munich Re-ն, վերլուծում են երկրաշարժերի հաճախականությունը և դրանց հնարավոր տնտեսական վնասները՝ կանխատեսելով, թե ինչպիսի ազդեցություն կունենան բնական աղետները իրենց ապահովագրական պորտֆելների վրա։ Փոքր երկրաշարժերը կարող են հատկապես ազդել այն տարածաշրջանների վրա, որտեղ շինարարությունը և ենթակառուցվածքները արդեն իսկ թույլ են։ Շատ դեպքերում նման երկրաշարժերը կարող են դրդել ապահովագրական ընկերություններին բարձրացնել ապահովագրական վճարները կամ էլ վերանայել ռիսկերի կառավարման պլանները։

Անշարժ գույքի շուկայի վրա ազդեցությունը

Թեթև երկրաշարժերը հաճախ ունեն կարճաժամկետ ազդեցություն անշարժ գույքի շուկայի վրա, հատկապես բարձր ռիսկային գոտիներում։ Օրինակ՝ Լոս Անջելեսում, որտեղ փոքր երկրաշարժերը հաճախակի են, որոշ դեպքերում գույքի արժեքները կարող են նվազել՝ հաշվի առնելով պոտենցիալ ռիսկերը։ Գույքի սեփականատերերը և ներդրողները սկսում են մեծ ուշադրություն դարձնել շենքերի սեյսմիկ անվտանգության վրա, ինչը կարող է հանգեցնել շինարարական ծախսերի բարձրացման։ Փոքր երկրաշարժերի դեպքում անշարժ գույքի շուկայի վերականգնումը սովորաբար արագ է լինում, սակայն երկրաշարժերի մշտական ռիսկը կարող է նվազեցնել ներդրողների հետաքրքրությունը տվյալ տարածքների հանդեպ։

Գլոբալ շուկաների խոցելիությունը

Թեև թեթև երկրաշարժերը կարող են ունենալ հիմնականում տեղական ազդեցություն, որոշ դեպքերում դրանք կարող են ազդել գլոբալ շուկաների վրա։ Օրինակ, Ճապոնիայի 2011թ. Ֆուկուշիմայի դեպքերից հետո նույնիսկ փոքր երկրաշարժերը ստիպեցին ներդրողներին վերանայել իրենց ռիսկերի կառավարման պլանները՝ էներգետիկ և տեխնոլոգիական ոլորտներում։ Նման դեպքերում միջազգային շուկաները կարող են զգալ երկարաժամկետ տնտեսական ազդեցություն, նույնիսկ եթե ցնցումը տեղային է։

***

Թեթև երկրաշարժերը, չնայած իրենց փոքր ուժին, կարող են ունենալ մեծ ազդեցություն տնտեսության տարբեր ոլորտների վրա՝ սկսած արտադրական կանգառներից մինչև անշարժ գույքի շուկայի կրճատումները։ Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ անգամ նման երկրաշարժերը կարող են դրդել կառավարություններին և բիզնեսներին վերանայել իրենց ռիսկերի կառավարման պլանները և ներդրումային ռազմավարությունները։ Հայաստանի համար կարևոր է ստեղծել ամուր տնտեսություն, որը դիմակայելի կլինի անգամ փոքր երկրաշարժերի ազդեցություններին, հատկապես ենթակառուցվածքների և շինարարության ոլորտներում։