2024 թվականի սեպտեմբերի սպառողական շուկայի տվյալները մատնանշում են մի շարք փոփոխություններ և հակասական միտումներ՝ պարենային ապրանքներից մինչև ոչ պարենային ապրանքներ։ Ընդհանուր գնաճը կազմում է 0,6% նախորդ տարվա նույն ամսվա համեմատ, իսկ ամսվա կտրվածքով՝ 0,2%։ Չնայած թվերի համեմատաբար փոքր լինելուն, դրանք կարևոր են՝ հաշվի առնելով տարբեր ապրանքային խմբերի և ծառայությունների շուկայի փոփոխությունները։
Պարենային ապրանքների և ոչ ալկոհոլային խմիչքների գներ
Պարենային ապրանքների և ոչ ալկոհոլային խմիչքների շուկան տարվա կտրվածքով գրանցել է 1%-ով նվազում, իսկ ամսվա կտրվածքով՝ 0,6%։ Սա հիմնականում կապված է գյուղատնտեսական արտադրանքի սեզոնային փոփոխությունների և միջազգային շուկաներում տատանումների հետ։ Հատկանշական է, որ հացաբուլկեղենն ու հացահատիկային ապրանքները կայուն են մնացել, սակայն տարբեր ապրանքային խմբերում նկատվում են տեղաշարժեր։ Օրինակ, հնդկաձավարը գրանցել է 12,2%-ով նվազում, մինչդեռ հաճարը և ալյուրը թանկացել են համապատասխանաբար 0,6%-ով և 1%-ով:
Կաթնամթերքի ոլորտում ընդհանուր նվազում է նկատվել՝ 0,4%, սակայն ձվի գները բարձրացել են 8%-ով՝ ցույց տալով որոշ ապրանքների պահանջարկի և առաջարկի անհամապատասխանությունը։
Մսամթերքի և ձկան շուկայի փոփոխություններ
Մսամթերքի շուկայում տարեկան կտրվածքով գները նվազել են 1,4%-ով, սակայն սեպտեմբերին նկատվել է 0,6%-ով աճ։ Խոզի մսի գինը տարվա կտրվածքով նվազել է 4,5%-ով, իսկ ամսվա կտրվածքով՝ ավելացել 1,2%-ով։ Ձկան շուկայում ընդհանուր գնանկում է արձանագրվել՝ 2,9%, սակայն ամսվա կտրվածքով ձկան գները աճել են 2,1%-ով։
Յուղեր, մրգեր և բանջարեղեն
Յուղերի և ճարպերի շուկայում գրանցվել է 1,7% գնանկում, սակայն որոշ ապրանքներ, ինչպես կարագը և բուսայուղը, թանկացել են։ Մրգերի շուկայում մեկ տարվա կտրվածքով 1%-անոց գնաճ է արձանագրվել, սակայն սեպտեմբերյան ամիսը նշանավորվել է 4,7%-ով գների անկումով։ Սեզոնային տեղական մթերքների հասանելիությունը մեծ դեր է խաղացել այս փոփոխություններում։
Բանջարեղենի շուկայում թե՛ տարեկան, թե՛ ամսվա կտրվածքով արձանագրվել է 4,3%-ով նվազում։ Իսկ շաքարավազի գներն ավելացել են 7,4%-ով՝ նշանավորելով այս ապրանքի պահանջարկի աճը։
Ոչ պարենային ապրանքներ և ծառայություններ
Ոչ պարենային ապրանքների շուկայում տարվա կտրվածքով գների 1,7%-անոց նվազում է արձանագրվել, մինչդեռ ամսվա կտրվածքով արձանագրվել է 0,5%-ով թանկացում։ Հագուստի և կոշիկի գները նվազել են 3,4%-ով՝ տարվա կտրվածքով, սակայն սեպտեմբերին 0,8%-ով աճել են։ Սա կարող է կապված լինել սեզոնային առևտրային փոփոխությունների հետ։
Կոմունալ ծառայությունների շուկայում գները 2024 թվականի սեպտեմբերին աճել են 0,6%-ով։ Առողջապահության ոլորտում գնաճը կազմել է 2%, իսկ կրթության ոլորտում՝ 7,8%՝ պայմանավորված ուսումնական տարվա մեկնարկով։ Տրանսպորտի գներն աճել են 9%-ով՝ վառելիքի միջազգային գների փոփոխությունների և տեղական կարգավորումների ազդեցության պատճառով։
Գնաճի ընդհանուր պատկեր և կանխատեսումներ
Չնայած գնաճի որոշ սեգմենտներում նկատվող նվազումներին, ընդհանուր ցուցանիշները մնում են կայուն։ Հայաստանի տնտեսական աճի կանխատեսումները մնում են դրական՝ նախատեսված 7% տնտեսական աճի ցուցանիշներով։ Կենտրոնական բանկի կանխատեսումները նույնպես դրական են՝ սպասելով 5,8%-ից 6,5% աճ։ Պարենային, կոմունալ, և հագուստի շուկաները շարունակում են մնալ հիմնական մարտահրավերները գնաճի կառավարման առումով։
