Ոսկերչական արդյունաբերության կտրուկ աճը նախկինում էլ էր կասկածներ առաջացնում։ Այժմ վիճակագրական կոմիտեն պաշտոնապես հաստատեց՝ դա «հաշիվ չէ»։ Փոխարենը հանկարծ բարձրացել են մետալուրգիայի թվերը։
Հայաստանի արդյունաբերությունը 2024 թվականի հունվար-ապրիլին աճել է 26,8%-ով։ Այս մասին են վկայում հանրապետության վիճակագրական կոմիտեի տվյալները։ Ինչպես և վերջին 2-3 տարիներին, հանքարդյունաբերության ծավալները չեն աճում (այդ թվում՝ Ադրբեջանի հետ սահմանի մոտ գտնվող Սոթքի ոսկու հանքում արդյունահանման անկման, ապա ամբողջովին դադարեցման պատճառով)։
Հունվար-ապրիլ ամիսների արդյունքներով այս միտումը չի փոխվել. հանքերում արդյունահանումը կրճատվել է 8.5%-ով: Ոչ մետաղական նյութերի (ավազ, շինարարական քար և այլն) արդյունահանումն աճել է 23,4%-ով, ինչը պայմանավորված է շինարարության ոլորտում շարունակական ակտիվությամբ (պետական արտոնությունների հաշվին):
Ընդ որում, ցեմենտի և այլ ոչ մետաղական շինանյութերի (այսինքն՝ ոչ ամրանների, անկյունակների և այլն) արտադրությունն ավելի քիչ է աճել (9,4 տոկոսով). տեղի ցեմենտի գործարանները չեն կարողանում հաղթահարել շինարարության աճող ծավալները և ցեմենտի մի մասը ներկրվում է հիմնականում հարևան Իրանից:
Սննդամթերքի, ալկոհոլային խմիչքների և ծխախոտի արտադրությունը մնացել է մոտավորապես անցյալ տարվա հունվարի մակարդակին (սննդի դեպքում այն նվազել է 1,5%-ով, ալկոհոլի դեպում աճել 3,7%-ով, ծխախոտի դեպքում` 2,8%-ով): Հագուստի արտադրությունը կրճատվել է գրեթե 10%-ով, սակայն իրենց վրա հատուկ ուշադրություն են դարձնում ոսկերչությունն ու մետալուրգիան։ Առաջինի դեպքում՝ նախորդ տարվա վերջից։
Վիճակագրությունը ցույց է տվել արտադրության մի քանի անգամ աճ (օրինակ՝ հունվար-մարտին՝ գրեթե 12 անգամ), բայց ապրիլին գրանցվել է 3,8% անկում։ Եվ այս թվերը դեռ ինչ-որ կերպ կարելի էր ընդունել, եթե, ասենք, ապրիլին արտադրությունը ինչ-որ անբարենպաստ պատճառով կտրուկ դանդաղեր կամ գրեթե կանգներ։
Բայց բանն այն է, որ հունվարից ապրիլ ընկած ժամանակահատվածում արտադրության ծավալները գրեթե 9 անգամ քիչ են եղել, քան հունվարից մարտ ընկած ժամանակահատվածում։ Դա նույնքան ճշմարիտ է հնչում, որքան որ ասես` երկու շաբաթվա ընթացքում վաստակել եմ 100 դոլար, իսկ ամբողջ ամսվա ընթացքում՝ 10:
Այսպիսով, ոսկերչական արդյունաբերության հսկա աճը, որն ակնհայտորեն անհավանական էր թվում, այժմ պաշտոնապես «հաշիվ չէ». վիճակագրական կոմիտեն հաստատեց դա։ Ավելացնենք, որ արդյունաբերությանը վերագրվող ծավալների մի մասը կարող էր վերարտահանում լինել (բայց դա դժվար է պարզել, քանի որ վիճակագրության մեջ այն առանձին տողով չի նշվում)։
Ոսկերչության փոխարեն սկսեցին հսկայական աճ վերագրել մետաղագործությանը: Իհարկե, հանրապետությունում կան մի քանի գործարաններ, որտեղ ձուլվում են ամրաններ, ինչպես նաև հանքաքարի մշակման ջրաղացների գնդեր։ Բայց վիճակագրությունն այս արդյունաբերությանը վերագրել է 4,6 անգամ աճ։
Իհարկե, Հայաստանը ո՛չ Ամերիկա է, ո՛չ էլ Չինաստան, և այստեղ մեկ խոշոր ձեռնարկության բացումը կարող է մեծապես փոխել վիճակագրությունը։ Բայց, այնուամենայնիվ, ոչ այնքան, և երկրորդ՝ վերջին մեկ ամսվա ընթացքում հանրապետությունում ոչ մի մետաղագործական արտադրություն (ո՛չ խոշոր, ո՛չ փոքր) չի բացվել։
Ավելացնենք, որ եթե գնանք ամենածայրահեղ սցենարով և հունվար-ապրիլի ցուցանիշներից ամբողջությամբ հանենք մետաղագործության աճը, ապա 2023-ի հունվար-ապրիլի համեմատ արդյունաբերության աճը գրեթե զրոյական կլինի (ինչպիսին այն մոտավորապես մինչև 2023 թվականի վերջն էր, երբ ոսկերչական արդյունաբերության «հրավառությունը բռնկվեց»)։
Մեկնաբանություն