2025թ.-ի հունվար-մարտին Հայաստանի խոշոր հեռահաղորդակցական ընկերությունների մուծած հարկերի ծավալը նվազել է 12.23%-ով
Պակիստանում 10 օրում մուսոնային անձրևներից 66 մարդ է զոհվել, 127-ը՝ վիրավորվել
Հայաստանում օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 5-8 աստիճանով
Օպերայի և բալետի թատրոնի շենքը վերջին 30 տարում առաջին անգամ ամբողջությամբ լվացվում է
Օգոստոսի 1-ից QR կոդով մեկերթ տոմսի թղթային տարբերակը դուրս կգա շրջանառությունից
Վրաստանում տարեկան գնաճի մակարդակը կազմել է 4.0 տոկոս
Տեխասում առնվազն 24 մարդ է մահացել աղետալի ջրհեղեղի հետևանքով․ ևս 25 մարդ անհետ կորած է
Ռուսաստանի քաղաքացիները պարտավոր են փոխել անձնագրերը, եթե նրանց արտաքին տեսքը զգալիորեն փոխվել է
Թրամփը պատրաստվում է բանակցություններ սկսել TikTok-ի վաճառքի վերաբերյալ հնարավոր գործարքի շուրջ
Աշխատանք կա, բայց ուրիշի համար. ում է փնտրում 2025-ի աշխատաշուկան. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Աշխատակիցները թաքուն են օգտագործում ԱԲ, սակայն դա կարող է վտանգավոր լինել. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
ԱՄՆ-ն սպառնում է ԵՄ-ին սննդամթերքի արտահանման վրա 17% մաքսատուրքով
BRICS երկրների ֆինանսական ակտիվների ծավալը գերազանցել է 60 տրիլիոն դոլարը
Չինաստանը հակադեմպինգային մաքսատուրքեր է սահմանել եվրոպական կոնյակի վրա
Թրամփը կարող է այս տարի Չինաստան մեկնել. Bloomberg
2025-ի մայիսին ՀՀ աշխատատեղերը հասել են 790 հազարի՝ 2018-ի համեմատ աճելով 198.6 հազ․ կամ 33.9%-ով
Հունիսին Հայաստանում գները նվազել են մայիսի համեմատ. տարեկան գնաճը կազմել է 3.9%
Ինչի համար ենք բոլորս վճարում մեր գրպանից. Հայաստանը սուբսիդավորում է օդը. վերլուծությունը abnews.am-ում
Ուջանի մոտից երթևեկությունը տեղափոխվում է Հյուսիս-հարավի նորակառույց ճանապարհ
Մեկ օրում բացահայտվել է 108 հանցագործություն, որոնցից 6-ը՝ նախկինում կատարված

Հայաստանը և Իլոն Մասկի կանխատեսած տեխնոլոգիական պատերազմները

Նյմ 28, 2024 15:56
896

Ամերիկացի ձեռնարկատեր Իլոն Մասկը հայտարարեց. «Ապագայի պատերազմները՝ անօդաչու սարքերն ու հիպերձայնային հրթիռներն են: Մարդու ղեկավարմամբ կործանիչները կկործանվեն շատ արագ»:

Այս խոսքերը նորից բարձրացրեցին քննարկում տեխնոլոգիաների ազդեցության մասին ռազմական ոլորտում: Նրա համոզմամբ, ապագայի պատերազմներում մարդու ղեկավարմամբ ավիացիան այլևս դեր չի խաղա, իսկ առաջնային կլինեն անօդաչու սարքերն ու հիպերձայնային հրթիռները: Սակայն ինչու՞ է այդպես, և ի՞նչ հետևանքներ կարող են լինել մարդկության համար:

Ապագայի մարտական դաշտը. ռոբոտների գերակայություն

Անօդաչու սարքերի և արհեստական բանականության (ԱԲ) զուգորդումը արդեն փոխել է պատերազմի դինամիկան: Օրինակ, ռոյային անօդաչու սարքերը կարող են միաժամանակ հետևել, վերլուծել և հարվածել առանց մարդու անմիջական միջամտության: Մասկի կանխատեսմամբ, այս տեխնոլոգիաները կփոխարինեն ոչ միայն ավանդական մարտական ավիացիային, այլև ամբողջությամբ կվերափոխեն ռազմավարության և մարտավարության հիմքերը:

Հիպերձայնային հրթիռները, որոնք շարժվում են ձայնի արագությունից ավելի քան հինգ անգամ արագ, նույնպես նոր մարտահրավեր են: Այս հրթիռները դժվար են որսալ անգամ ամենազարգացած հակաօդային պաշտպանության համակարգերով:

Մարդու գործոնի նվազումը

Մարդու ղեկավարմամբ ռազմական սարքերը ունեն իրենց թերությունները: Ի տարբերություն ռոբոտների, մարդը ենթարկվում է հոգնածության, սթրեսի և սխալ որոշումների: ԱԲ-ի վրա հիմնված տեխնոլոգիաները վերացնում են այս խնդիրները, դարձնելով մարտական միջոցները ավելի ճկուն և արդյունավետ:

Մյուս կողմից, մարդու գործոնի բացակայությունը առաջ է բերում էթիկական հարցեր: Ովքե՞ր են պատասխանատվություն կրելու ԱԲ-ի կայացրած որոշումների համար, հատկապես եթե դրանք հանգեցնեն խաղաղ բնակչության կորուստների:

Հայաստանի տեղն այս հեղափոխության մեջ

Հայաստանը, ունենալով ակտիվ ռազմական տեխնոլոգիական ոլորտ, կարող է դառնալ անօդաչու և ԱԲ տեխնոլոգիաների զարգացման տարածաշրջանային կենտրոն: Մեր երկրում արդեն կան հաջողված օրինակներ անօդաչու սարքերի մշակման և արտադրության ոլորտում, ինչը վկայում է մեծ ներուժի մասին:

Բացի դրանից, հայկական գիտական և ինժեներական համայնքները կարող են իրենց ներդրումն ունենալ նաև հիպերձայնային հրթիռների կամ պաշտպանական համակարգերի ոլորտում, ինչն էլ կարող է զգալիորեն բարձրացնել երկրի ռազմավարական նշանակությունը տարածաշրջանում:

Ապագայի մարտահրավերներ

Ապագայի պատերազմները ոչ միայն մարտադաշտում են. դրանք նաև կիբերտարածությունում են, որտեղ տեղեկատվության կառավարումն ու պաշտպանությունը լինելու են ամենակարևոր գործոններից մեկը: Արդյունքում, Հայաստանին անհրաժեշտ է զարգացնել ինչպես ֆիզիկական, այնպես էլ թվային պաշտպանական կարողությունները:

Իլոն Մասկի խոսքերը մեզ հիշեցնում են, որ տեխնոլոգիաների դարաշրջանը փոխում է ոչ միայն առօրյան, այլև գլոբալ անվտանգության պատկերացումները: Հայաստանին, որպես տեխնոլոգիական և ռազմավարական զարգացման ձգտող երկիր, անհրաժեշտ է ժամանակին արձագանքել այս մարտահրավերներին, ձևավորել նորարարական լուծումներ և դառնալ ապագայի տեխնոլոգիաների մրցունակ դերակատար: