Տաքսիներում մինչև հունիսի 30-ը առցանց համակարգով դուրս է գրվել 91 մլրդ դրամի ՀԴՄ կտրոն. Նիկոլ Փաշինյան
Apple-ի iPhone-ի վաճառքը Չինաստանում 2025-ի երկրորդ եռամսյակում աճել է 8%-ով՝ պայմանավորված գների անկմամբ և iPhone 16-ի պահանջարկով
2025թ․-ի հունվար-մայիսին Հայաստանում սիգարետի արտադրությունը աճել է 54,2%-ով
ՀՀ-ում շինարարության ծավալը 5 ամսվա ընթացքում աճել է 17.1%-ով՝ հասնելով 165.5 մլրդ դրամի
«Սևան»» ազգային պարկ» ՊՈԱԿ-ին կվերադարձվի 15 հազար քմ մակերեսով հողամասը
2025թ․-ի հունվար-մայիսին Հայաստանում պղնձի խտանյութի արտադրությունը նվազել է 20.2%-ով
Շառլ Ազնավուրի արձանի բացումը տեղի կունենա հուլիսի 18-ին
SpaceX-ը բաժնետոմսերի վաճառքի արդյունքում գնահատվում է 400 միլիարդ դոլար
Անշարժ գույքը վարձակալության տալը կարող է բերել խնդիրների, եթե չկատարեք այս 3 քայլը․ մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
2025թ․-ի հունվար-մայիսին Հայաստանում ցեմենտի արտադրությունը նվազել է 18․7%-ով
Ռուսաստանը Ուկրաինայի ուղղությամբ կիրառել է ռեկորդային՝ 728 ԱԹՍ
Ինչ կլինի, եթե առանց լիցենզիայի կրիպտո վաճառեք Հայաստանում․ նոր օրենքն ուժի մեջ է մտել․ մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Հուլիսի 4-ից ուժի մեջ է մտել «Կրիպտոակտիվների մասին» օրենքը
ԵԱՏՄ-ում էլեկտրոնային ծխախոտները կհսկեն նավիգացիոն կնիքների միջոցով
ԱՄՆ-ը նախատեսում է մինչև տարեվերջ մաքսատուրքերից ավելի քան 300 միլիարդ դոլարի եկամուտ հավաքել. Սքոթ Բեսենթ
12 եվրոպական քաղաքներում շոգից մահացել է մոտ 2300 մարդ
2025թ. հունվար-մայիսին Հայաստանում կոնյակի արտադրությունը կրճատվել է 29.8%-ով
Շիրակի մարզում հուլիսի 1-ի դրությամբ սեփական եկամուտները կատարվել են 89,3%-ով
Հայաստանի կրթական համակարգը կանգնած է լուրջ մարտահրավերի առաջ․ինչ է փոխվել մեկ տարում․ մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Հայաստանի պետական ​​​​ընդհանուր պարտքը 2025 թ.-ի մայիսին գերազանցել է 13,7 միլիարդ դոլարը

Հայաստանը և Իլոն Մասկի կանխատեսած տեխնոլոգիական պատերազմները

Նյմ 28, 2024 15:56
896

Ամերիկացի ձեռնարկատեր Իլոն Մասկը հայտարարեց. «Ապագայի պատերազմները՝ անօդաչու սարքերն ու հիպերձայնային հրթիռներն են: Մարդու ղեկավարմամբ կործանիչները կկործանվեն շատ արագ»:

Այս խոսքերը նորից բարձրացրեցին քննարկում տեխնոլոգիաների ազդեցության մասին ռազմական ոլորտում: Նրա համոզմամբ, ապագայի պատերազմներում մարդու ղեկավարմամբ ավիացիան այլևս դեր չի խաղա, իսկ առաջնային կլինեն անօդաչու սարքերն ու հիպերձայնային հրթիռները: Սակայն ինչու՞ է այդպես, և ի՞նչ հետևանքներ կարող են լինել մարդկության համար:

Ապագայի մարտական դաշտը. ռոբոտների գերակայություն

Անօդաչու սարքերի և արհեստական բանականության (ԱԲ) զուգորդումը արդեն փոխել է պատերազմի դինամիկան: Օրինակ, ռոյային անօդաչու սարքերը կարող են միաժամանակ հետևել, վերլուծել և հարվածել առանց մարդու անմիջական միջամտության: Մասկի կանխատեսմամբ, այս տեխնոլոգիաները կփոխարինեն ոչ միայն ավանդական մարտական ավիացիային, այլև ամբողջությամբ կվերափոխեն ռազմավարության և մարտավարության հիմքերը:

Հիպերձայնային հրթիռները, որոնք շարժվում են ձայնի արագությունից ավելի քան հինգ անգամ արագ, նույնպես նոր մարտահրավեր են: Այս հրթիռները դժվար են որսալ անգամ ամենազարգացած հակաօդային պաշտպանության համակարգերով:

Մարդու գործոնի նվազումը

Մարդու ղեկավարմամբ ռազմական սարքերը ունեն իրենց թերությունները: Ի տարբերություն ռոբոտների, մարդը ենթարկվում է հոգնածության, սթրեսի և սխալ որոշումների: ԱԲ-ի վրա հիմնված տեխնոլոգիաները վերացնում են այս խնդիրները, դարձնելով մարտական միջոցները ավելի ճկուն և արդյունավետ:

Մյուս կողմից, մարդու գործոնի բացակայությունը առաջ է բերում էթիկական հարցեր: Ովքե՞ր են պատասխանատվություն կրելու ԱԲ-ի կայացրած որոշումների համար, հատկապես եթե դրանք հանգեցնեն խաղաղ բնակչության կորուստների:

Հայաստանի տեղն այս հեղափոխության մեջ

Հայաստանը, ունենալով ակտիվ ռազմական տեխնոլոգիական ոլորտ, կարող է դառնալ անօդաչու և ԱԲ տեխնոլոգիաների զարգացման տարածաշրջանային կենտրոն: Մեր երկրում արդեն կան հաջողված օրինակներ անօդաչու սարքերի մշակման և արտադրության ոլորտում, ինչը վկայում է մեծ ներուժի մասին:

Բացի դրանից, հայկական գիտական և ինժեներական համայնքները կարող են իրենց ներդրումն ունենալ նաև հիպերձայնային հրթիռների կամ պաշտպանական համակարգերի ոլորտում, ինչն էլ կարող է զգալիորեն բարձրացնել երկրի ռազմավարական նշանակությունը տարածաշրջանում:

Ապագայի մարտահրավերներ

Ապագայի պատերազմները ոչ միայն մարտադաշտում են. դրանք նաև կիբերտարածությունում են, որտեղ տեղեկատվության կառավարումն ու պաշտպանությունը լինելու են ամենակարևոր գործոններից մեկը: Արդյունքում, Հայաստանին անհրաժեշտ է զարգացնել ինչպես ֆիզիկական, այնպես էլ թվային պաշտպանական կարողությունները:

Իլոն Մասկի խոսքերը մեզ հիշեցնում են, որ տեխնոլոգիաների դարաշրջանը փոխում է ոչ միայն առօրյան, այլև գլոբալ անվտանգության պատկերացումները: Հայաստանին, որպես տեխնոլոգիական և ռազմավարական զարգացման ձգտող երկիր, անհրաժեշտ է ժամանակին արձագանքել այս մարտահրավերներին, ձևավորել նորարարական լուծումներ և դառնալ ապագայի տեխնոլոգիաների մրցունակ դերակատար: